Thanh khoản “tắt” dù điểm số tăng
Phiên giao dịch đầu tuần này (17-11-2025), chỉ số VN-Index tăng mạnh gần 19 điểm, tương đương tăng 1,16%, tiếp nối mức tăng hơn 36 điểm trong tuần trước đó. Việc Chính phủ Mỹ chính thức hoạt động trở lại từ ngày 12-11 sau 43 ngày đóng cửa, cùng với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 14-11 ký sắc lệnh miễn thuế đối ứng cho một loạt nông sản nhập khẩu đã tác động tích cực đến TTCK toàn cầu, qua đó phần nào tác động tích cực đến TTCK Việt Nam.
Trong nước, Quốc hội thông qua mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2026 ở mức từ 10% mang đến kỳ vọng các chính sách tài khóa và tiền tệ sẽ tiếp tục mở rộng và thậm chí tăng cường độ nới lỏng. Diễn biến phục hồi trong những phiên này mang đến kỳ vọng chuỗi điều chỉnh ngắn hạn của thị trường đã tạm dừng và VN-Index đang thiết lập đà tăng trở lại.
Tuy nhiên, khối lượng giao dịch không đi cùng với mức tăng của điểm số, cho thấy dòng tiền vẫn thận trọng. Cụ thể, khối lượng cổ phiếu đã trao tay trong tuần trước (từ ngày 10 đến 14-11) trên sàn HOSE là 3,21 tỉ cổ phiếu, chỉ bằng 54% khối lượng giao dịch bình quân tuần trong 20 tuần gần nhất là gần 5,93 tỉ cổ phiếu và giảm hơn 21% so với tuần trước đó. Thanh khoản trong nửa đầu tháng 11 giảm 29% so với mức bình quân trong tháng 10.
Nếu so với khối lượng giao dịch đỉnh cao tính riêng trên sàn HOSE lên đến 1,8-1,9 tỉ cổ phiếu/ngày trong giai đoạn tháng 8 hay 1,3-1,4 tỉ cổ phiếu/ngày trong giai đoạn tháng 7, mức giao dịch bình quân chỉ khoảng 650 triệu cổ phiếu/phiên như hiện nay cũng cho thấy thanh khoản của thị trường đã suy yếu đáng kể.
Việc TTCK đã bước vào nhịp điều chỉnh kể từ giữa tháng 10 đến nay khiến nhiều nhà đầu tư vẫn đứng ngoài quan sát chờ thêm tín hiệu. Dù VN-Index đã có những phiên bật lại trong tuần trước như đã nói, nhưng biểu đồ tuần cho thấy chỉ số này vẫn chỉ mới ở giai đoạn đầu điều chỉnh.
Đáng lưu ý là đà hồi phục của VN-Index trong tuần trước và phiên giao dịch đầu tuần này vẫn phụ thuộc vào một số ít cổ phiếu vốn hóa lớn. Cụ thể, trong mức tăng 36 điểm của tuần trước, 10 cổ phiếu ảnh hưởng lớn nhất đã đóng góp đến 26 điểm, riêng cổ phiếu VIC của Vingroup đã đóng góp hơn 10 điểm.
Xu hướng bán ròng không dứt của các nhà đầu tư nước ngoài cũng ảnh hưởng lên tâm lý thị trường. Tính từ ngày 5 đến 17-11, khối ngoại đã có chín phiên bán ròng liên tục, với tổng giá trị hơn 7.300 tỉ đồng trên cả ba sàn. Riêng tuần trước, khối ngoại bán ròng 2.746 tỉ đồng, đánh dấu tuần bán ròng thứ 17 liên tiếp, nâng lũy kế từ đầu năm đến nay bán ròng 134.076 tỉ đồng, vượt kỷ lục bán ròng năm ngoái (92.600 tỉ đồng).
Tiền chạy đi đâu?
Lãi suất tiền gửi ngân hàng đang hấp dẫn trở lại có lẽ đã phần nào thu hút dòng tiền chốt lời từ chứng khoán chuyển sang. Sau tín hiệu tăng xuất hiện từ tháng 10, thêm nhiều ngân hàng tiếp tục điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi từ đầu tháng 11 đến nay. Có thể kể đến các ngân hàng như Sacombank, VPBank, MB, GPBank, BVBank, Techcombank, BaoViet Bank, PVCombank, LPBank, KienlongBank...
