Thực hư việc Ukraine xuất khẩu vũ khí, phá thế độc quyền của Nga

8 giờ trướcBài gốc

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022, Ukraine đã đóng băng hoạt động xuất khẩu vũ khí, thắt chặt các quy tắc cấp phép để đảm bảo mọi viên đạn, máy bay không người lái và tên lửa đều ở lại Ukraine.

Các lãnh đạo ngành công nghiệp cho rằng những quy định này quá nghiêm ngặt đến mức việc xuất khẩu gần như bất khả thi.

Tổng thống Zelensky muốn củng cố sức mạnh quốc phòng

Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đã bùng nổ để trang bị vũ khí cho lực lượng vũ trang. Các công ty Ukraine hiện đang sản xuất máy bay không người lái, tên lửa, hệ thống pháo binh và đạn dược với tốc độ chưa từng thấy trước chiến tranh.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết 30% thiết bị được sử dụng vào năm ngoái là "hàng nội", và ông muốn con số này đạt 50% vào cuối năm 2025.

Thoạt nhìn, việc xuất khẩu có vẻ phản trực giác hoặc rủi ro khi Ukraine đang chiến đấu với một đối thủ lớn hơn và phải vật lộn với sự hỗ trợ không chắc chắn từ phương Tây.

Tuy nhiên, các lãnh đạo ngành công nghiệp lập luận rằng xuất khẩu sẽ giúp mở rộng sản xuất, giảm chi phí và củng cố nền tảng quốc phòng của Ukraine.

Ông Serhiy Goncharov, CEO của Hiệp hội Công nghiệp Quốc phòng Ukraine (NAUDI), đại diện cho khoảng 100 công ty, cho biết: “Việc xuất khẩu một phần sản phẩm quân sự sẽ không gây hại cho quốc phòng Ukraine. Ngược lại, nó sẽ làm tăng tiềm lực quốc phòng của chúng tôi”.

Mở khóa tiềm năng sản xuất

Các công ty Ukraine khẳng định họ có thể sản xuất số lượng vũ khí lớn hơn nhiều so với khả năng chi trả của chính phủ.

Theo ông Goncharov, năng lực sản xuất hiện tại lớn hơn gấp ba lần ngân sách quốc phòng của nhà nước. Ông nói thêm rằng những hạn chế nhân tạo đối với ngành công nghiệp quốc phòng đang làm tăng chi phí và cản trở nghiên cứu. Ông cũng cho biết, các chương trình của phương Tây nhằm thúc đẩy sản xuất của Ukraine rất đáng hoan nghênh nhưng vẫn chưa đủ để lấp đầy khoảng trống này.

Một số công ty cho biết họ có nhu cầu lớn từ thị trường quốc tế và sẵn sàng xuất khẩu ngay lập tức nếu các hạn chế được dỡ bỏ. Quan điểm của họ là xuất khẩu sẽ thúc đẩy sản lượng tổng thể, giúp Ukraine thay vì gây tổn hại trong cuộc chiến chống lại Nga, đồng thời củng cố sức mạnh của nền tảng công nghiệp quốc phòng.

Tối ưu hóa quy mô và chi phí

Trong sản xuất, việc sản xuất ở quy mô lớn hơn, hiệu quả hơn thường làm giảm chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm. Lập luận của ông Goncharov là với nguồn tiền thu được từ xuất khẩu, các nhà sản xuất có thể sản xuất nhiều hơn, vừa phục vụ nhu cầu trong nước vừa đáp ứng khách hàng nước ngoài, giúp Ukraine mua được vũ khí với giá thấp hơn.

Việc vận hành nhà máy ở gần mức công suất tối đa sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, trong khi các dây chuyền sản xuất bị bỏ trống lại đẩy chi phí lên cao. Ông Goncharov cho biết, sự phát triển mở rộng của ngành công nghiệp quốc phòng trong nước sẽ cho phép các công ty đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và thử nghiệm các công nghệ chiến đấu mới. Đồng thời, các công ty này cũng sẽ nộp thuế nhiều hơn, mang lại lợi ích lớn hơn nữa cho Ukraine.

Xuất khẩu cũng sẽ hỗ trợ sản xuất các mặt hàng chuyên biệt, các hệ thống đặc thù với nhu cầu trong nước thấp nhưng lại có giá trị cao trên chiến trường.

