Tiêm kích Gripen sắp được chuyển giao cho Ukraine và cách chúng có thể được dùng để đối phó Nga

7 giờ trướcBài gốc

Thụy Điển và Ukraine vừa đạt bước tiến lớn trong việc mở rộng năng lực không quân của Kiev khi ký thỏa thuận cho phép mua các máy bay chiến đấu Gripen. Theo Tổng thống Volodymyr Zelensky, những chiếc tiêm kích hiện đại đầu tiên này có thể xuất hiện trên bầu trời Ukraine sớm nhất vào năm 2026.

Từ tiêm kích Liên Xô đến tiêu chuẩn NATO

Khi xung đột toàn diện nổ ra, không quân Ukraine vẫn dựa chủ yếu vào các dòng chiến đấu cơ thời Liên Xô như Su-27, MiG-29 hay Su-24. Nhờ sự hỗ trợ của phương Tây, Kiev đã bắt đầu chuyển dần sang các dòng máy bay tiêu chuẩn NATO, bao gồm F-16 của Mỹ và Mirage 2000 của Pháp.

Tuy nhiên, số lượng chiến đấu cơ hiện đại còn hạn chế, khiến Ukraine gặp khó khăn trong việc bảo vệ hạ tầng trọng yếu và dân sự trước các đợt tấn công hằng ngày của Nga. Việc bổ sung Gripen (dòng tiêm kích đa nhiệm tiên tiến do Tập đoàn Saab chế tạo) có thể là cú hích lớn cho năng lực phòng không của Ukraine.

Theo thỏa thuận ký ngày 22/10, Ukraine dự kiến mua từ 100 - 150 chiếc JAS 39 Gripen E, biến thể mới nhất của dòng tiêm kích Thụy Điển. Tuy nhiên, Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson lưu ý rằng thỏa thuận này là "một hành trình kéo dài 10 -15 năm" và chưa bao gồm việc bàn giao ngay.

Rẻ, mạnh và linh hoạt

JAS 39 Gripen. (Ảnh: Nguồn mở qua Nationalsecurityjournal)

Saab JAS 39 Gripen là dòng tiêm kích đa nhiệm nổi tiếng của Thụy Điển, được đánh giá cơ động, hiệu quả chi phí và dễ vận hành. Nó có thể thực hiện các nhiệm vụ không đối không, không đối đất và trinh sát.

Biến thể mới nhất Gripen E sử dụng động cơ General Electric F414G, cho phép tăng tốc và leo cao nhanh chóng. Buồng lái tích hợp hệ thống hợp nhất dữ liệu hiện đại, hiển thị toàn cảnh chiến trường theo thời gian thực.

Máy bay có thể đạt tốc độ Mach 2 (khoảng 2.130 km/h), đủ để bay từ London đến Paris trong vòng 10 phút. Gripen E còn được trang bị radar mảng pha AESA mới và hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến.

Tháng 5/2025, Gripen E cũng trở thành chiến đấu cơ đầu tiên được điều khiển bởi trí tuệ nhân tạo, khi phi công AI mang tên Centaur thực hiện ba chuyến bay thử, thể hiện khả năng tác chiến ngoài tầm nhìn (BVR) của máy bay.

Gripen có thể mang tên lửa không đối không tầm xa MBDA Meteor và AIM-120 AMRAAM, cũng như IRIS-T và AIM-9 Sidewinder cho cận chiến.

Các chuyên gia còn nêu bật khả năng cất hạ cánh trên đường băng ngắn, thậm chí trên đường cao tốc, cùng chi phí bảo trì thấp.

Vai trò chiến lược trên chiến trường Ukraine

Khi chiến sự kéo dài, vũ khí Nga ngày càng có khả năng tấn công sâu hơn vào hậu phương Ukraine. Một trong những thách thức lớn là bom lượn - loại vũ khí có kích thước nhỏ, tín hiệu radar yếu, có thể bay thấp khiến hệ thống phòng không khó đánh chặn.

Theo Justin Bronk, chuyên gia cao cấp của RUSI, Gripen trang bị tên lửa Meteor có thể ngăn chặn hiệu quả các máy bay ném bom Su-34 của Nga, vốn thường thả bom lượn từ khoảng cách 60 -100 km sau tiền tuyến.

"Chỉ có Meteor mới có tầm bắn đủ xa để đe dọa các Su-34 ở khoảng cách đó", ông nói.

Trong khi AIM-120C AMRAAM (của F-16) và MICA (của Mirage 2000-5) đều không đủ tầm bắn trong điều kiện thực tế.

Với tầm bắn hơn 200 km, tên lửa Meteor thậm chí có thể khiến một số vùng lãnh thổ Nga như Bryansk, Kursk, Belgorod hay Rostov nằm trong tầm tấn công từ phía Ukraine.

Tuy nhiên, chuyên gia Kharuk cảnh báo không nên coi Gripen là "vũ khí thần kỳ", mà chỉ là "một công cụ hữu ích khác hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến."

Hiệu quả thực tế của Gripen còn phụ thuộc vào số lượng và tốc độ bàn giao.

Thế Hải (Theo Kyivindependent)

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/tiem-kich-gripen-sap-duoc-chuyen-giao-cho-ukraine-va-cach-chung-co-the-duoc-dung-de-doi-pho-nga-204251030093539141.htm