Tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng Sự kế thừa và phát triển sáng tạo (Bài 1)

8 giờ trướcBài gốc

Đồng bào các dân tộc thiểu số viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh trước khi bước vào phiên làm việc chính thức của Đại hội Đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Đồng Nai năm 2024. Ảnh: Huy Anh

Nhất quán quan điểm về xây dựng văn hóa

Từ khi thành lập đến nay, quan điểm về xây dựng văn hóa của Đảng là nhất quán. Điều này thể hiện rõ qua các kỳ đại hội, nhất là trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về văn hóa. Nói cách khác, qua mỗi kỳ đại hội, nhận thức của Đảng về văn hóa và con người đã liên tục bổ sung, hoàn thiện một cách khoa học, cách mạng, nhân văn và ngày càng toàn diện, đầy đủ, sâu sắc hơn. Cụ thể, trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng năm 1930 đã xác định phổ thông giáo dục là nhiệm vụ quan trọng để nâng cao dân trí, xây dựng nền văn hóa mới. Về con người, cương lĩnh chủ trương xây dựng một tầng lớp người mới vừa có trình độ học vấn vừa có ý thức bình đẳng và tích cực tham gia xây dựng đất nước.

Vào tháng 2-1943, mặc dù chưa giành được chính quyền, song Đảng ta đã công bố Đề cương Văn hóa Việt Nam - cương lĩnh đầu tiên của Đảng về văn hóa và trong đó đã luận giải rõ mối “quan hệ giữa văn hóa với kinh tế, chính trị. Đề cương cũng đã xác định rõ, văn hóa là một mặt trận và Đảng phải là người lãnh đạo phong trào văn hóa thì mới hoàn thành được sự nghiệp xây dựng nền văn hóa mới. Đồng thời, Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 còn đề cập toàn diện và sâu sắc những vấn đề có tính chất nền tảng về nguyên tắc, phương châm, phương hướng xây dựng nền văn hóa Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Từ đó đến nay, những nội dung, giá trị cốt lõi của Đề cương Văn hóa Việt Nam được Đảng ta không ngừng kế thừa, vận dụng và phát triển để từng bước hoàn thiện tư duy lý luận và nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ. Đặc biệt, vào ngày 24-11-1946, tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ I, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra luận điểm mới về văn hóa, đó là: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Trong Thư gửi các họa sĩ ngày 5-1-1952, Người chỉ rõ: “Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”. Tuy nhiên, theo Người thì đã là chiến sĩ ắt phải biết “xung phong”, dám “xung phong” và đó là sứ mệnh, là trách nhiệm không thể thoái thác của những người làm văn hóa, nghệ thuật.

Trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, bên cạnh việc không ngừng đổi mới tư duy kinh tế, Đảng luôn chú trọng xây dựng các giá trị và hệ giá trị, chuẩn mực như là nền tảng tinh thần cho xã hội. Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đưa ra yêu cầu: “Hình thành hệ giá trị và chuẩn mực xã hội mới phù hợp với truyền thống, bản sắc dân tộc và yêu cầu của thời đại”.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, cùng với đường lối, quan điểm về phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng, củng cố quốc phòng - an ninh; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, Đảng, Nhà nước Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến công tác xây dựng văn hóa, con người Việt Nam. Quan điểm về xây dựng văn hóa của Đảng là luôn nhất quán. Điều này để thể hiện rõ qua các kỳ đại hội, trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là các chỉ thị, nghị quyết chuyên đề về văn hóa.

Kế thừa, phát huy và phát triển sáng tạo

Cương lĩnh Xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991) đã chủ trương xây dựng nền văn hóa mới, tạo ra đời sống tinh thần cao đẹp, phong phú, đa dạng, có nội dung nhân đạo, dân chủ, tiến bộ, khẳng định và biểu dương những giá trị chân, thiện, mỹ theo quan điểm tiến bộ, phê phán những cái lỗi thời thấp kém. Cương lĩnh xác định giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu.

Trong Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), tiếp tục nhấn mạnh định hướng lớn phát triển văn hóa Việt Nam: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ; làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển”. Như vậy, với quan điểm trên, tính chất của nền văn hóa được làm rõ và gắn bó nhiều hơn với các nhiệm vụ khác, như: “phát triển toàn diện các lĩnh vực văn hóa, xã hội hài hòa với phát triển kinh tế”.

Đại hội lần thứ XI của Đảng, Đảng đã khẳng định nền văn hóa mới của Việt Nam là nền văn hóa “thống nhất trong đa dạng”, hệ giá trị của nền văn hóa đó là “các giá trị của cộng đồng các dân tộc”.

Kế thừa các quan điểm trước đây về phát triển văn hóa, Đại hội lần thứ XII của Đảng đã nêu tư tưởng chỉ đạo, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong bối cảnh kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng đã nhấn mạnh: “Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Tại Đại hội lần thứ XII của Đảng, Đảng đề ra nhiệm vụ “đúc kết và xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.

Đến Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Đảng xác định rõ “tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới” là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu để xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam. Đây cũng là lần đầu tiên, “hệ giá trị quốc gia” và việc xây dựng hệ giá trị quốc gia được đưa vào văn kiện của một kỳ đại hội Đảng, cũng là lần đầu tiên việc xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ chuẩn mực con người, hệ giá trị gia đình được đặt trong một thể thống nhất, gắn kết chặt chẽ với nhau.

Diệp Viên

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/huong-toi-dai-hoi-xiv-cua-dang/202511/tien-toi-dai-hoi-dai-bieu-toan-quoc-lan-thu-xiv-cua-dang-su-ke-thua-va-phat-trien-sang-tao-bai-1-02517ee/