Thuế Giá trị gia tăng: Thu 5% rồi lại hoàn 5%, không tạo ra giá trị cho ngân sách

5 giờ trướcBài gốc

Có kiểm soát được gian lận thương mại?

Góp ý Luật Thuế giá trị gia tăng tại tổ, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) cho rằng, luật thuế giá trị gia tăng vừa mới được thảo luận và thông qua tại kỳ họp thứ tám cuối năm ngoái. Đại biểu Thủy nhắc lại: “Việc thay đổi cơ chế trước đó đã được giải trình cụ thể trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế - Tài chính với mục đích là phòng chống gian lận thương mại và tránh thất thu thuế. Đó là lý do chúng ta phải điều chỉnh theo cơ chế hiện hành. Tuy nhiên, cơ chế mới này vừa mới được triển khai thực hiện chưa lâu thì nay lại đề xuất quay ngược trở lại. Đại biểu đặt câu hỏi: Vậy lý do của sự thay đổi lần này là gì?”.

Theo bà Thủy, điểm đáng lưu ý là dự thảo lần này chỉ thay đổi cơ chế khấu trừ thuế đầu vào cho doanh nghiệp, nhưng chưa có biện pháp đi kèm để hạn chế gian lận thương mại vốn là nguyên nhân từng khiến Nhà nước thất thu thuế trước đây. Thực tế đã ghi nhận trường hợp doanh nghiệp tự tạo hóa đơn 5% để được khấu trừ hoặc doanh nghiệp không kê khai nộp thuế nhưng Nhà nước vẫn phải hoàn. Nếu cơ chế mới không có biện pháp kiểm soát, nguy cơ này hoàn toàn có thể lặp lại.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội)

“Vì vậy, chúng tôi đề nghị Chính phủ phải giải trình rõ ràng: nếu thay đổi cơ chế, những quy định nào sẽ được bổ sung để kiểm soát gian lận thương mại và khắc phục triệt để các vấn đề đã từng xảy ra, nhằm bảo đảm tính ổn định và hiệu quả của chính sách”, đại biểu Thủy nêu vấn đề.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm, dự thảo đã làm rõ đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng đối với sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế thông thường. Đồng thời quy định giao dịch mua bán giữa doanh nghiệp và hợp tác xã không phải tính thuế giá trị gia tăng. Quy định này phù hợp với thực tiễn sản xuất nông nghiệp, góp phần giảm chi phí và khuyến khích phát triển các mô hình liên kết chuỗi giá trị.

Tuy nhiên, khi triển khai cần làm rõ khái niệm “sơ chế thông thường”. Trên thực tế, các hoạt động như rửa, phân loại, đóng gói, bảo quản lạnh rất phổ biến, nhưng ranh giới giữa sơ chế và chế biến chưa thật sự cụ thể. Nếu không có hướng dẫn chi tiết, dễ dẫn đến cách hiểu khác nhau giữa các địa phương, gây khó khăn cho doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân. Việc hướng dẫn rõ ràng sẽ giúp bảo đảm thống nhất trong áp dụng và tạo sự yên tâm cho các mô hình sản xuất.

Thu thuế 5% rồi lại hoàn 5%, không tạo ra giá trị cho ngân sách

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) chỉ ra sự bất hợp lý trong quy định thuế suất hiện hành đối với hàng hóa nông sản chưa chế biến hoặc sơ chế. Đại biểu Cường cho biết, theo nguyên tắc, các hàng hóa nông sản chưa chế biến hoặc mới sơ chế không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng. Doanh nghiệp mua các sản phẩm này rồi bán lại cho đơn vị khác để tiếp tục sơ chế cũng không phải chịu thuế. Tuy nhiên, quy định hiện hành lại xếp nhóm hàng hóa này vào diện chịu thuế 5%.

