Tiền kiểm, hậu kiểm chặt chẽ để phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả

3 giờ trướcBài gốc

Thuốc giả phát hiện chủ yếu ở cơ sở bán lẻ hoặc qua kênh bán hàng điện tử

Báo cáo tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới. Thuốc không đạt chất lượng ở khu vực bán lẻ cao hơn khu vực sản xuất, nhập khẩu và bán buôn; thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ hoặc qua các kênh bán hàng điện tử.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Theo số liệu từ ngày 1/1/2024 đến 30/6/2025, trong năm 2024, hệ thống kiểm nghiệm đã lấy 33.880 mẫu thuốc, tỷ lệ không đạt chất lượng là 0,45%.

Năm 2024, Cục Quản lý dược, Cục Quản lý y, dược cổ truyền đã triển khai 170 đoàn kiểm tra. Thanh tra Bộ Y tế đã xử phạt vi phạm hành chính trên 2,5 tỷ đồng. Trong tháng cao điểm theo Chỉ thị số 65/2025/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã kiểm tra 39 cơ sở, phát hiện 11 cơ sở vi phạm hành chính.

Về thực trạng thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) giả, từ ngày 1/1/2024 đến 30/6/2025, cơ quan công an đã phát hiện và xử lý một số vụ việc sản xuất, kinh doanh TPBVSK giả và chứa chất cấm, như: Kẹo rau củ Kera; sản xuất sữa giả tại Công ty CP Dược quốc tế Rance Pharma, Công ty CP Dược dinh dưỡng Hacofood Group...

Từ ngày 1/1/2024 đến 30/6/2025, Cục An toàn thực phẩm (ATTP) đã cấp 9.935 hồ sơ đăng ký bản công bố TPBVSK và 61 Giấy chứng nhận GMP cho cơ sở sản xuất TPBVSK.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên báo cáo tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Toàn ngành Y tế đã kiểm tra 607.489 cơ sở, xử lý 9.790 cơ sở vi phạm với tổng số tiền phạt 51,13 tỷ đồng. Trong tháng cao điểm (thực hiện Chỉ thị số 65/2025/CT-TTg), Cục ATTP đã kiểm tra 17 cơ sở sản xuất, kinh doanh TPBVSK, phát hiện 2 cơ sở vi phạm về điều kiện, 1 cơ sở vi phạm quảng cáo, 4 cơ sở vi phạm về chất lượng. Tính đến ngày 7-8-2025, Cục ATTP đã ban hành 4 quyết định xử phạt vi phạm hành chính 4 công ty với số tiền phạt 352 triệu đồng; chuyển 1 vụ việc sang cơ quan Cảnh sát điều tra...

Báo cáo tóm tắt việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Chính phủ đã ban hành hoặc trình Quốc hội ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả.

Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện nhằm tăng cường công tác đấu tranh phòng chống thuốc giả; đã thành lập Ban Chỉ đạo 127, sau này là Ban Chỉ đạo 389 với mục tiêu chính là phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, bảo vệ sản xuất, kinh doanh hợp pháp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và ổn định trật tự xã hội.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân báo cáo tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Công tác phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả có sự tham gia của nhiều bộ/ngành và địa phương như: Bộ Công Thương kiểm tra thị trường, chống gian lận thương mại, hàng nhập lậu, quản lý thương mại điện tử, thanh tra chất tiết lượng sản phẩm công nghiệp; Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) kiểm soát hàng giả nông sản, lâm sản, thủy sản, chống buôn lậu vật tư nông nghiệp; Bộ Khoa học và Công nghệ kiểm tra tiêu chuẩn, chất lượng, sở hữu trí tuệ; phát triển công nghệ chống giả; Bộ Y tế giám sát chất lượng thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm; kiểm tra an toàn thực phẩm; các địa phương chịu trách nhiệm về đấu tranh ngăn chặn sản xuất, kinh doanh hàng giả trên địa bàn.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, thời gian qua, Bộ đã có nhiều nỗ lực, cố gắng chỉ đạo công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. Lực lượng quản lý thị trường phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý nhiều vụ vi phạm về an toàn thực phẩm, chuyển cơ quan điều tra nhiều vụ có dấu hiệu tội phạm.

Từ ngày 1/1/2024 đến 30/6/2025, về thực phẩm giả, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) đã xử lý 11.610 vụ vi phạm; xử phạt trên 76,4 tỷ đồng; về dược phẩm, thực phẩm chức năng, xử lý 345 vụ vi phạm, xử phạt trên 29 tỷ đồng, trị giá tang vật vi phạm trên 14 tỷ đồng.

Thực hiện phân cấp và hướng dẫn chính quyền địa phương, Sở Công Thương trong công tác ATTP đã phối hợp với các bộ, ngành rà soát, xây dựng nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với nhóm hàng được phân công quản lý.

Nhiều bất cập cần tiếp tục tháo gỡ

Tại phiên giải trình, nhiều đại biểu tập trung vào công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo; tem chống hàng giả, mã QR; quản lý chất lượng hàng hóa; trách nhiệm của các bộ, ngành để xảy ra tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả; tình trạng bán thuốc không kê đơn...

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí nêu ý kiến tại phiên giải trình. Ảnh: Quochoi.vn

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, công tác quản lý thuốc và thực phẩm dù đã được các bộ, ngành, cơ quan chức năng phối hợp tích cực, song thực tiễn vẫn bộc lộ những hạn chế như: Thiếu cơ chế tạm dừng tiếp nhận hồ sơ công bố khi phát hiện vi phạm, chưa có quy định thu hồi giấy chứng nhận, còn chồng chéo giữa khái niệm “thực phẩm giả” ở các luật khác nhau. Cơ chế quản lý nhà nước hiện còn phân tán, thiếu đầu mối thống nhất. Nhiều lĩnh vực được giao cho các bộ khác nhau quản lý (Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường...), dẫn đến chồng chéo trong công tác quản lý...

