Ảnh minh họa. Nguồn: Shutterstock
Theo CNBC, Hàn Quốc hiện đang đối mặt với áp lực lớn về cuộc khủng hoảng nhân khẩu học.
Các nghiên cứu mới đây cảnh báo khủng hoảng tỷ lệ sinh có thể kìm hãm tăng trưởng của Hàn Quốc trong vòng hai thập kỷ tới.
Năm 2024, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc dự báo tỷ lệ sinh thấp kỷ lục của Hàn Quốc sẽ là một trong những yếu tố đưa đất nước vào suy thoái kéo dài vào những năm 2040.
Một nghiên cứu riêng biệt của Viện Phát triển Hàn Quốc vào tháng 5.2025 nhấn mạnh những thay đổi nhân khẩu học sẽ tiếp tục kìm hãm tăng trưởng tiềm năng, vốn có thể giảm xuống gần bằng 0 vào những năm 2040.
Theo dự báo của Viện, nền kinh tế Hàn Quốc có thể suy giảm vào năm 2047. Đến năm 2041 kinh tế nước này có thể rơi vào kịch bản bi quan.
Tỷ lệ sinh của Hàn Quốc hiện ở mức 0,748 vào năm 2024, tăng nhẹ so với mức thấp kỷ lục 0,721 vào năm 2023.
Con số này so với mức trung bình 1,43 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) vào năm 2023. "Tỷ lệ thay thế" thường được các quốc gia coi là cần thiết để ngăn chặn sự suy giảm dân số là 2,1.
Tỷ lệ sinh 0,72 có nghĩa là cứ 100 người Hàn Quốc, họ sẽ có khoảng 36 trẻ sinh ở mức hiện tại, thể hiện mức độ giảm lực lượng lao động qua nhiều thế hệ. Các chuyên gia cho biết điều này sẽ làm giảm năng suất và làm chậm tăng trưởng.
"Phép màu trên sông Hàn"
"Nếu đổi mới công nghệ không thể bù đắp cho sự suy giảm này, Hàn Quốc sẽ chứng kiến quá trình suy thoái kinh tế kéo dài", bà Lee In Sil, Giám đốc Viện Dân số Bán đảo Triều Tiên cho Tương lai nói trên CNN.
Và không phải vì thiếu nỗ lực. Quốc gia này đã triển khai hàng loạt biện pháp hỗ trợ cho các cặp đôi mới cưới sinh con, bao gồm cả tiền thưởng cho trẻ sơ sinh và tiền thưởng bằng tiền mặt.
Theo một bài báo năm 2024 trên Tạp chí Đạo đức Y khoa, Seoul đã chi hơn 270 tỷ đô la trong 16 năm qua cho các chính sách khuyến khích sinh con.
Năm 2023, Seoul thậm chí còn đề xuất ý tưởng miễn nghĩa vụ quân sự bắt buộc cho nam giới nếu sinh từ ba con trở lên trước 30 tuổi.
Tuy nhiên, những nỗ lực như vậy không đạt hiệu quả cao ở một quốc gia được ca ngợi là "Phép màu sông Hàn" vì sự phát triển kinh tế nhanh chóng sau chiến tranh.
"Tôi không nghĩ rằng chính sách dân số có thể giúp nâng cao đáng kể mức sinh ở Hàn Quốc", Nicholas Eberstadt, nhà kinh tế chính trị tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, nói với CNBC.
Mặc dù tổng tỷ suất sinh (TFR) của Hàn Quốc đã tăng nhẹ vào năm 2024, nhưng "chúng ta không nên quá lạc quan", nhà kinh tế Eberstadt nói.
Ông lưu ý rằng quy mô gia đình mong muốn sinh con ở Hàn Quốc vẫn thấp hơn tỷ lệ 2,1. Điều này có nghĩa là mặc dù TFR có thể tăng cao hơn, nhưng vẫn chưa đạt được đúng mục tiêu mong muốn.
Tác động đến lương hưu
Lực lượng lao động giảm sút cũng sẽ gây áp lực lên hệ thống lương hưu. Vào tháng 3, Hàn Quốc đã thông qua cải cách quỹ hưu trí đầu tiên sau 18 năm, kéo dài thời gian cạn kiệt quỹ hưu trí nhà nước thêm 15 năm tính đến năm 2071.
Bà Lee cho biết trong số bốn hệ thống lương hưu chính của Hàn Quốc - quân đội, nhân viên trường tư thục, công chức và lương hưu quốc gia - lương hưu quân đội và lương hưu công chức đã cạn kiệt.
Các chính sách cải cách hiện tại sẽ dẫn đến một cơ cấu mà thế hệ trẻ phải trả phí bảo hiểm cao hơn trong khi nhận được phúc lợi thấp hơn. Điều này sẽ tạo áp lực cho thế hệ tương lai.
"Không nên quá bi quan"
Trước triển vọng ảm đạm của nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, một số nhà phân tích cảnh báo không nên quá tuyệt vọng vì tỷ lệ sinh thấp.
Bà Lee cho biết nền kinh tế Hàn Quốc vẫn có thể tìm ra cách để thích nghi.
“Khi một nền kinh tế đối mặt với suy thoái, thường phản ứng bằng nhiều nỗ lực khác nhau để nâng cao năng suất thông qua đổi mới công nghệ, chính sách nhập cư và các biện pháp khác để ngăn chặn sự suy giảm hơn nữa”, bà nói thêm
Bên cạnh đó, ng Eberstadt của AEI cũng cho rằng Hàn Quốc có thể duy trì và thậm chí gia tăng sự thịnh vượng bất chấp tình trạng già hóa và suy giảm dân số.
Ông nhắc đến những năm 1970, khi nỗi lo về sự khan hiếm tài nguyên gia tăng và dân số thế giới tăng mạnh nhưng chúng ta vẫn vượt qua.
Vào năm 1968, cuốn sách “Quả bom Dân số”, do cựu giáo sư Đại học Stanford Paul Ehrlich và nhà nghiên cứu Anne Ehrlich đồng tác giả, đã dự đoán nạn đói toàn cầu và tỷ lệ tử vong gia tăng khi dân số tăng.
Tuy nhiên, 50 năm sau, thế giới đã "giàu có hơn, giáo dục tốt hơn, được ăn uống đầy đủ hơn, có nhà ở tốt hơn, thịnh vượng hơn, ít đói nghèo hơn rất nhiều so với trước đây", ông Eberstadt nói.
Xét đến những thay đổi chính sách nhanh chóng của chính phủ Hàn Quốc và nhận thức ngày càng nâng cao của công chúng trong những năm gần đây, bà Lee tin tưởng rằng các giải pháp sẽ tạo nên đột phá.
"Con người có khả năng thích nghi đặc biệt. Đây là một loại thách thức mới, và tôi nghĩ rằng sẽ không khôn ngoan chút nào nếu đánh cược vào sự thất bại của Hàn Quốc chỉ trong bài toán dân số”, ông Eberstadt nhấn mạnh.
HỒNG NHUNG