Khi doanh nghiệp chấp nhận cá tính lãnh đạo
Đôi khi ảnh hưởng của cá nhân lãnh đạo mạnh đến mức có thể bao trùm toàn bộ tổ chức. Đó là một trong nhiều hàm ý thú vị của một nghiên cứu năm 2007, trong đó hai nhà kinh tế của Penn State đã xem xét mức độ ái kỷ của CEO ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Các nhà Tâm lý học lập luận rằng có hai luận điểm chính về ái kỷ: niềm tin rằng khả năng của một người vượt trội hơn những người khác và khao khát được ngưỡng mộ luôn bùng cháy mãnh liệt. Việc có một nhà lãnh đạo như vậy ảnh hưởng như thế nào đến cách thức một công ty vận hành?
Để hiểu về điều này, các nhà nghiên cứu Arijit Chatterjee và Donald Hambrick cần một phương pháp sáng tạo. Các CEO không phải người dễ nắm bắt nhất, và ngay cả khi điều đó xảy ra, thì khả năng để khiến một người phải tuân theo một loạt đánh giá về tính cách là rất thấp. Chatterjee và Hambrick đã phải đối mặt với một rào cản nghiêm trọng. Làm thế nào bạn đo lường được tính cách của một người chưa từng gặp?
Họ đã có giải pháp thật thông minh. Thay vì dựa vào thước đo trực tiếp về lòng ái kỷ vốn chỉ có thể thu thập được qua các cuộc phỏng vấn CEO, họ đã nghĩ ra một thước đo gián tiếp, sử dụng dữ liệu của các công ty công nghệ cao được giao dịch công khai và giám đốc điều hành của họ.
Các số liệu đã thu thập bao gồm:
· Kích thước ảnh của CEO trên trang web công ty.
· Độ dài tiểu sử của các CEO trong mục mô tả.
· Tần suất nhắc tên của CEO trong các thông cáo báo chí của công ty.
· Số lần CEO nhắc đến mình trong các cuộc phỏng vấn.
· Lương của các CEO, so với người được trả lương cao thứ hai trong công ty của họ (một con số mà mọi người đều biết là rất lớn). Cả thảy, Chatterjee và Hambrick đã phân tích mức độ ái kỷ của 111 CEO.
Tiếp đến, họ xem xét các quyết định vận hành của từng công ty, sử dụng báo cáo của các cổ đông. Các doanh nghiệp này có thường thay đổi định hướng qua các năm không? Chiến lược theo đuổi tăng trưởng của họ là gì? Họ ủng hộ gia tăng tiến bộ hay sự thâu tóm quyền lực?
Lẽ đương nhiên, các CEO có thể có ảnh hưởng lên những quyết định này, song vẫn nằm trong giới hạn. Tóm lại, đây là những doanh nghiệp lớn, được huy động đại chúng với các thành viên hội đồng quản trị, cổ đông và bộ máy phức tạp. Tuy nhiên, với tư cách lãnh đạo, CEO thực sự có tầm ảnh hưởng đặc biệt tới văn hóa doanh nghiệp thông qua quan tâm, tán thưởng và mô hình hóa những hành vi mà theo thời gian, trở thành chuẩn mực.
Chatterjee và Hambrick muốn biết: Liệu doanh nghiệp đứng đầu bởi những nhà lãnh đạo quá đề cao bản thân có hành xử khác đi không?
Và họ phát hiện ra rằng: Các công ty có những nhà lãnh đạo ái kỷ thường đưa ra những quyết định kinh doanh dễ thay đổi hơn nhiều. Các vị ấy theo đuổi những điều chỉnh chiến lược táo bạo và thu hút hơn các đối thủ cạnh tranh cũng như nỗ lực trong lạc quan (đôi khi ảo tưởng) để tiếp quản các doanh nghiệp lớn. Nói một cách dễ hiểu, họ hành động một cách ái kỷ.
Phong cách của CEO định hình văn hóa doanh nghiệp. Ảnh: CIO.
Bây giờ, để công bằng, việc có một nhà lãnh đạo như vậy không phải chuyện xấu. Nhìn chung, các doanh nghiệp với kiểu lãnh đạo này không tốt hơn và cũng không tệ hơn doanh nghiệp có những người đứng đầu vị tha. Chỉ có điều, việc chấp nhận quá nhiều rủi ro để thu hút sự chú ý khiến họ hành động kém nhất quán. Vượt qua rủi ro, doanh nghiệp sẽ nhận về thành quả xứng đáng. Ngược lại, hậu quả rất khủng khiếp.
Mặc dù việc được dẫn dắt bởi một CEO ái kỷ có thể đem lại nhiều kết quả khác nhau cho lợi nhuận của tổ chức, nhưng nhiều đặc điểm tính cách khác của một nhà lãnh đạo cũng được coi là có những hệ quả xác thực với hoạt động của doanh nghiệp.
Năm 2003, một nhóm nghiên cứu do giáo sư Randall Peterson của Trường Kinh doanh London đứng đầu đã sử dụng tiểu sử, các cuộc phỏng vấn và tài liệu từ doanh nghiệp để đánh giá tính cách của CEO. Họ đồng thời tham khảo các nguồn lưu trữ để đánh giá động lực ra quyết định trong đội ngũ quản lý cấp cao của mỗi CEO.
Kết quả có được cung cấp một góc nhìn thú vị về mức độ ảnh hưởng của tính cách nhà lãnh đạo đến động lực của tổ chức. Trong số các phát hiện: Các CEO ấm áp và đáng tin cậy có đội ngũ lãnh đạo gắn kết hơn. Các CEO tò mò về trí tuệ sở hữu đội ngũ linh hoạt và biết chấp nhận rủi ro. Những CEO hay lo âu có đội ngũ thường không muốn thay đổi thái độ và niềm tin, ngay cả khi đón nhận bằng chứng mới.
Nói cách khác, đội ngũ này chấp nhận tính cách nhà lãnh đạo của họ.
Và quan trọng là, những động lực này không chỉ phản ánh cách giao tiếp của một nhóm lãnh đạo. Chúng còn có ý nghĩa quan trọng với hoạt động tài chính của một công ty. Nghiên cứu năm 2003 của Peterson chỉ ra, đội ngũ quản lý càng gắn kết, lạc quan và linh hoạt về mặt trí tuệ thì doanh nghiệp của họ càng có xu hướng kiếm được nhiều tiền hơn.
Ron Friedman/Bách Việt Books – NXB Thanh Hóa