Về vấn đề lợi dụng đăng ký sản phẩm thực phẩm chức năng thay vì thuốc, theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, sản phẩm loại này áp dụng cơ chế tự công bố. Một số doanh nghiệp đã lợi dụng tự quảng cáo, tự phóng đại công dụng của sản phẩm, thực phẩm chức năng... Để hạn chế tình trạng này, Bộ đã có văn bản chỉ đạo các địa phương chấn chỉnh công tác phân loại sản phẩm, tránh tình trạng lợi dụng tự công bố để đưa ra thị trường sản phẩm không phù hợp.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Về vấn đề tiền kiểm và hậu kiểm, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết: Thực hiện tiền kiểm và hậu kiểm nhằm vừa bảo đảm tăng cường quản lý chất lượng, an toàn sản phẩm, vừa đáp ứng được yêu cầu đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm ăn chân chính, đúng pháp luật phát triển song phải bảo đảm không ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng sống của người dân.

Đặc biệt, với băn khoăn của đại biểu về đội ngũ quản lý thuốc, thực phẩm trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh: Chính quyền cấp xã hiện nay có Phòng Văn hóa - Xã hội và Trạm Y tế đều có chức năng quản lý, giúp UBND cấp xã và Sở Y tế quản lý thuốc và thực phẩm. Giải quyết vấn đề nhân lực, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đang triển khai đề án đưa 1.000 bác sĩ về các trạm y tế và theo định hướng của Bộ Chính trị, sắp tới mỗi đơn vị cấp xã sẽ có từ 3-5 bác sĩ, có người có chuyên môn về dược, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

“Về xử lý việc bán thuốc không kê đơn, hiện đã có quy định rất rõ. Việc thanh tra, kiểm tra có trách nhiệm rất lớn của chính quyền địa phương, đề nghị các địa phương tăng tính chủ động trong công tác này” - Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Về phát hiện, xử lý vi phạm liên quan đến thực phẩm giả, tại phiên giải trình, đại diện Bộ Công an cho biết, các quy định pháp luật hiện hành đã quy định rất rõ thế nào là hàng giả, hàng kém chất lượng; do đó, những vụ việc bị phát hiện là hàng giả, hàng kém chất lượng phải được xử lý nghiêm.

Nêu ví dụ đối với sản phẩm sữa, đại diện Bộ Công an cho biết, sản phẩm sữa có 30 chỉ tiêu chính, qua phát hiện và kiểm định, Bộ Công an đã phát hiện các trường hợp sản phẩm có đến 15 chỉ tiêu không đạt, hoặc chỉ tiêu đạt chỉ từ 10 - 30%. Sản phẩm không đạt đúng chất lượng như công bố thì người tiêu dùng phải gánh chịu hậu quả. Do đó, đối với những trường hợp này cần phải xử lý nghiêm. Quá trình xử lý vi phạm về an toàn thực phẩm, cần phát hiện và xử lý nhanh, xử lý nghiêm để bảo đảm tính răn đe; cần xử lý tất cả những người bao che, tiếp tay.

“Sau khi phát hiện, xử lý những vụ sữa giả, chúng tôi cũng phát hiện ra hành vi đưa hối lộ, nhận hối lộ… và đã báo cáo Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và đưa 4 vụ về thực phẩm giả vào diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương” - đại diện Bộ Công an cho biết.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh kết luận phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Để nâng cao hiệu quả quản lý sản phẩm, hàng hóa có ảnh hưởng tới sức khỏe con người trong thời gian tới, đại diện Bộ Công an nhấn mạnh, cần nhận diện, đánh giá đúng tình hình thuốc giả, thực phẩm giả. Qua tổng rà soát, Bộ Công an đã nhận diện 15 nhóm ngành nghề liên quan đến sản xuất thực phẩm cung cấp cho con người, nhận diện những lĩnh vực nào có nguy cơ bị lợi dụng, vi phạm. Đồng thời cho rằng, cần thường xuyên liên tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để nhận diện những khó khăn, vướng mắc, từ đó có giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật; tăng cường kỹ thuật - công nghệ thông tin để theo dõi, quản lý sản phẩm, hàng hóa; nắm bắt những vấn đề đang nổi lên để quan tâm, phòng ngừa; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân.

Kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, qua thảo luận, có những vấn đề có thể tập trung giải quyết sớm, nhưng cũng có những vấn đề cần thời gian nghiên cứu, phối hợp giữa các cơ quan để tìm ra giải pháp triệt để tháo gỡ.

Ghi nhận hành lang pháp lý phục vụ công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả tương đối hoàn thiện, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Bộ Y tế phối hợp với các bộ triển khai hiệu quả các quy định, kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc để sửa đổi, bổ sung, tiếp tục hoàn thiện, nhất là những quy định mới về chuỗi nhà thuốc, kinh doanh thuốc, thực phẩm theo phương thức thương mại điện tử.

Hiện nay, pháp luật về an toàn thực phẩm đang trong quá trình sửa đổi, trong đó có Luật An toàn thực phẩm, Nghị định sửa đổi thay thế Nghị định số 15/2018/NĐ-CP. Do vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng lưu ý, cần thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, bảo đảm nguyên tắc tiền kiểm chặt chẽ, tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác hậu kiểm, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với nhóm hàng này; nghiên cứu quy định chế tài bảo đảm tính răn đe đối với hành vi sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả.

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/tien-kiem-hau-kiem-chat-che-de-phong-chong-thuoc-gia-thuc-pham-gia.815984.html