Thượng đỉnh Trump-Putin về Ukraine: Không thể bỏ qua nhân tố châu Âu

4 giờ trướcBài gốc

Một lần nữa, các nước châu Âu lại chìm trong lo ngại rằng khu vực có thể bị gạt sang một bên trong tính toán của Tổng thống Mỹ Donald Trump về giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine. Hồi tháng 2, các nước châu Âu đã phản ứng mạnh khi phái đoàn Mỹ-Nga đàm phán tại Saudi Arabia mà không có sự tham gia của các thành viên Liên minh châu Âu (EU) hay Ukraine.

Châu Âu và loạt động thái trước thềm thượng đỉnh Trump-Putin

Giờ đây, trước lịch thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, dự kiến diễn ra vào ngày 15-8 tại bang Alaska (Mỹ), châu Âu tiếp tục tìm cách nêu cao tiếng nói của khu vực trong cuộc xung đột ở Ukraine. Một nhà ngoại giao châu Âu bày tỏ mối lo ngại về vai trò của khu vực trong xung đột Nga-Ukraine trước thềm thượng đỉnh Trump-Putin, lưu ý rằng châu Âu "có nguy cơ trở thành một dòng chú thích trong lịch sử”, đài CNN ngày 10-8 đưa tin.

Các chuyên gia cho rằng một phần nỗi lo của châu Âu xuất phát từ việc gần như không ai biết rõ Nga đã đề xuất những gì để chấm dứt giao tranh ở Ukraine. Tổng thống Putin chưa tiết lộ bất kỳ chi tiết nào.

Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cũng không nói gì sau cuộc gặp với ông Putin vào tuần trước. Sau khi ông Witkoff rời Moscow, Tổng thống Trump cũng đưa ra phát ngôn khá mơ hồ về các điều khoản có thể có trong thỏa thuận hòa bình tiềm năng.

“Vấn đề này rất phức tạp. Chúng ta sẽ lấy lại một phần, đổi một phần. Sẽ có việc hoán đổi lãnh thổ, vì lợi ích của cả hai bên” - ông Trump cho hay.

Trước viễn cảnh không rõ ràng về tương lai của Ukraine trên bàn đàm phán Mỹ-Nga, châu Âu đã tích cực hành động để tiếng nói của khu vực thu hút được chú ý.

Hãng tin Bloomberg ngày 11-8 dẫn các nguồn tin rằng các quốc gia châu Âu đang tìm cách nói chuyện với ông Trump trước thượng đỉnh Mỹ-Nga. Nếu diễn ra, cuộc gặp sẽ là hoạt động mới nhất trong chuỗi ngoại giao dồn dập giữa các quan chức Mỹ, Ukraine và châu Âu kể từ khi thông tin về thượng đỉnh Trump-Putin được xác nhận.

Trước đó, ngày 9-8, các quan chức EU và Ukraine đã trình bày với Mỹ đề xuất hòa bình riêng của khu vực cho cuộc chiến ở Ukraine trong cuộc gặp với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance tại Anh. Cuộc gặp còn có sự tham dự trực tuyến của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, hai đặc phái viên của tổng thống Mỹ là ông Keith Kellogg và Steve Witkoff.

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance (thứ hai, từ phải qua) đã gặp các quan chức châu Âu tại Anh hôm 9-8. Ảnh: UPI/SHUTTERSTOCK

Đề xuất cho rằng các quan chức EU phải được tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng nào với Nga, đồng thời nhấn mạnh tương lai của Ukraine không thể được bàn bạc nếu thiếu sự tham gia của Kiev.

Sau cuộc họp với ông Vance, chiều 9-8 (giờ châu Âu), Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb đã gọi điện cho ông Trump để trình bày sáng kiến của châu Âu cho cuộc chiến, tờ The Wall Street Journal đưa tin. “Châu Âu đoàn kết với Ukraine. Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Tổng thống Trump và Mỹ” - ông Stubb viết trên mạng xã hội X sau cuộc gọi.

Trong một bài viết đăng ngày 10-8, The Wall Street Journal dẫn lời một quan chức cấp cao của châu Âu rằng bất kỳ thỏa thuận nào mà Mỹ và Nga đạt được ở Alaska đều “không có giá trị nếu không có sự tham gia của các nhà lãnh đạo châu Âu”.

Bình luận về vai trò của châu Âu, Phó Tổng thống Vance ngày 10-8 nói rằng khu vực này cần “tăng cường và đảm nhiệm vai trò lớn hơn” về việc tài trợ cho Ukraine trong xung đột. “Nếu bạn thực sự quan tâm đến cuộc xung đột này, bạn nên sẵn sàng đóng góp trực tiếp và đáng kể hơn cho cuộc chiến này” - ông Vance nói.

Về phía Nga, Moscow dường như không mấy tích cực trước sự tham gia tiềm tàng của châu Âu vào tiến trình hòa bình tại Ukraine. Ngày 9-8, ông Leonid Slutsky - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) - nói rằng các lực lượng phản đối giải quyết hòa bình cuộc xung đột ở Ukraine đã gia tăng ở các nước châu Âu trước thềm hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ, theo hãng thông tấn TASS.

