Ngày 4-12, chia sẻ bên lề hội thảo Phòng chống ung thư TP.HCM, TS.BS Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, cho biết theo số liệu ghi nhận trên thế giới và tại Việt Nam, tỉ lệ mắc ung thư tăng đều qua các năm.
Ca ung thư phát hiện muộn vẫn ở mức rất cao
Năm 2020, tỉ lệ mắc là 141/100.000 dân, đến năm 2022 tăng lên 151/100.000 dân. Tại Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM, số bệnh nhân cũng tăng mạnh. Cụ thể, năm 2024 bệnh viện tiếp nhận 880.000 lượt, năm 2025 dự kiến tăng thêm khoảng 200.000 lượt.
Bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM. Ảnh: THẢO PHƯƠNG
Theo BS Tuấn, tỉ lệ bệnh nhân ung thư phát hiện muộn vẫn ở mức rất cao. Nghiên cứu năm 2016 tại 5 bệnh viện lớn cho thấy 50–80% bệnh nhân đến khám ở giai đoạn muộn, dẫn đến tử vong cao và chi phí điều trị lớn.
“Nguyên nhân chủ yếu là người dân chỉ đi khám khi có triệu chứng, chưa chú trọng khám định kỳ và tầm soát. Chủ trương của Nhà nước và TP.HCM là đẩy mạnh khám định kỳ toàn dân. Bệnh viện Ung Bướu dự kiến đầu tư lại cơ sở cũ thành Trung tâm khám sức khỏe – tầm soát bệnh. Đồng thời ngay trong tháng 12 sẽ khai trương hai khu khám chuyên tầm soát dành cho người chưa có bệnh, nhằm phát hiện sớm và điều trị hiệu quả hơn” – BS Tuấn nói.
Về kỹ thuật điều trị, bệnh viện được đầu tư nhiều thiết bị hiện đại, đặc biệt là các máy xạ trị thế hệ mới, giúp “xạ trị nhắm trúng đích”, giảm tác động lên mô lành. Bệnh viện cũng đẩy mạnh phẫu thuật nội soi ung thư, phẫu thuật vi phẫu và tạo hình để giảm xâm lấn, đảm bảo chức năng và thẩm mỹ.
Ngoài ra, BS Tuấn cho biết bệnh viện áp dụng đầy đủ các phác đồ hóa trị mới, điều trị miễn dịch, điều trị nhắm đích, ghép tủy tự thân cho ung thư huyết học và can thiệp mạch trong điều trị ung thư gan nguyên phát. Tất cả thuốc ung thư được Bộ Y tế cấp phép đều đã được bệnh viện sử dụng. Thuốc của Nga hay bất kỳ quốc gia nào nếu trúng thầu và được cấp phép đều sẽ được áp dụng tại bệnh viện.
Tỉ lệ bệnh nhân ung thư phát hiện muộn vẫn ở mức rất cao. Ảnh: THẢO PHƯƠNG
Liên quan đề xuất miễn viện phí ung thư, BS Tuấn cho rằng đây là chủ trương rất đúng và cần thiết, nhưng phải chuẩn bị đầy đủ nguồn lực và cơ sở vật chất. Nên xây dựng bộ tiêu chí khám sức khỏe chung để người dân có thể khám ngay tại bệnh viện tuyến tỉnh, tránh dồn về tuyến cuối.
Về lo ngại chụp CT-scan làm tăng nguy cơ ung thư, BS Tuấn cho biết liều tia trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện nay rất thấp, ví dụ chụp X-quang phổi chỉ mất 1/1.000 giây, không đủ liều gây ung thư. Chỉ trong trường hợp phải chụp quá nhiều trong thời gian ngắn mới có khả năng ảnh hưởng.
BS Tuấn cho biết thêm, việc mở rộng quản lý ung thư đến khu vực Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu là nhu cầu thực tế. Ở Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận và Đồng Nai có đến 200.000 lượt bệnh nhân/năm đến TP.HCM khám ung thư.
