Tiến tới miễn học phí cho người học lĩnh vực năng lượng nguyên tử: CSGDĐH nói gì?

9 giờ trướcBài gốc

Trong cuộc họp triển khai Quyết định 1012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh, cần tăng cường ưu đãi cho học sinh, sinh viên theo học lĩnh vực năng lượng nguyên tử, tiến tới mục tiêu miễn phí đào tạo hoàn toàn cho các đối tượng này.

Trường Đại học Đà Lạt và Đại học Bách khoa Hà Nội là 2 trong 11 cơ sở được giao đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035. Đại diện đơn vị đánh giá, chính sách trên sẽ tác động tích cực đến việc thu hút người học. Đồng thời, cũng cần triển khai thêm các kế hoạch khác, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nguồn nhân lực.

Chính sách về học phí, học bổng là cần thiết

Đánh giá về tầm quan trọng của việc đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử của Việt Nam hiện nay, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam Tiến sĩ Trần Hữu Duy - Trưởng phòng Phòng Đào tạo, Trường Đại học Đà Lạt cho hay: "Dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân vô cùng phức tạp và không nhiều quốc gia có thể làm chủ được công nghệ này. Dù Việt Nam đã có kinh nghiệm vận hành, sửa chữa hệ thống điều khiển và khai thác ứng dụng của lò phản ứng hạt nhân ở Đà Lạt. Tuy nhiên, lò phản ứng này nhỏ, công suất thấp.

Rõ ràng, đối với nhà máy điện hạt nhân công suất lớn hơn gấp nhiều lần, yêu cầu chuẩn bị nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, chất lượng là hết sức cấp thiết. Điều này đòi hỏi quá trình đào tạo lâu dài và cần thực hiện ngay từ bây giờ".

Về việc tăng cường ưu đãi cho học sinh, sinh viên theo học lĩnh vực năng lượng nguyên tử, tiến tới mục tiêu miễn phí đào tạo hoàn toàn cho những đối tượng này, Tiến sĩ Trần Hữu Duy chỉ ra: "Đây không phải lần đầu tiên chúng ta nhắc đến việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Ngày 25/11/2009, Quốc hội khóa XII đã thông qua Nghị quyết số 41/2009/QH12, về chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Sau đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt các Quyết định số 1558/QĐ-TTg ngày 18/8/2010 về Đề án đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, Quyết định số 1248/QĐ-TTg ngày 21/7/2011 về việc Ban hành kế hoạch thực hiện đề án đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử....

Trong đó, có đề cập đến chính sách miễn học phí, cấp học bổng toàn phần và hỗ trợ sinh hoạt phí cho người học ngành năng lượng nguyên tử.

Theo kinh nghiệm từ Trường Đại học Đà Lạt, thời điểm đó, ngành Kỹ thuật Hạt nhân có sức hút lớn, với điểm chuẩn cao nhất. Khi chúng ta có chính sách ở tầm vĩ mô chắc chắn không lo thiếu nguồn tuyển".

Thầy Duy phân tích thêm, thực tế, ngày 25/11/2024, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII thống nhất chủ trương tái khởi động Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và tiếp tục nghiên cứu chương trình điện hạt nhân tại Việt Nam cùng với đó là việc ban hành Quyết định 1012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035.

Năm nay, đã có hơn 400 nguyện vọng đăng ký vào ngành Kỹ thuật Hạt nhân của Trường Đại học Đà Lạt trong khi chỉ tiêu là 60.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã giới thiệu Dự thảo Nghị định quy định chính sách học bổng dành cho người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược. Theo Tiến sĩ Trần Hữu Duy, trong bối cảnh hiện nay cần bổ sung thêm ngành Kỹ thuật Hạt nhân (mã ngành: 7520402) vào danh sách các ngành học được nhận chính sách, từ đó tạo thêm động lực cho các em theo đuổi ngành học.

Đặc biệt, thầy Duy nhấn mạnh, tầm quan trọng của việc phải sớm ban hành chính sách và triển khai thực hiện một cách triệt để.

Giảng viên Trường Đại học Đà Lạt tham gia học tập, nghiên cứu về lĩnh vực nhà máy điện hạt nhân tại Hunggary từ những ngày đầu triển khai Đề án Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử của Chính phủ. Website nhà trường.

