Theo các báo cáo ngành, thương mại điện tử Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong năm thị trường phát triển nhanh nhất toàn cầu. Tổng giá trị giao dịch trực tuyến dự kiến đạt trên 25 tỷ USD vào năm 2025, cao hơn đáng kể so với các dự báo trước đây. Chi tiêu bình quân cho mua sắm trực tuyến đã vượt ngưỡng 600 USD/người/năm, thể hiện mức độ sẵn sàng chi trả cao hơn của người tiêu dùng.
Cạnh tranh giữa các nền tảng tiếp tục sôi động với sự tham gia mạnh mẽ của các “ông lớn” như Shopee, Lazada và TikTok Shop. Trong đó, mô hình thương mại giải trí (shoppertainment) và livestream bán hàng được ghi nhận là động lực tăng trưởng chủ đạo. Tỷ lệ chuyển đổi từ tương tác sang đơn hàng đang tăng nhanh nhờ khả năng kết nối trực tiếp giữa thương hiệu và người mua.
Song song, các doanh nghiệp logistics nội địa đẩy mạnh đầu tư kho vận, tự động hóa và giao hàng nhanh, góp phần tối ưu chuỗi cung ứng. Thanh toán số tiếp tục mở rộng khi tỷ lệ sử dụng ví điện tử và thẻ ngân hàng tăng đều qua từng năm, hỗ trợ mục tiêu giảm thanh toán tiền mặt.
Tuy vậy, thị trường vẫn đối mặt nhiều thách thức như gian lận thương mại, hàng giả, chi phí hoàn trả hàng cao và sự phụ thuộc đáng kể vào hoạt động marketing trên nền tảng. Để duy trì đà tăng trưởng bền vững, các chuyên gia cho rằng cần hoàn thiện hơn hành lang pháp lý, nâng cao quản trị dữ liệu và tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số (Cục TMĐT&KTS, Bộ Công Thương) cho biết, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT), những thách thức mới cũng nảy sinh. Nổi bật là các rủi ro trong giao dịch, tình trạng gian lận trong hoạt động thương mại điện tử và các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Cùng với đó, thanh toán số tiếp tục bùng nổ, đặc biệt là QR Code với tốc độ tăng trưởng kép 40% và các hình thức thanh toán trực tuyến tăng trên 100% mỗi năm. Ông Nguyễn Hữu Tuấn nhấn mạnh: “Khi thanh toán số trở nên phổ biến, việc định danh và xác thực điện tử là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người dùng và doanh nghiệp”.
Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng mạnh mẽ là nhiều rủi ro và hành vi gian lận trực tuyến. Các hình thức lừa đảo giả mạo cơ quan nhà nước, người thân, hay sử dụng deepfake để chiếm đoạt tài sản ngày càng tinh vi, với khoảng 6.000 vụ việc mỗi năm, tập trung ở lĩnh vực tài chính, tiền ảo và lừa đảo sinh viên.
Do đó, việc ứng dụng định danh và xác thực điện tử, ví dụ như qua nền tảng VNeID của Bộ Công an là yêu cầu cấp bách, giúp xác thực chính xác danh tính người dùng, ngăn chặn hành vi gian lận, đồng thời tăng cường niềm tin của người dân trong các hoạt động mua sắm trực tuyến và giao dịch điện tử nói chung.
Việc triển khai đồng bộ các giải pháp xác thực, như nền tảng VNeID của Bộ Công an, sẽ góp phần tăng niềm tin vào giao dịch số.
Trong bối cảnh đó, Ngày 4/11, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã công bố thông tin về Chương trình “Tuần lễ Thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday 2025”.
Toàn cảnh họp báo công bố chương trình “Tuần lễ Thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday 2025”. Ảnh: BTC.
Theo bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, sự kiện năm nay mang chủ đề “An toàn - An tâm - An vui”, thể hiện định hướng xây dựng thương mại điện tử trở thành kênh mua sắm hiện đại, minh bạch và giàu trải nghiệm tích cực. Online Friday hướng đến củng cố niềm tin của người tiêu dùng vào chất lượng sản phẩm và an toàn giao dịch, bên cạnh việc mang đến sự tiện lợi và hứng khởi khi mua sắm trực tuyến.
Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số. Ảnh: BTC.
Chương trình năm 2025 sẽ tập trung nâng cao trải nghiệm TMĐT thông qua chuỗi hoạt động mua sắm trực tuyến quy mô lớn và không gian trải nghiệm công nghệ; thúc đẩy thanh toán điện tử và phòng chống hàng giả; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, quảng bá sản phẩm chính hãng và mở rộng xuất khẩu trực tuyến.
Trao đổi với phóng viên DNVN, bà Việt Anh cho biết: “Sau hơn 10 năm tổ chức, Tuần lễ Thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến – Online Friday đã trở thành sự kiện mua sắm trực tuyến lớn nhất mang tính thường niên do Bộ Công Thương tổ chức dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, vượt ra khỏi khuôn khổ một chương trình khuyến mại để trở thành cầu nối giữa cơ quan quản lý, các nền tảng và doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu chung là xây dựng thị trường TMĐT Việt Nam lành mạnh, minh bạch, phát triển mạnh và bền vững”.
Theo bà Lại Việt Anh, điểm nhấn của năm 2025 là chủ đề “An toàn - An tâm - An vui”. Trọng tâm năm nay là niềm tin nhằm giải quyết những băn khoăn về chất lượng hàng hóa, tình trạng gian lận và lừa đảo trên môi trường trực tuyến.
Liên quan đến vấn đề kiểm soát chất lượng hàng hóa trong chương trình, Phó Cục trưởng cho biết Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp và đặc biệt là các nền tảng tham gia. Những đơn vị đồng hành phải có cơ chế sàng lọc nghiêm ngặt đối với người bán và sản phẩm tham gia Online Friday 2025, ưu tiên hàng chính hãng, sản phẩm của doanh nghiệp vừa và nhỏ, hàng Việt Nam và nông sản trong nước. Bộ Công Thương cũng sẽ vận hành đường dây nóng và rà soát thường xuyên để xử lý kịp thời phản ánh từ người tiêu dùng.
Trang Mai