Một số vùng nổi tiếng với sản phẩm thuốc lào thơm và nặng như Hải Phòng và Thanh Hóa. Lá thuốc lào không chỉ dùng để hút mà còn có thể làm phụ gia cho việc ăn trầu hay dùng trong chế tạo thuốc trừ sâu hữu cơ.
Hút thuốc lào có nguy cơ cao mắc ung thư phổi. (Ảnh minh họa).
Thuốc lào thường được chế biến thủ công. Sau thu hoạch, lá được rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô rồi hồ lại thành bánh. Khi dùng, sợi thuốc lào được vê nhỏ và hút bằng điếu, phổ biến nhất là điếu cày và điếu bát. Đặc điểm chung của thuốc lào là lượng khói đậm đặc, hơi hút mạnh và nồng độ nicotin cao gấp nhiều lần thuốc lá.
Tác hại của thuốc lào rất nghiêm trọng đối với sức khỏe. Khói thuốc lào chứa nicotin nồng độ cao, carbon monoxide và hàng chục chất độc khác có thể gây tổn thương hệ tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và bài tiết. Người hút thuốc lào dễ gặp các vấn đề nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, cơn đau thắt ngực, tai biến mạch não và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Các nguy cơ ung thư vòm họng, ung thư phổi, ung thư thực quản và ung thư đại tràng cũng cao hơn rõ rệt.
Người hít phải khói thuốc lào thụ động cũng bị tác động không kém. Khói thuốc bám và thấm nhanh, mang theo các chất độc gây tổn thương thành mạch máu, làm hẹp động mạch và tăng nguy cơ tắc mạch. Mặc dù nước trong điếu cày có thể lọc bớt một phần độc tố, nhưng chỉ trong thời gian rất ngắn nước sẽ bão hòa và không còn khả năng giữ nicotin nữa.
Một đặc điểm nguy hiểm khác là hiện tượng say thuốc lào. Với người mới hút hoặc người có cơ địa nhạy cảm, chỉ một bi thuốc nhỏ cũng có thể gây chóng mặt, nôn nao, mất thăng bằng, thậm chí sùi bọt mép và co giật. Một số trường hợp nếu không được hỗ trợ kịp thời có thể dẫn tới ngất hoặc nguy hiểm tính mạng. Khi gặp người bị say thuốc, cần cho nằm nghỉ nơi thoáng mát và theo dõi sát, nếu có dấu hiệu nặng phải đưa đi cấp cứu.
So với thuốc lá, thuốc lào còn chứa hàm lượng nicotin cao hơn nhiều. Các mẫu thuốc lào có thể đạt mức 9% đến 16% nicotin, trong khi thuốc lá thông thường chỉ khoảng 1% đến 3%. Khi đốt cháy, thuốc lào tạo ra hơn 50 loại chất độc, trong đó có benzopyren và poloni 20 mang tính phóng xạ. Vì vậy, thuốc lào không an toàn hơn thuốc lá mà thực tế có thể nguy hại hơn do tác động mạnh, nhanh và đậm đặc.
Có thể khẳng định rằng, thuốc lào là sản phẩm chứa nhiều độc tố và gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe của cả người hút chủ động lẫn người hít khói thụ động. Việc hạn chế hoặc từ bỏ thuốc lào là biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
V.H (t/h)