Tiềm năng kinh tế đêm bừng thức
Khi những con phố ở khu vực trung tâm lên đèn, các tuyến đường Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Lê Lợi… nhanh chóng tấp nập. Dòng người đổ về thưởng thức ẩm thực, nghe nhạc sống, dạo phố hay “check-in” bên những ánh đèn lung linh. Nhịp sống ấy kéo dài đến tận rạng sáng, thể hiện sức sống và tiềm năng kinh tế khổng lồ của đô thị năng động nhất nước.
Du khách tham quan TP. Hồ Chí Minh và trải nghiệm dịch vụ trên sông Sài Gòn về đêm. (Ảnh: Lê Toàn)
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HIDS) khi thực hiện soạn thảo đề án phát triển kinh tế ban đêm cho thấy, khoảng 40% doanh nghiệp ở quận 1 cũ được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng - quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h. Đáng chú ý, hơn 80% doanh nghiệp được hỏi khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động ban đêm trong ba năm tới.
Để hướng tới phát triển bền vững và văn minh, HIDS đề xuất xây dựng kinh tế đêm quận 1 gồm ba trục động lực: văn hóa - thương mại; không gian xanh và ven mặt nước. Cùng với đó là kiến nghị ban hành quy định cụ thể về khai thác vỉa hè, lòng đường; tiêu chí cấp phép kinh doanh ban đêm; phương án tổ chức giao thông và tạo thêm nhiều không gian sự kiện, điểm “check-in” hấp dẫn.
Để thúc đẩy sự phát triển kinh tế ban đêm, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho rằng, nên kêu gọi tư nhân tham gia phát triển. Trước mắt là thí điểm kêu gọi nhà đầu tư xây dựng các sản phẩm du lịch đêm dọc sông Sài Gòn, từ cầu Ba Son đến bến Nhà Rồng, khu vực tượng đài Trần Hưng Đạo sẽ là điểm nhấn. Bên cạnh đó là phát triển các loại hình dịch vụ đêm tại đường Nguyễn Huệ, đường Lê Lợi. Riêng với đường Nguyễn Huệ là nơi tổ chức các sự kiện định kỳ của TP. Hồ Chí Minh thì phải kêu gọi đầu tư đa tiện ích, đa sản phẩm, để sự kiện này thúc đẩy sự phát triển của sự kiện khác.
Cần cơ chế riêng để quản lý thuế hiệu quả
Phía sau những ánh đèn rực rỡ, mùi thức ăn quyện trong tiếng nhạc xập xình, là một “cuộc chiến thầm lặng” của cán bộ ngành Thuế khi phải “căng mình” kiểm soát doanh thu và thu thuế trong nền kinh tế ban đêm đang bùng nổ. Ông Bùi Quang Trung, Trưởng Thuế cơ sở 1 (Thuế TP. Hồ Chí Minh) cho biết, kinh tế ban đêm phát triển nhanh, linh hoạt, nhưng cũng đầy thách thức. Nhiều cơ sở chưa đăng ký kinh doanh, chưa kê khai, chưa nộp thuế, thậm chí chưa sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Hoạt động kinh doanh sôi động về đêm tại phố đi bộ Bùi Viện, TP. Hồ Chí Minh. (Ảnh: Lê Toàn)
Để kịp thời kiểm soát, thời gian qua, đơn vị đã triển khai nhiều giải pháp trọng tâm như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người nộp thuế nâng cao ý thức chấp hành quy định; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác rà soát, quản lý thuế. Song, công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh tế ban đêm không hề dễ dàng. Bởi trong mạng lưới dịch vụ sôi động của khu vực trung tâm TP. Hồ Chí Minh, có nhiều đơn vị kinh doanh nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp… nhưng lại thực hiện kê khai, nộp thuế tại trụ sở chính ở phường khác trong cùng Thành phố.
Đơn cử như chuỗi khách sạn Lavender có 5 chi nhánh ở 4 phường trung tâm, nhưng toàn bộ kê khai tập trung tại Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Dịch vụ Đại Nam do Thuế cơ sở 3 quản lý. Tương tự, chuỗi thương hiệu Nhà hàng Sushi Tei, Dynasty House, Jumbo Seafood, café Sài Gòn CaSa... có tới 141 địa điểm kinh doanh, nhưng kê khai tập trung về Công ty Cổ phần In Dining do Thuế cơ sở 7 quản lý.
“Chính điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở”, đại diện Thuế cơ sở 1 chia sẻ.
Bên cạnh đó, khó khăn còn nằm ở các chi nhánh phụ thuộc, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh thành lập tại địa chỉ trên địa bàn nhưng hạch toán phụ thuộc, kê khai tại công ty chính ở tỉnh khác. Kết quả là cơ quan thuế địa phương không kiểm soát được doanh thu, chi phí phát sinh. Ngoài ra, một số cơ sở kinh doanh ngành nghề có điều kiện như: Massage, karaoke… thuộc đối tượng chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt. Nhưng trên giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký ngành nghề là spa, chăm sóc da, làm đẹp, dịch vụ ăn uống đơn thuần... để trốn tránh nghĩa vụ. Một thách thức khác nữa liên quan đến thời gian.
Theo ông Trung, hoạt động kinh tế ban đêm diễn ra chủ yếu ngoài giờ hành chính, trong khi lực lượng thuế làm việc giờ hành chính nên hiệu quả trong công tác quản lý, thu thuế kinh tế ban đêm trên địa bàn chưa đạt như kỳ vọng.
Trước thực tế này, Trưởng Thuế cơ sở 1 TP. Hồ Chí Minh đề xuất cơ quan cấp phép kinh doanh tăng cường kiểm tra, đảm bảo các cơ sở kinh doanh ẩm thực, giải trí có điều kiện hoạt động hợp pháp, hạn chế tình trạng lập nhiều pháp nhân cùng địa điểm để trục lợi chính sách thuế. Đồng thời, kiến nghị các cơ quan xây dựng chính sách nghiên cứu cải tiến quy định kê khai, thanh toán thuế đối với hoạt động kinh tế ban đêm, nhằm khắc phục tình trạng thất thu.
Mỗi lĩnh vực kinh doanh cần biện pháp quản lý phù hợp, công chức thuế phải vững nghiệp vụ và giỏi công nghệ thông tin; Cần xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử tập trung, làm nền tảng cho quản lý hiện đại, minh bạch; Phải có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng, đặc biệt trong kiểm tra ngoài giờ hành chính.
Kinh tế ban đêm không chỉ là hoạt động thương mại đơn thuần mà là một hệ sinh thái kinh tế đặc biệt, đóng góp đáng kể cho tăng trưởng và thu ngân sách. Do đó, quản lý thuế trong lĩnh vực này không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị của ngành thuế, thể hiện cam kết xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và hiện đại.
10 tháng đầu năm 2025, tổng thu ngân sách trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đạt 510.183 tỷ đồng, đạt gần 102% dự toán Chính phủ giao, 98% dự toán Hội đồng nhân dân giao và tăng xấp xỉ 20% so với cùng kỳ.
Việt Dũng