Trong chuỗi tăng mạnh mẽ từ cuối tháng 4 đến giữa tháng 10, phần lớn nhờ vào lực đẩy của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, trong khi nhiều cổ phiếu trong nhóm vốn hóa vừa và nhỏ vẫn đang còn ở mức định giá hấp dẫn và dư địa tăng còn rất lớn, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh và kết quả kinh doanh đang phục hồi.
Đặc biệt, với lãi suất tiết kiệm kỳ hạn dưới sáu tháng, đã có ngân hàng niêm yết gần mức trần quy định 4,75%/năm. Trong khi đó, các kỳ hạn 6-12 tháng đang diễn ra sự cạnh tranh quyết liệt, khi không ít ngân hàng chấp nhận cộng thêm lãi suất cho khách hàng có các khoản tiền gửi lớn, do các kỳ hạn này không bị vướng trần lãi suất.
Báo cáo của Công ty Chứng khoán VCBS dự báo lãi suất huy động sẽ có xu hướng tăng thêm do hai yếu tố chính. Thứ nhất, tín dụng có thể đạt mức tăng trưởng 18-20% trong cả năm, kéo nhu cầu vốn tăng mạnh vào cuối quí 4. Thứ hai, rủi ro tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng vẫn hiện diện khi bước vào mùa cao điểm nhập khẩu, buộc các ngân hàng duy trì lãi suất tiền đồng đủ hấp dẫn để ổn định nguồn vốn.
Việc tỷ giá liên tục leo cao trong những tháng gần đây cũng phần nào gây áp lực lên TTCK, khi vừa thúc đẩy khối ngoại bán ròng không dứt, vừa hút dòng tiền chứng khoán chuyển sang để lướt sóng tỷ giá. Dù trần lãi suất tiền gửi đô la Mỹ hiện nay vẫn ở mức 0%, nhưng khách hàng vẫn có thể lựa chọn cầm cố sổ tiết kiệm vay tiền đồng với lãi suất thấp và đem gửi lại với mức lãi suất cao hơn.
Ngoài ra, dòng tiền thời gian qua có lẽ cũng chuyển dịch sang các tài sản như vàng hay bất động sản. Trong khi thị trường vàng không ngừng nổi sóng trong năm nay, thị trường bất động sản đang cho thấy những tín hiệu sôi động trở lại, nhờ vào các dự án được tháo gỡ vướng mắc pháp lý, hưởng lợi từ các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng đang được đẩy mạnh.
Dù vậy, các nhà đầu tư chứng khoán cũng nên lưu ý đến nhóm cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ khi dòng tiền lớn chưa vào. Trong chuỗi tăng mạnh mẽ từ cuối tháng 4 đến giữa tháng 10, phần lớn nhờ vào lực đẩy của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, trong khi nhiều cổ phiếu trong nhóm vốn hóa vừa và nhỏ vẫn đang còn ở mức định giá hấp dẫn và dư địa tăng còn rất lớn, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh và kết quả kinh doanh đang phục hồi.
Cũng cần biết rằng nhóm vốn hóa vừa và nhỏ liên quan nhiều đến tiêu dùng nội địa, sản xuất vừa - nhỏ, logistics, công nghệ, vật liệu, bán lẻ, năng lượng tái tạo, những lĩnh vực đang hưởng lợi trực tiếp từ đà tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế. Khi tín dụng 10 tháng đầu năm nay tăng 15%, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng 17,4% so với cùng kỳ và ngành sản xuất chế biến - chế tạo tăng 10,5%, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đang có tốc độ phục hồi nhanh hơn cả nhóm đầu ngành.
Bên cạnh đó, đặc điểm biến động mạnh của nhóm vốn hóa nhỏ, tuy rủi ro hơn, lại phù hợp với bối cảnh thị trường thanh khoản thấp. Khi dòng tiền lớn tạm rút lui, dòng tiền cá nhân, vốn linh hoạt, dễ dàng tạo hiệu ứng giá ở nhóm này. Những cổ phiếu có câu chuyện riêng như nâng công suất, mở rộng thị trường, tái cấu trúc hoặc chuyển đổi số thường hấp dẫn hơn và tạo sóng ngắn hạn.
Tuy vậy, cơ hội luôn đi kèm rủi ro, nhóm cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ cũng dễ bị thao túng giá, thiếu minh bạch và độ bền xu hướng thấp. Vì vậy, nhà đầu tư cần chọn lọc kỹ hơn, ưu tiên doanh nghiệp có lợi nhuận thực tăng trưởng, nợ vay thấp, dòng tiền tốt và ngành nghề có triển vọng thật sự trong giai đoạn tới.
Triêu Dương