Chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu trong mọi lĩnh vực, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, tối ưu nguồn lực và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong kỷ nguyên số. Theo đó, ngành giáo dục cũng không đứng ngoài cuộc khi tích cực triển khai các hoạt động chuyển đổi số, không chỉ góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng đào tạo mà còn hiện đại hóa công tác quản lý, xây dựng một hệ sinh thái giáo dục linh hoạt, minh bạch và hiệu quả.
Tại Hội nghị Giáo dục đại học năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số, đồng thời khẳng định nhiệm vụ bắt buộc đối với các cơ sở giáo dục trong thời gian tới là tích hợp học bạ, bằng cấp lên VNeID nhằm hướng tới xây dựng một hệ thống giáo dục thông minh, liên thông và thuận tiện cho người học.
Trước thông tin này, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Đức Bình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Việt Trì bày tỏ sự đồng tình và đánh giá cao chủ trương tích hợp học bạ, bằng cấp lên VNeID. Theo thầy, đây là bước tiến quan trọng, mang tính đột phá trong quá trình chuyển đổi số của ngành giáo dục, đồng thời là sự cải tiến hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của xã hội hiện đại.
Cụ thể, Tiến sĩ Bình nhấn mạnh rằng, việc số hóa và tích hợp dữ liệu học tập lên nền tảng định danh điện tử quốc gia không chỉ giúp đơn giản hóa các thủ tục hành chính - vốn đang là gánh nặng trong quản lý đào tạo và tuyển sinh, mà còn góp phần xây dựng một hệ thống thông tin thống nhất, minh bạch, có khả năng xác thực cao và dễ dàng truy xuất khi cần thiết.
Về phía người học, việc học bạ và văn bằng được tích hợp trên VNeID sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Người học không còn phải mang theo bản sao công chứng hay chờ xác minh thủ công mỗi khi đi xin việc, nộp hồ sơ học tiếp hoặc làm thủ tục ra nước ngoài. Chỉ cần một tài khoản định danh điện tử duy nhất, người học có thể truy cập và chia sẻ thông tin học tập một cách chính xác, nhanh chóng và an toàn.
Đối với các cơ sở đào tạo, việc đồng bộ dữ liệu trên nền tảng số giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro sai sót, làm giả văn bằng và góp phần xây dựng một môi trường giáo dục tin cậy, công bằng hơn.
“Chủ trương này không chỉ đúng thời điểm, mà còn thể hiện quyết tâm của ngành giáo dục trong việc thay đổi cách thức vận hành truyền thống, hướng tới một nền giáo dục thông minh, hiện đại, lấy người học làm trung tâm”, Tiến sĩ Vũ Đức Bình nhận định.
Trong khi đó, theo chia sẻ của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Đại Lượng – Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, việc tích hợp học bạ, bằng cấp lên VNeID là hết sức cần thiết và mang lại hiệu quả rõ rệt trong thực tiễn quản lý giáo dục cũng như phục vụ xã hội.
Thầy Lượng cho biết, hiện nay mỗi tuần, nhà trường đều phải tiếp nhận và trả lời nhiều công văn của các đơn vị sử dụng lao động gửi đến để xác minh văn bằng, chứng chỉ của cựu sinh viên. Quá trình này không chỉ mất nhiều thời gian, công sức của nhà trường mà còn gây chậm trễ cho cả người học và đơn vị tuyển dụng.
“Khi có một cơ sở dữ liệu tích hợp trên VNeID thì quá thuận lợi. Vì khi văn bằng, chứng chỉ đã được đưa lên hệ thống này, nghĩa là đã có sự xác nhận chính thức từ cơ sở đào tạo. Các thông tin đó sẽ được chứng minh ngay trên nền tảng số, giúp giảm hẳn các thủ tục hành chính không cần thiết”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Đại Lượng cho hay.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Đại Lượng – Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Ảnh: website nhà trường.