Điều này dẫn tới tình trạng, doanh nghiệp phải nộp thuế 5% khi bán hàng, nhưng sau đó, khi các công ty xuất khẩu mua lại và thực hiện xuất khẩu thì thuế 5% này lại được hoàn trả. Như vậy, thực chất chỉ là thu thuế 5% rồi lại hoàn 5%, không tạo ra giá trị thực cho ngân sách.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội)

Ông Cường phân tích, về phía doanh nghiệp kinh doanh, họ phải tạm thời ứng một khoản tiền lớn để nộp thuế 5% trong một thời gian, làm tăng chi phí vốn và gánh nặng tài chính. Về phía Nhà nước, việc này tạo ra một quy trình hành chính không cần thiết, mất công thu thuế rồi lại mất công hoàn thuế, dẫn đến tốn kém chi phí quản lý và thời gian. Lợi ích duy nhất của Nhà nước là được giữ lại khoản tiền thuế đó trong một thời gian ngắn, trong khi doanh nghiệp mất đi chi phí cơ hội của số tiền này.

Theo Đại biểu Cường, quy định này không mang lại lợi ích thực tế cho Nhà nước mà chỉ gây lãng phí nguồn lực và tạo ra sự phức tạp cho doanh nghiệp. “Doanh nghiệp phải ứng trước một khoản tiền để nộp thuế, còn Nhà nước thì vừa mất công thu, vừa mất công hoàn. Xét tổng thể, quy định này không mang lại lợi ích thực sự, ngoài việc Nhà nước giữ tạm được khoản thuế trong một thời gian và doanh nghiệp thì bị chiếm dụng vốn trong khoảng thời gian đó”, ông Cường nói.

Hiện nay, khi một cơ sở sản xuất mua vật tư đầu vào có thuế giá trị gia tăng nhưng sản phẩm đầu ra của họ lại thuộc diện không chịu thuế, thì họ không được khấu trừ phần thuế đã nộp ở khâu đầu vào. Điều này vô hình trung khiến người sản xuất phải “chịu” luôn phần thuế giá trị gia tăng, trong khi đúng nguyên tắc, thuế giá trị gia tăng là loại thuế đánh vào người tiêu dùng cuối cùng, không phải người sản xuất.

Ông Cường cho rằng: “Do đó, quy định cho phép khấu trừ phần thuế này khi doanh nghiệp có hoạt động bán ra các mặt hàng chịu thuế là phù hợp, bảo đảm đúng nguyên tắc thuế giá trị gia tăng chỉ đánh vào người tiêu dùng cuối cùng”.

Đại biểu Nguyễn Vân Chi (đoàn Nghệ An)

Đại biểu Nguyễn Vân Chi (đoàn Nghệ An) cho rằng, chính sách thuế giá trị gia tăng cần được xem xét toàn diện. Khi doanh nghiệp phải nộp thuế trước rồi chờ hoàn, họ phải gánh chi phí lãi vay trong khoảng thời gian chờ đợi, tạo áp lực lớn lên dòng tiền. Bên cạnh đó, thủ tục hoàn thuế hiện nay còn rườm rà, thời gian kéo dài, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất- kinh doanh, đặc biệt với các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản. “Trong khi thực tế việc hoàn phí bây giờ đang làm rất lâu, rất nhiêu khê”, bà Chi khẳng định.

Tuy nhiên, đại biểu Chi cũng chỉ ra một hiệu ứng tích cực, nếu đánh thuế ở khâu thương mại, doanh nghiệp xuất khẩu sẽ buộc phải mua trực tiếp từ người sản xuất để tránh chịu thuế đầu vào, qua đó giảm tầng nấc trung gian, hạ chi phí xuất khẩu và cải thiện giá bán cho nông dân. Điều này góp phần hạn chế tình trạng thương lái nước ngoài thu mua gây bất lợi cho thị trường trong nước.

Ánh Phương/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/quoc-hoi/thue-gia-tri-gia-tang-thu-5-roi-lai-hoan-5-khong-tao-ra-gia-tri-cho-ngan-sach-post1252116.vov