Thuế - Công cụ kiến tạo công bằng

2 ngày trướcBài gốc

Cán bộ thuế hướng dẫn người nộp thuế. Ảnh: Hoàng Loan

Thuế là nghĩa vụ công dân, là đóng góp bắt buộc vào ngân sách nhà nước, nhưng ở chiều sâu hơn, thuế còn là một công cụ điều tiết vĩ mô, là cánh tay nối dài của chính sách xã hội, góp phần tái phân phối thu nhập và đảm bảo công bằng giữa các tầng lớp dân cư. Đó là lý do Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, dự kiến trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10 tới đây, với việc rút gọn biểu thuế, giãn bậc thuế và tăng mức giảm trừ gia cảnh, được đánh giá là bước đi mang ý nghĩa nhân văn và phù hợp với thực tiễn đời sống người dân.

Với biểu thuế hiện hành gồm 7 bậc lũy tiến từ 5% đến 35%, khoảng cách giữa các bậc thuế khá hẹp. Điều này dễ dẫn đến tình trạng “nhảy bậc” - tức là chỉ cần thu nhập tăng nhẹ đã bị chuyển sang bậc thuế cao hơn, khiến tổng thuế phải nộp tăng đột ngột, không tương xứng với phần tăng thu nhập. Đây là một bất cập đã được các chuyên gia và người nộp thuế phản ánh trong nhiều năm qua. Không chỉ gây khó khăn cho việc lập kế hoạch tài chính cá nhân, biểu thuế “răng cưa” này còn làm giảm tính minh bạch và sự đồng thuận trong thực thi nghĩa vụ thuế. Vì thế, việc Bộ Tài chính đề xuất rút gọn từ 7 xuống còn 5 bậc, đồng thời nới rộng khoảng thu nhập ở từng bậc là tín hiệu tích cực. Cả hai phương án đang được lấy ý kiến đều giữ nguyên mức thuế suất tối thiểu 5% cho thu nhập tính thuế đến 10 triệu đồng/tháng.

Điểm khác biệt nằm ở ngưỡng chịu thuế suất cao nhất là 35%. Trong đó, phương án 1 áp dụng từ thu nhập trên 80 triệu đồng/tháng, còn phương án 2 là từ 100 triệu đồng/tháng. Dù theo phương án nào thì người có thu nhập từ bậc 2 trở lên đều được giảm nghĩa vụ thuế so với hiện hành. Đơn cử như người có thu nhập tính thuế 30 triệu đồng/tháng có thể giảm đến 850.000 đồng mỗi tháng. Đây không phải là con số nhỏ nếu cộng dồn trong cả năm.

Ở góc độ khác, đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh từ năm 2026 cũng là một bước đi kịp thời. Trong bối cảnh vật giá leo thang, chi phí sinh hoạt ngày một tăng thì mức giảm trừ 11 triệu đồng/tháng áp dụng từ năm 2020 đã không còn phù hợp. Việc đưa ra hai phương án, nâng lên 13,3 triệu hoặc 15,5 triệu đồng/tháng, cho thấy Bộ Tài chính đang cân nhắc giữa mức độ hỗ trợ người nộp thuế và tác động đến ngân sách. Dù chọn phương án nào, điều quan trọng là tinh thần điều chỉnh đã được đặt ra: Lắng nghe thực tế đời sống và phản ánh biến động kinh tế - xã hội vào chính sách thuế.

Cần nhớ rằng thu nhập chịu thuế không phải là tổng lương mà người dân nhận được, mà là phần thu nhập còn lại sau khi đã trừ đi mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc. Do đó, việc nâng ngưỡng giảm trừ thực chất là cách để bảo vệ thu nhập thực tế của người dân khỏi bị đánh thuế một cách phi lý. Đặc biệt với nhóm lao động có thu nhập trung bình đang phải “gồng mình” trước chi phí nhà ở, học hành, y tế… thì đây chính là sự đồng hành thiết thực nhất của chính sách tài khóa.

Ở tầm vĩ mô, đề xuất sửa đổi biểu thuế và tăng giảm trừ gia cảnh lần này còn phù hợp với xu hướng thế giới. Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng, việc điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân theo chuẩn mực quốc tế cũng góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư và người lao động vào một môi trường chính sách minh bạch, thân thiện và nhân văn. Quan trọng hơn, thuế không phải là rào cản giữa người dân và Nhà nước, mà cần là cầu nối. Một chính sách thuế hợp lý, dễ tiếp cận và phù hợp với đời sống chính là cách để Nhà nước thể hiện vai trò đồng hành chứ không đứng trên người dân. Bởi vậy, nếu được Quốc hội thông qua và thực thi hiệu quả, các đề xuất sửa đổi thuế thu nhập cá nhân lần này không chỉ đơn thuần là điều chỉnh con số, mà còn là bước tiến về cách tiếp cận chính sách lấy người dân làm trung tâm, lấy công bằng làm nền tảng và lấy thực tiễn đời sống làm kim chỉ nam.

Thuế không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là công cụ để kiến tạo sự hài hòa giữa phát triển và chia sẻ.

Từ Ân

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/kinh-te/thue-cong-cu-kien-tao-cong-bang-156480.html