Thương mại song phương Việt Nam - châu Âu gia tăng mạnh mẽ

10 giờ trướcBài gốc

Việt Nam - đối tác lớn nhất của EU trong khối ASEAN

Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) khẳng định, sau 5 năm triển khai, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - châu Âu (EVFTA) đã góp phần thúc đẩy thương mại EU - Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ. Theo số liệu sơ bộ, chỉ trong vòng chưa đầy 5 năm (từ tháng 8/2020 - 5/2025) kim ngạch thương mại song phương đã đạt 298 tỷ USD. Con số này chiếm gần 40% tổng kim ngạch thương mại tích lũy giữa hai bên (815 tỷ USD) trong hơn 30 năm hợp tác giao thương kể từ năm 1995.

Hiện nay, Việt Nam là đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU tại ASEAN và đứng thứ 16 trên toàn cầu. Các mặt hàng xuất khẩu sang châu Âu đa dạng từ điện tử, dệt may, nội thất cho đến nông sản. Ở chiều ngược lại, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba và là nguồn nhập khẩu lớn thứ tư của Việt Nam, cung cấp các sản phẩm chiến lược như máy móc công nghệ cao, phương tiện vận tải, dược phẩm và công nghệ xanh.

Eurocham cho biết, theo khảo sát mới nhất, có tới 66% doanh nghiệp đang tích cực giao thương giữa EU và Việt Nam và gần như toàn bộ doanh nghiệp (98,2%) đều có mức độ hiểu biết nhất định về hiệp định. Một nửa số doanh nghiệp đã ghi nhận lợi ích ở mức từ trung bình đến đáng kể - tỷ lệ này được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng khi các cam kết cắt giảm thuế quan được triển khai đầy đủ trong những năm tới.

Đáng chú ý, không chỉ các tập đoàn lớn được hưởng lợi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) cũng đang khai thác tốt các ưu đãi từ hiệp định. Tỷ lệ doanh nghiệp xem cắt giảm thuế quan là lợi thế then chốt đã tăng vọt từ 29% trong quý II/2024 lên 61% trong cùng kỳ năm 2025. Trong đó, một số doanh nghiệp đã có thể định lượng lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, mức tăng trung bình được ghi nhận vào lợi nhuận ròng là 8,7%, thậm chí một số doanh nghiệp báo cáo con số ấn tượng lên tới 25%.

Lưu ý quy tắc xuất xứ khi giao thương quốc tế

Trong bối cảnh môi trường thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp, Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) đã trở thành công cụ không thể thiếu giúp doanh nghiệp bảo đảm tuân thủ quy định, tận dụng ưu đãi thuế quan và xây dựng niềm tin với đối tác quốc tế. Hiện có tới 56% doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam nộp chứng từ C/O định kỳ hằng tháng - một tỷ lệ cho thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của công cụ này trong hoạt động xuất khẩu.

Chỉ riêng trong năm 2024, Việt Nam đã cấp hơn 1,8 triệu C/O ưu đãi - tương đương giá trị xuất khẩu trên 100 tỷ USD. So với năm 2023, con số này tăng 18% về lượng và 28% về giá trị, chiếm khoảng 28% tổng kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường có Hiệp định FTA. “Đáng chú ý, xuất khẩu sang EU trong cùng năm đã đạt mức cao nhất từ trước đến nay, với 51,7 tỷ USD - tăng trưởng 18,4% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh rõ xu hướng tận dụng hiệu quả EVFTA trong thương mại song phương” - đại diện Eurocham nhận định.

Tuy nhiên, Eurocham vẫn cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất trong quá trình thực thi EVFTA hiện nay là quy tắc xuất xứ - yếu tố then chốt để doanh nghiệp có thể tiếp cận các ưu đãi thuế quan. Dù đóng vai trò chiến lược trong việc thúc đẩy thương mại công bằng, minh bạch, nhưng trên thực tế, việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chí xuất xứ lại không hề đơn giản.

Bên cạnh đó, phần lớn các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vẫn phụ thuộc đáng kể vào nguyên phụ liệu nhập khẩu từ các nước thứ ba. Mặc dù EVFTA có cơ chế cộng gộp cho phép tính xuất xứ từ một số quốc gia đối tác, nhưng quy trình chứng từ phức tạp, cùng với chuỗi cung ứng còn phân mảnh, đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chứng minh xuất xứ hợp lệ.

Chưa kể, theo Phó Chủ tịch EuroCham Jean-Jacques Bouflet, những thông tin liên quan đến khái niệm “hàng hóa trung chuyển” gần đây từ Hoa Kỳ đưa ra chưa thực sự rõ ràng. “Khái niệm “hàng hóa trung chuyển” có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc áp dụng quy tắc xuất xứ trong EVFTA - đặc biệt khi nguyên liệu nhập khẩu được sử dụng trong quá trình sản xuất tại Việt Nam. Do đó, chúng tôi tiếp tục ủng hộ việc loại bỏ thêm các rào cản kỹ thuật và phi kỹ thuật trong thương mại” - ông Jean-Jacques Bouflet nói.

Theo Vụ Thương mại đa biên (Bộ Công Thương), xét về kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều, kể từ năm 2020 khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, kim ngạch hai chiều tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên đến 68,3 tỷ USD năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU từ 40,1 tỷ USD năm 2020 tăng lên 51,6 tỷ USD năm 2024, tăng khoảng 28,6% và thặng dư thương mại giữa Việt Nam với EU tăng từ 24,8 tỷ USD năm 2020 lên 34,9 tỷ USD năm 2024.

Nhật Thu

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/thuong-mai-song-phuong-viet-nam-chau-au-gia-tang-manh-me.html