Cần thiết tích hợp 3 Chương trình MTQG
Trình bày tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, về kết quả 3 Chương trình MTQG, giai đoạn 2021-2025, cả 3 Chương trình đã cơ bản đạt và vượt các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện 3 Chương trình, hệ thống cơ chế, chính sách hướng dẫn còn phức tạp, chậm ban hành, thiếu cụ thể; chồng chéo về nội dung, đối tượng đầu tư, phân tán nguồn lực, trùng lặp nhiệm vụ dẫn đến nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện.
Mặc dù Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ những khó khăn, bất cập nhưng quá trình triển khai vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, tiến độ được giao.
Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh, Chính phủ trình Quốc hội tích hợp 3 Chương trình thành 1 Chương trình nhằm thực hiện mục tiêu cao nhất của Đảng và Nhà nước là làm cho dân giàu, nước mạnh, người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
“Việc tích hợp thành 1 Chương trình không làm giảm đi các chính sách, mà khắc phục chồng chéo, trùng lặp, giúp tập trung ưu tiên hơn vào vùng đồng bào DTTS&MN trong thời gian tới”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nêu rõ.
Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình MTQG xây dựng NTM, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2026-2035.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, đối tượng thụ hưởng chương trình là các xã, thôn, người dân, cộng đồng và các tổ chức có liên quan trên phạm vi cả nước. Trong đó, tập trung ưu tiên địa bàn nghèo, vùng đồng bào DTTS&MN.
Chương trình sẽ thực hiện trên phạm vi toàn quốc, ưu tiên vùng đồng bào DTTS&MN; trong 10 năm, chia thành 2 giai đoạn là 2026-2030 và 2031-2035.
Dự kiến, Chương trình được thiết kế thành 2 hợp phần. Hợp phần thứ nhất gồm 10 nhóm nội dung chung, thực hiện trên địa bàn cả nước; hợp phần thứ hai gồm 5 nhóm nội dung đặc thù, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS&MN. Đây là những chính sách đặc thù riêng, được đầu tư bổ sung cho vùng đồng bào DTTS&MN.
Về tổng vốn thực hiện Chương trình, giai đoạn 1 (2026-2030), dự kiến tổng nguồn lực huy động tối thiểu khoảng 1,23 triệu tỷ đồng; gồm vốn ngân sách Trung ương bố trí trực tiếp khoảng 100.000 tỷ đồng; vốn lồng ghép của các chương trình MTQG và các chương trình, dự án khác, đầu tư cho địa bàn nông thôn, vùng đồng bào DTTS&MN là khoảng 360.000 tỷ đồng; còn lại là vốn ngân sách địa phương và các nguồn huy động hợp pháp khác.
Giai đoạn 2 (2031-2035), căn cứ kết quả thực hiện của giai đoạn 2026-2030, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét quyết định nguồn lực thực hiện.
Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình MTQG xây dựng NTM, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2026 - 2035.
Đánh giá kỹ tác động đến phát triển kinh tế - xã hội
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Lâm Văn Mẫn cho biết, Hội đồng Dân tộc thống nhất với sự cần thiết hợp nhất 3 Chương trình MTQG xây dựng NTM, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN để xây dựng thành 1 Chương trình MTQG đầu tư trong giai đoạn 10 năm, từ 2026 - 2035.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Lâm Văn Mẫn trình bày báo cáo thẩm tra.
Việc hợp nhất này sẽ góp phần giảm chồng chéo về chính sách, đối tượng, địa bàn; khắc phục những tồn tại, hạn chế thực hiện 3 Chương trình trong giai đoạn 2021-2025; nâng cao hiệu quả đầu tư, tập trung, ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn nhất, vùng đồng bào DTTS&MN.
Cơ quan thẩm tra đề nghị Quốc hội, các đại biểu Quốc hội xem xét, quyết định, phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình, với tên gọi Chương trình MTQG xây dựng NTM, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2026 – 2035.
Xem xét, các kiến nghị của Chính phủ, trong đó cho phép kéo dài thời gian thực hiện giải ngân vốn ngân sách nhà nước đối với các Chương trình MTQG về xây dựng NTM; giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số năm 2025 (bao gồm cả vốn của các năm trước được chuyển nguồn sang năm 2025) đến hết ngày 31/12/2026, đồng thời đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV.
Đồng thời, Hội đồng Dân tộc đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu Quốc hội chỉ đạo các cơ quan nghiên cứu khả thi, bảo đảm các mục tiêu, nguyên tắc theo đúng quy định của Luật Đầu tư công; ban hành cơ chế, hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế đặc thù để thực hiện có hiệu quả Chương trình.
Chỉ đạo các cơ quan của Chính phủ sớm trình ban hành các tiêu chí về NTM, giảm nghèo bền vững; phân định xã, thôn vùng đồng bào DTTS&MN bảo đảm khách quan, khoa học, làm cơ sở đề xuất các chỉ tiêu, mục tiêu, nội dung của Chương trình.
Hướng dẫn, quy định chuyển tiếp giữa hai giai đoạn đối với các dự án đang thực hiện, các dự án hoàn thành mục tiêu, không còn đối tượng để bảo đảm tính liên tục, hiệu quả trong quản lý, sử dụng vốn.
Minh Khôi