Theo thầy Lượng, việc tích hợp học bạ, bằng cấp lên VNeID là giải pháp hiệu quả để giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian cho cả người học, nhà trường lẫn các đơn vị liên quan. Đây cũng là cách “làm một lần dùng nhiều lần”, tạo nên một kho dữ liệu giáo dục số hóa có giá trị sử dụng lâu dài, có thể liên thông với các hệ thống khác như bảo hiểm xã hội, y tế, tuyển sinh, việc làm... Việc xây dựng và khai thác kho dữ liệu này không chỉ phục vụ công tác quản lý nhà nước mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập của người học trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Văn hóa Hà Nội cũng khẳng định, trong thời đại số, việc hiện đại hóa công tác quản lý và xác thực thông tin không còn là xu hướng, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Chuyển đổi số không chỉ giúp ngành giáo dục vận hành hiệu quả hơn, mà còn đảm bảo tính minh bạch, chính xác và thuận tiện - những yếu tố then chốt để xây dựng một hệ sinh thái giáo dục lấy người học làm trung tâm.
“Trong bối cảnh hiện nay, việc tích hợp là rất cần thiết. Nếu các lĩnh vực khác đã và đang chuyển đổi số mạnh mẽ thì giáo dục cũng không thể nằm ngoài. Chúng ta cần tận dụng cơ hội này để từng bước nâng cấp hệ thống dữ liệu, đổi mới phương thức quản lý và cải thiện trải nghiệm cho người học một cách thực chất” thầy Lượng nhấn mạnh.
Tích hợp học bạ, bằng cấp lên VNeID là giải pháp hiệu quả giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian cho cả người học, nhà trường lẫn các đơn vị liên quan. Ảnh minh họa: Đào Hiền
Triệt tiêu nạn bằng cấp, chứng chỉ giả
Hiện nay, vấn nạn bằng giả, chứng chỉ giả vẫn là một thực trạng nhức nhối, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội khi không chỉ làm suy giảm niềm tin vào hệ thống giáo dục mà còn gây bất công trong tuyển dụng, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và phá vỡ nguyên tắc công bằng trong tiếp cận cơ hội việc làm.
Trước thực tế đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Đại Lượng cho rằng việc tích hợp bằng cấp, chứng chỉ lên nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID không chỉ là một bước tiến về mặt công nghệ, mà còn là giải pháp hiệu quả giúp minh bạch hóa dữ liệu giáo dục, từng bước đẩy lùi các hành vi gian lận, làm giả văn bằng đang âm thầm tồn tại trong xã hội.
Theo đó, khi văn bằng, chứng chỉ được số hóa và xác thực bởi chính các cơ sở đào tạo, sau đó tích hợp lên VNeID thì người học sẽ có một "hồ sơ học tập số" chính thống, có thể sử dụng mọi lúc, mọi nơi. Việc này giúp loại bỏ nhu cầu xác nhận thủ công hay công chứng bản sao, đồng thời tạo điều kiện để các bên liên quan như nhà tuyển dụng, cơ quan quản lý hay đối tác quốc tế dễ dàng tra cứu và xác thực thông tin một cách chính xác, minh bạch.
“Việc tích hợp này sẽ tạo ra lợi ích to lớn cho người học. Dù ở đâu, các em cũng có thể sử dụng văn bằng đã được xác thực giống như một hình thức bảo lãnh thông tin. Bất kỳ ai cần kiểm tra cũng đều có thể truy cập để xác minh. Điều đó không chỉ tăng độ tin cậy mà còn tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trương Đại Lượng nhấn mạnh.
Đồng thời, thầy Lượng cũng bày tỏ sự tin tưởng nếu có sự phối hợp chặt chẽ và hướng dẫn cụ thể từ các bộ, ngành liên quan, quá trình triển khai tích hợp văn bằng, chứng chỉ lên VNeID sẽ diễn ra suôn sẻ, thuận lợi và mang lại hiệu quả rõ rệt trong thực tiễn.
Đây chính là một trong những giải pháp nền tảng để xây dựng hệ sinh thái giáo dục số hiện đại, minh bạch, góp phần khắc phục những bất cập kéo dài trong công tác quản lý văn bằng hiện nay.
Đồng quan điểm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Bá Tiến - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh cũng cho rằng việc tích hợp bằng cấp, chứng chỉ lên nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID sẽ mang lại nhiều thuận lợi thiết thực cho cả người học và các đơn vị sử dụng lao động.