“‘Phe chiến’ ở châu Âu đang tập hợp lực lượng trước hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ ở Alaska. Ông Zelensky thì liên tục gọi cho [Thủ tướng Anh Keir] Starmer, [Tổng thống Pháp Emmanuel] Macron, và chắc chắn là cả [Thủ tướng Đức Friedrich] Merz cùng [Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula] von der Leyen” - ông Slutsky viết trên Telegram.

Giá vàng thế giới giảm vào ngày 11-8 khi giới đầu tư kỳ vọng thượng đỉnh Trump-Putin có thể hạ nhiệt cuộc chiến ở Ukraine. Theo hãng tin Reuters, giá vàng giao ngay giảm 0,6% xuống 3.378,49 USD/ounce vào sáng 11-8 (giờ châu Âu).

Vai trò của châu Âu

Theo hãng tin AFP, khi thượng đỉnh Trump-Putin gần kề, EU càng quyết liệt hơn trong việc khẳng định vai trò của khu vực.

Ngày 10-8, Đại diện cấp cao về đối ngoại của EU - bà Kaja Kallas nói rằng bất kỳ thỏa thuận nào giữa Mỹ và Nga nhằm chấm dứt chiến sự ở Ukraine đều phải có sự tham gia của Kiev và EU.

“Ông Trump nói đúng rằng Nga phải chấm dứt cuộc chiến chống lại Ukraine. Mỹ có khả năng buộc Nga phải đàm phán một cách nghiêm túc. Bất kỳ thỏa thuận nào giữa Mỹ và Nga cũng phải có Ukraine và EU tham gia, vì đây là vấn đề liên quan đến an ninh của Ukraine và toàn bộ châu Âu” - bà Kallas nhấn mạnh.

Nhà ngoại giao hàng đầu châu Âu triệu tập một cuộc họp bất thường của các ngoại trưởng EU vào chiều 11-8 để “thảo luận về các bước đi tiếp theo”. Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết Ngoại trưởng Ukraine - ông Andriy Sybiga cũng sẽ tham dự cuộc họp này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensk trong cuộc gặp với lãnh đạo EU và các nước châu Âu tại Đan Mạch hôm 3-7. Ảnh: IDA MARIE ODGAARD/ AFP

Phần lớn các chuyên gia đề cao vai trò của châu Âu trong tiến trình hòa bình Nga - Ukraine.

Chuyên gia John E. Herbst - Giám đốc cấp cao Trung tâm Á - Âu của Viện nghiên cứu Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine - cho rằng nếu vắng bóng châu Âu trong các cuộc đàm phán thì thượng đỉnh Mỹ-Nga sắp tới sẽ tương tự “Hội nghị Yalta năm 1945”. Khi đó, “Mỹ, Liên Xô và Anh quyết định số phận của nửa châu Âu mà bỏ qua tiếng nói của các quốc gia đó”.

Ông Herbst cho rằng nếu Nga và Mỹ đạt được thỏa thuận trước, rồi sau đó mới đưa ra cho Kiev và các thủ đô châu Âu, thì “có thể khiến tiến trình hướng tới một nền hòa bình lâu dài trở nên phức tạp hơn”.

Vị chuyên gia đề xuất rằng ngay sau hội nghị thượng đỉnh tại Alaska, Tổng thống Trump có thể tìm kiếm sự cân bằng bằng cách đưa Ukraine và các nước châu Âu vào bàn đàm phán.

Đồng quan điểm, bà Tressa Guenov - cựu quyền Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ phụ trách các vấn đề an ninh quốc tế - cho rằng các nước châu Âu có lợi ích và trách nhiệm gắn chặt với khu vực, nên tiếng nói của các nước này cần được tính đến.

Bà Guenov chỉ ra rằng, bên cạnh vấn đề lãnh thổ Ukraine, xung đột Moscow-Kiev còn bao gồm các vấn đề liên quan mật thiết đến châu Âu như phản ứng của Nga trước việc Mỹ và các đồng minh NATO tiếp tục vũ trang cho Kiev, cũng như khả năng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu tại Ukraine.

Chuyên gia Trung Quốc: Thượng đỉnh Trump-Putin khó giải quyết ngay vấn đề Ukraine

Tờ Global Times dẫn lời chuyên gia Thôi Hằng thuộc Viện Giao lưu Quốc tế và Hợp tác Tư pháp của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) (Trung Quốc) rằng thượng đỉnh Trump-Putin khó có khả năng giải quyết ngay lập tức cuộc khủng hoảng ở Ukraine.

“Ngay cả khi ông Trump và ông Putin đạt được thỏa thuận, thỏa thuận này vẫn có thể bị châu Âu và Ukraine bác bỏ do những mâu thuẫn sâu sắc tích tụ trong ba năm qua. Việc giải quyết những vấn đề phức tạp như vậy chỉ qua một cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo là điều khó xảy ra” - ông Thôi nhận định.

Ông Triệu Quân Kiệt - nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu châu Âu thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc - cũng cho rằng đàm phán Nga-Mỹ không có sự tham gia của EU sẽ gây ra “lo ngại chiến lược sâu sắc” ở Brussels, từ đó ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/thuong-dinh-trump-putin-ve-ukraine-khong-the-bo-qua-nhan-to-chau-au-post865017.html