Tuy nhiên, không ít vấn đề đang đặt ra như: Vướng mắc trong công tác triển khai thi công, giải phóng mặt bằng (GPMB), đặc biệt là tinh thần, trách nhiệm của người đứng đầu, chủ đầu tư, nhà thầu, người trực tiếp thực hiện công việc. Những vấn đề này cần phải có giải pháp nhanh chóng để khắc phục.
Mặt bằng "xôi đỗ", thi công gặp nhiều trở ngại
Sau 6 tháng từ ngày khởi công, dự án đầu tư xây dựng tuyến Chợ Mới-Bắc Kạn (tỉnh Thái Nguyên) đang đối diện với nguy cơ ảnh hưởng tiến độ do vướng mắc trong công tác GPMB. Đây là một trong những dự án cao tốc trọng điểm của khu vực phía Bắc, kết nối đường cao tốc Thái Nguyên-Chợ Mới và cao tốc Bắc Kạn-Cao Bằng. Tổng chiều dài tuyến khoảng 28,8km, trong đó đã bàn giao mặt bằng 24,5km, đạt 85%. Tuy nhiên, chỉ hơn 8km chiều dài tuyến có thể thi công được, chia thành 16 đoạn nhỏ lẻ với 16 mũi thi công.
Nguyên nhân của vướng mắc mặt bằng theo Ban Quản lý dự án 2 (Bộ Xây dựng), đại diện chủ đầu tư, là do người dân chưa đồng thuận với phương án đền bù; chưa hoàn thành khu tái định cư tập trung cho người dân, các hộ tự lo tái định cư chưa tìm được đất tái định cư mới phù hợp. Bên cạnh đó, công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật như: Đường điện, viễn thông, trạm biến áp... còn chậm.
Khó khăn trong GPMB đã ảnh hưởng đến tình hình thi công của dự án tuyến đường cao tốc Chợ Mới-Bắc Kạn. Giá trị thực hiện của dự án hiện đạt hơn 23 tỷ đồng/4.461 tỷ đồng, ở mức 0,52% giá trị hợp đồng, chậm 1,42% so với kế hoạch. Trong đó, công tác triển khai thi công của nhà thầu chậm so với tiến độ tổng thể được phê duyệt. Nguyên nhân do mặt bằng đã bàn giao nhưng nhiều vị trí “xôi đỗ”, không có đường tiếp cận. Thời điểm bàn giao mặt bằng vào cao điểm mùa mưa (cuối tháng 6-2025) dẫn đến bàn giao xong chỉ thi công được 3 vị trí cầu cạnh đường địa phương, tất cả vị trí khác không thể tiếp cận và làm hệ thống đường công vụ.
Thi công dự án đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Chợ Mới - Bắc Kạn (tỉnh Thái Nguyên). Ảnh: BẢO LINH
Để bảo đảm tiến độ chung của dự án, Ban Quản lý dự án 2 đề nghị Bộ Xây dựng báo cáo Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải quan tâm, chỉ đạo, có ý kiến với UBND tỉnh Thái Nguyên đẩy nhanh công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật, tạo mặt bằng sạch cho các đơn vị thi công. Cùng với đó, hoàn thiện hồ sơ trình thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB, xây dựng khu tái định cư để người dân sớm có chỗ ở mới, yên tâm bàn giao đất cho đơn vị thực hiện dự án.
Trên hết vẫn là tinh thần trách nhiệm
Tại công điện về việc tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, việc giải ngân vốn đầu tư công vừa mang tính cấp bách vừa có ý nghĩa chiến lược, là nhiệm vụ trọng tâm nhằm thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, tạo việc làm, thu nhập, sinh kế cho người dân.
Trong 8 tháng năm 2025, cả nước giải ngân vốn đầu tư công đạt 409.000 tỷ đồng, tương đương 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng 5,9% về tỷ lệ và tăng gần 135.300 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2024. Có 8 bộ, cơ quan Trung ương và 22 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt cao hơn bình quân chung cả nước. Một số bộ, cơ quan, địa phương được giao kế hoạch lớn và có tỷ lệ giải ngân cao như: Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, các tỉnh: Thanh Hóa, Ninh Bình, Phú Thọ... Tuy nhiên còn 18 bộ, cơ quan Trung ương và 30 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Đến hết tháng 8-2025 có 30 bộ, cơ quan và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.
Để tháo gỡ khó khăn, nhất là đối với vấn đề GPMB, Bộ Xây dựng đề nghị các cấp chính quyền, hệ thống chính trị địa phương cần phải vào cuộc với tinh thần quyết liệt, phù hợp, tạo điều kiện hoàn thành bàn giao dự án đưa vào sử dụng bảo đảm chất lượng, tiến độ. Trường hợp không giải quyết dứt điểm công tác GPMB, không thể hoàn thành dự án theo tiến độ, nhất là đối với các dự án đã được cấp có thẩm quyền gia hạn, các dự án lồng ghép nguồn vốn ngân sách Trung ương với ngân sách địa phương, Bộ Xây dựng sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền dừng thực hiện dự án để bàn giao về địa phương tiếp tục quản lý, thực hiện đầu tư.
Cùng với vấn đề mặt bằng, công tác tổ chức thi công, thực hiện các quy trình, thủ tục và nhất là trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị cũng là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định đến việc giải ngân vốn đầu tư. Đây là vấn đề không ít dự án hạ tầng giao thông đang gặp phải, ảnh hưởng đến tiến độ chung. Để giải quyết vấn đề này, Bộ Xây dựng yêu cầu các chủ đầu tư, ban quản lý dự án rà soát, xây dựng trình tự, thủ tục, thời gian xử lý hồ sơ, bảo đảm rút ngắn thời gian, công khai quy trình giải ngân tại đơn vị tới các nhà thầu, tư vấn tham gia thực hiện dự án, xử lý nghiêm cán bộ không tuân thủ quy trình giải ngân, gây khó khăn cho đơn vị. Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, các nhà thầu, tư vấn phải có giải pháp đẩy nhanh hơn nữa tiến độ triển khai, tiến độ thi công, bảo đảm việc giải ngân theo đúng kế hoạch đề ra, tuân thủ quy định pháp luật và hợp đồng đã ký kết; kiên quyết xử lý những nhà thầu, tư vấn chậm trễ. Đặc biệt, không được kéo dài tiến độ các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm có chỉ đạo hoàn thành trong năm 2025.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ ba) vào ngày 17-9, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ yêu cầu xử lý nghiêm các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu cố tình gây khó khăn, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn; kiểm điểm, xử lý kịp thời những cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ được giao. Tập trung xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công, nhất là với các luật mới được thông qua. Cùng với đó, kịp thời báo cáo, đề xuất, kiến nghị xử lý những khó khăn, vướng mắc vượt quá thẩm quyền.
MẠNH HƯNG