“Việc đầu tư cơ sở điều trị tại khu vực này giúp người dân giảm chi phí đi lại, giảm thời gian chờ, giảm tải cho Bệnh viện Ung Bướu và cho cả hạ tầng giao thông – an ninh của TP.HCM. Điều quan trọng nhất là người dân có thể tiếp cận kỹ thuật, phác đồ điều trị ung thư tiên tiến ngay tại địa phương” – BS Tuấn nhấn mạnh.
Hội thảo Phòng chống ung thư TP.HCM lần thứ 28 của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM. Ảnh: THẢO PHƯƠNG
Quy hoạch lại mạng lưới ung thư
TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết mỗi năm, Việt Nam ghi nhận hơn 180.000 ca ung thư mới, và con số thực tế có thể còn cao hơn. Hệ thống điều trị ung bướu vì vậy phát triển nhanh. Cả nước hiện có 10 bệnh viện ung bướu, 9 trung tâm ung bướu cùng nhiều khoa ung bướu tại tuyến tỉnh. Tuy nhiên, các bệnh viện lớn vẫn quá tải, phản ánh hạn chế trong công tác tầm soát sớm.
Trong bối cảnh Quốc hội đang bàn về nghị quyết đặc thù cho ngành y tế và Nghị quyết 72 đã được Tổng Bí thư ký ban hành, lĩnh vực ung thư sẽ nằm trong nhóm ưu tiên đột phá. Bộ Y tế sẽ tập trung quy hoạch lại mạng lưới ung thư và tăng cường tầm soát – bài học quan trọng từ những quốc gia như Nhật Bản.
“Song song đó, chúng tôi hướng đến nâng cao năng lực điều trị, đẩy mạnh các kỹ thuật hiện đại như điều trị chính xác, liệu pháp trúng đích, xạ trị proton… Bệnh nhân Việt Nam vẫn đến viện chủ yếu ở giai đoạn muộn, nên phát hiện sớm là yếu tố quyết định” – ông Đức nhấn mạnh.
Ông Đức cho hay Bộ Y tế cũng thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, liên thông bệnh án điện tử nhằm hỗ trợ điều trị, nghiên cứu và quản lý ung thư hiệu quả hơn.
Cuối cùng, ông Đức cho rằng hợp tác quốc tế là chìa khóa. Nước ta cần mở rộng liên kết với các trung tâm lớn trên thế giới, tham gia nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng để tiếp cận nhanh hơn các tiến bộ điều trị.
Hội thảo Phòng chống ung thư TP.HCM lần thứ 28 của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM có chủ đề “Những tiến bộ mới trong chẩn đoán, điều trị và dự phòng ung thư: Hướng đến chăm sóc toàn diện và y học chính xác”.
Trong khuôn khổ hội thảo có riêng một phiên chuyên đề về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế nói chung và trong lĩnh vực điều trị ung thư nói riêng. AI được xem là một trong những trọng tâm nổi bật, phản ánh xu hướng tất yếu của ngành ung thư học hiện đại trong kỷ nguyên số.
Song song đó, nhiều phiên chuyên đề được tổ chức tại các hội trường gồm: Giải phẫu bệnh và sinh học phân tử; Huyết học – ung bướu huyết học; Ung thư đầu cổ; Xạ trị và kỹ thuật xạ phẫu hiện đại; Phụ khoa ung thư; Ung thư vú; cùng các nhóm chủ đề tiêu hóa – gan mật – phổi – ngoại khoa.
Các báo cáo tập trung vào các kỹ thuật tiên tiến như AI trong lập kế hoạch xạ trị và tầm soát, xạ trị thích ứng, phẫu thuật nội soi hiện đại, can thiệp mạch điều trị ung thư gan, xét nghiệm phân tử, cá thể hóa điều trị và quản lý sau điều trị.
THẢO PHƯƠNG