Thực tế hiện nay, việc xác minh văn bằng, chứng chỉ thường tiêu tốn nhiều thời gian, công sức và chi phí cho các bên liên quan. Do đó, khi dữ liệu được tích hợp đầy đủ trên VNeID, người sử dụng chỉ cần tra cứu trực tiếp trên hệ thống mà không phải qua nhiều bước trung gian, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và nguồn lực.
“Mặc dù Trường Đại học Vinh đã triển khai mã QR code trên bằng tốt nghiệp trong vài năm gần đây nhằm giúp việc kiểm tra thông tin trở nên nhanh chóng và dễ dàng chỉ với một thao tác quét, nhưng do thói quen và thiếu sự đồng bộ trong quy trình, nhiều đơn vị tuyển dụng vẫn gửi công văn xác minh trực tiếp về trường. Hệ quả là công tác xác minh trở nên mất nhiều thời gian và đòi hỏi nhiều nhân lực, khi cán bộ chuyên môn phải xử lý hàng loạt công văn mỗi tuần - một công việc vừa tốn công sức, vừa chưa đạt hiệu quả cao”, thầy Tiến chia sẻ.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Bá Tiến - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh. Ảnh: webiste nhà trường.
Từ thực trạng này, thầy Tiến nhận định rằng, khi triển khai thành công trong việc tích hợp văn bằng, chứng chỉ lên nền tảng VNeID, sẽ góp phần cắt giảm đáng kể các thủ tục hành chính phức tạp, loại bỏ hoàn toàn những bước gửi – nhận công văn rườm rà. Đồng thời, việc này cũng giúp giảm tải áp lực công việc cho cả bên gửi yêu cầu và bộ phận xác minh.
Thứ hai, việc tích hợp văn bằng, chứng chỉ lên VNeID sẽ góp phần loại bỏ tận gốc vấn nạn làm giả bằng cấp, chứng chỉ – một trong những vấn đề nhức nhối và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của ngành giáo dục cũng như chất lượng nguồn nhân lực.
Theo thầy Tiến, hiện nay, nhiều đối tượng lợi dụng kẽ hở trong quy trình quản lý để làm giả văn bằng, chứng chỉ, tạo ra những giấy tờ không hợp pháp nhằm trục lợi cá nhân hoặc phục vụ cho mục đích không chính đáng. Điều này không chỉ làm méo mó giá trị thực chất của các văn bằng, mà còn dẫn đến tình trạng bất công, khiến những người học thật bị thiệt thòi, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của xã hội.
Khi văn bằng, chứng chỉ được số hóa và xác thực trên hệ thống VNeID, mọi thông tin đều được lưu trữ tập trung, minh bạch và khó có thể làm giả hoặc sửa đổi trái phép. Điều này đồng nghĩa với việc các giấy tờ giả không thể được công nhận hoặc sử dụng trong các giao dịch chính thức, tuyển dụng, hoặc xét duyệt hồ sơ. Những người làm bằng giả sẽ nhận thức rõ rằng nếu văn bằng không tồn tại trên hệ thống, dù có làm giả đến đâu cũng sẽ không được chấp nhận. Đây chính là rào cản mạnh mẽ, gần như chặn đứng hoàn toàn hành vi làm giả văn bằng, chứng chỉ.
Ngoài ra, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh cũng nhìn nhận rằng, trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu, các cơ sở giáo dục đại học chịu trách nhiệm rất lớn trong việc chủ động tiếp cận và triển khai các giải pháp số hóa một cách hiệu quả. Trách nhiệm này không chỉ dừng lại ở việc áp dụng công nghệ vào quản lý và đào tạo, mà còn bao gồm việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, giảng viên để thích ứng với môi trường số, đảm bảo chất lượng giảng dạy và nghiên cứu trong kỷ nguyên số.
Bên cạnh đó, các trường cần xây dựng hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, bảo mật và đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý dữ liệu như học bạ, văn bằng, chứng chỉ, giúp quá trình xác thực và tra cứu trở nên nhanh chóng, minh bạch hơn. Việc thực hiện chuyển đổi số đồng bộ còn giúp các cơ sở giáo dục nâng cao tính cạnh tranh, bắt kịp xu hướng phát triển giáo dục toàn cầu, đồng thời góp phần xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hướng tới người học và doanh nghiệp.
ĐÀO HIỀN