Công ước này đã được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua vào tháng 12/2024, là khung pháp lý đầu tiên ở cấp độ toàn cầu, đáp ứng nhu cầu cấp bách về hợp tác quốc tế trong việc thúc đẩy pháp quyền trong không gian mạng, là cơ sở để các lực lượng chức năng phản ứng nhanh hơn trước các mối đe dọa nhằm vào cá nhân, doanh nghiệp, Chính phủ các nước.
Trong bối cảnh tội phạm mạng gia tăng với quy mô và mức độ phức tạp, dự báo thiệt hại do tội phạm mạng gây ra có thể lên tới 10.500 tỷ USD trong năm 2025 - vượt GDP của hầu hết các nền kinh tế phát triển thì việc Liên Hợp Quốc thông qua Công ước và lựa chọn Hà Nội là nơi tổ chức Lễ mở ký, như Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định, "là minh chứng sống động cho tinh thần trách nhiệm của các quốc gia trong bảo vệ không gian mạng - tài sản chung của toàn nhân loại".
Việc Lễ mở ký Công ước được tổ chức tại Hà Nội còn cho thấy sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những nỗ lực bền bỉ của Việt Nam trong bảo đảm an ninh mạng nói riêng và thúc đẩy hợp tác đa phương để ứng phó với các thách thức toàn cầu nói chung.
Với Việt Nam, việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước này tiếp tục khẳng định mạnh mẽ rằng, Việt Nam coi chống tội phạm mạng là một trong những ưu tiên trong chính sách an ninh quốc gia, đồng thời tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng. Minh chứng cho điều này là Việt Nam đang chủ động rà soát, sửa đổi và ban hành mới các đạo luật liên quan đến an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, an toàn thông tin để bảo đảm tương thích với chuẩn mực quốc tế.
Trong đó, tiêu biểu nhất là tại Kỳ họp thứ Mười tới, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự án Luật An ninh mạng - dự luật được xây dựng trên cơ sở hợp nhất Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Luật An ninh mạng năm 2018 với việc kế thừa các quy định đã chứng minh hiệu quả của 2 đạo luật này và bổ sung nhiều nội dung mới nhằm tạo khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, đáp ứng yêu cầu quản lý và bảo vệ không gian mạng trong tình hình mới.
Dự luật này được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động bảo đảm an ninh mạng, kết hợp chặt chẽ các biện pháp bảo vệ hệ thống thông tin, dữ liệu cá nhân, phòng chống tấn công mạng với các giải pháp bảo đảm an ninh quốc gia trên không gian mạng; bảo vệ quyền lợi hợp pháp, thúc đẩy môi trường số an toàn, phát triển kinh tế số bền vững. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế giám sát, cảnh báo, ứng phó với các nguy cơ, sự cố an ninh mạng, bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng quốc gia, tăng cường năng lực phòng ngừa và khắc phục hậu quả các cuộc tấn công mạng, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, phù hợp với các cam kết, chuẩn mực quốc tế về an ninh mạng, thúc đẩy nghiên cứu, phát triển công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong lĩnh vực an ninh mạng.
Trước đó, tại Đại hội đồng Liên nghị viện các nước ASEAN-46 tổ chức tại Malaysia, Việt Nam đã đề xuất dự thảo Nghị quyết về “Tăng cường hợp tác liên nghị viện nhằm góp phần củng cố nỗ lực phòng chống tội phạm mạng của ASEAN”. Nghị quyết này đã được Đại hội đồng AIPA đánh giá cao và thông qua, là cơ sở để nghị viện các nước tăng cường hợp tác, hoàn thiện thể chế, thúc đẩy các nỗ lực phòng, chống tội phạm mạng.
Tiếp nối những hành động thực tế đó, Lễ mở ký Công ước tới đây cũng được kỳ vọng sẽ là nền tảng để thúc đẩy đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm, tăng cường quan hệ đối tác giữa các chính phủ, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân; trở thành diễn đàn để thúc đẩy thực hiện Công ước của Liên Hợp Quốc và hợp tác toàn cầu trong chống tội phạm mạng; mở ra triển vọng hợp tác sâu rộng về chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, hỗ trợ kỹ thuật trong phòng, chống tội phạm mạng…
Có thể thấy, Việt Nam không chỉ là thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế, mà còn đang thể hiện vai trò tiên phong trong thúc đẩy hợp tác toàn cầu để bảo vệ không gian mạng, khẳng định vị thế và uy tín quốc gia trong kỷ nguyên số.
Nguyễn Bình