Chẳng hạn, một công ty Ukraine sản xuất hệ thống dù hãm phanh cho các máy bay phản lực thời Liên Xô. Lực lượng không quân nhỏ của Ukraine khiến nhu cầu trong nước thấp và chi phí cao. Tuy nhiên, các quốc gia khác vẫn sử dụng loại máy bay này có thể trở thành khách hàng tiềm năng. Ông Goncharov cho rằng việc mở rộng nhu cầu có thể giúp Ukraine đáp ứng nhu cầu của chính mình, đồng thời thách thức vị thế độc quyền của Nga trên thị trường này.

Ông nói điều này có thể giúp “đẩy người Nga ra khỏi thị trường này” và ngăn tiền chảy vào ngành công nghiệp quốc phòng của họ, “điều này tốt hơn cho cuộc chiến của chúng ta”.

Sự quan tâm của nước ngoài đối với vũ khí Ukraine

Mức độ nhu cầu quốc tế đối với thiết bị "Made in Ukraine" hiện chưa rõ ràng, nhưng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine cho biết sự quan tâm là có thật.

Những kinh nghiệm chiến trường thực tế mang lại cho các nhà sản xuất Ukraine một lợi thế so với một số công ty phương Tây. Ngành công nghiệp quốc phòng của họ đang tạo ra các máy bay không người lái, hệ thống tác chiến điện tử và các thành phần sáng tạo được thử nghiệm trên tiền tuyến và nhận được phản hồi thường xuyên từ các binh sĩ trong chiến đấu.

Không phải mọi thứ Ukraine sản xuất đều cần thiết ở phương Tây (vốn sở hữu các kho vũ khí tinh vi hơn), nhưng những thành tựu thời chiến của ngành quốc phòng Ukraine đã thu hút sự quan tâm từ nước ngoài, từ công nghệ được tạo ra cho đến các phương thức sản xuất được áp dụng để nhanh chóng đưa vũ khí ra tiền tuyến.

Một số công ty phương Tây đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác Ukraine, một số khác thậm chí đã mở văn phòng tại Ukraine hoặc tìm mua các bộ phận của Ukraine mà họ cho rằng đáp ứng tốt hơn các yêu cầu chiến trường.

Sự hợp tác không chỉ dừng lại ở đó. Đáng chú ý, Đan Mạch – một đồng minh NATO – đang cho phép các công ty Ukraine sản xuất thiết bị trên đất Đan Mạch, vừa bảo vệ sản xuất khỏi các cuộc tấn công tên lửa của Nga, vừa đảm bảo tiếp cận công nghệ Ukraine.

Khả năng nới lỏng quy định

Mặc dù các quy trình phức tạp đã cản trở hoạt động xuất khẩu quốc tế, Ukraine đang xem xét những gì có thể thực hiện. Tổng thống Zelensky đã yêu cầu Bộ Quốc phòng xây dựng các đề xuất về cách Ukraine có thể xuất khẩu cho các quốc gia đối tác hàng đầu.

Một ủy ban của Quốc hội, cùng với Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác, cũng đang nghiên cứu các tiêu chí để một số sản phẩm quốc phòng "Made in Ukraine" có thể được xuất khẩu. Ông Goncharov cho biết tổ chức của ông đã trở nên "lạc quan hơn" rằng "vấn đề này sẽ được giải quyết".

Tất nhiên, có nhiều yếu tố cần cân nhắc khi nói đến khả năng xuất khẩu. NAUDI ủng hộ việc kiểm soát chặt chẽ các mặt hàng xuất khẩu, chỉ cho phép xuất khẩu các thiết bị chất lượng cao đã được chứng minh hiệu quả trên chiến trường, thay vì chấp thuận xuất khẩu tràn lan.

Tổ chức này cảnh báo rằng việc bán hàng bừa bãi có thể làm tổn hại danh tiếng quốc tế của Ukraine hoặc có nguy cơ khiến công nghệ thiết yếu rơi vào tay đối thủ. Ukraine cũng sẽ cần đảm bảo cân bằng giữa xuất khẩu và đáp ứng đầy đủ nhu cầu của chính mình.

Theo ông Goncharov, đối với các nhà sản xuất Ukraine, “ưu tiên hàng đầu sẽ là đáp ứng nhu cầu quân sự của Ukraine. Mọi thứ khác chỉ là bổ sung”.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/thuc-hu-viec-ukraine-xuat-khau-vu-khi-pha-the-doc-quyen-cua-nga-237272.html