Cùng bàn luận về vấn đề đào tạo nguồn nhân lực điện hạt nhân, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Phong Điền - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ, có 3 cơ sở quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ lĩnh vực năng lượng nguyên tử là viện nghiên cứu, cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Đối với Đại học Bách khoa Hà Nội, đơn vị đã có chương trình đào tạo chuyên sâu liên quan đến điện hạt nhân. Khi Quốc hội có chủ trương đầu tư dự án nhà máy điện hạt nhân, đơn vị theo đặt hàng của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng đề án và hoàn thành bản dự thảo vào năm 2015.

Nội dung bao gồm chương trình đào tạo, điều kiện thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực giảng dạy, vấn đề máy móc, phòng thí nghiệm thực hành, chiến lược hợp tác quốc tế, doanh nghiệp cũng như phương án tuyển đầu vào.

Sau khi dự án tạm dừng, Đại học Bách Khoa Hà Nội vẫn kiên trì đào tạo ngành Kỹ thuật Hạt nhân cho đến hiện nay. Mỗi năm tuyển sinh từ 40 đến 50 sinh viên. Đây là nền tảng tốt để đơn vị tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của Chính phủ về đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Ngoài ngành Kỹ thuật Hạt nhân làm nòng cốt để vận hành lò phản ứng hạt nhân, nghiên cứu, nâng cao, cải tiến chuyên sâu về công nghệ hạt nhân cũng cần nguồn nhân lực khác liên quan. Ví dụ như ngành Kỹ thuật Nhiệt, Kỹ thuật Điện, Kỹ thuật Cơ khí, Kỹ thuật Điện tử… và Đại học Bách Khoa Hà Nội đào tạo hầu hết các ngành học này. Đây cũng sẽ là điểm thuận lợi nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực đa dạng cho các nhà máy điện hạt nhân.

Chia sẻ về chính sách ưu đãi tài chính cho người học lĩnh vực năng lượng nguyên tử, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Phong Điền cho biết: "Việc hỗ trợ kinh phí, cấp học bổng cho người học trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử đã từng được thực hiện. Muốn thúc đẩy người học chắc chắn phải có những hỗ trợ này, giúp các em yên tâm học tập. Tuy nhiên, để phát triển bền vững nguồn nhân lực còn cần nhiều yếu tố khác, nhất là liên quan đến vấn đề đầu ra".

Theo quan sát quá trình tuyển sinh năm nay, thầy Điền thông tin, ngành Kỹ thuật Hạt nhân nhận được sự quan tâm của thí sinh cả nước. Số lượng nguyện vọng đăng ký vào ngành học trên của Đại học Bách Khoa Hà Nội tăng vượt trội. Điều này chứng tỏ người học đã nhanh chóng nắm bắt chủ trương, đường lối của Chính phủ liên quan đến phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực điện hạt nhân, hứa hẹn các em sẽ có công việc lý tưởng trong tương lai.

Tăng cường hợp tác doanh nghiệp, nâng cao trình độ giảng viên

Bên cạnh việc miễn học phí, Tiến sĩ Trần Hữu Duy khẳng định cần thúc đẩy việc hợp tác giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục đại học để chủ động trong vấn đề đào tạo nguồn nhân lực.

"Ví dụ, nhà trường có thể xây dựng chương trình thực tập sinh tại các lò phản ứng hạt nhân trong và ngoài nước, với sự hỗ trợ từ phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp năng lượng Quốc gia - đơn vị được Nhà nước giao làm chủ đầu tư 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Tất nhiên, trong quá trình đào tạo nhà trường phải chủ động vấn đề thực tập của sinh viên nhưng nếu có thêm sự kết nối từ phía doanh nghiệp sẽ thuận lợi hơn, mang lại nhiều lợi ích cho người học" - thầy Duy bày tỏ.

Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt là nơi thu hút nhiều sinh viên các ngành kỹ thuật tới thực tập. Nguồn: Viện Nghiên cứu hạt nhân, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam.

Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội cũng chỉ ra một số yếu tố khác liên quan đến điều kiện để thực hiện chương trình đào tạo lĩnh vực năng lượng nguyên tử trong đó có vấn đề đầu tư phòng thí nghiệm, phòng thực hành. Ngoài nỗ lực từ phía nhà trường rất cần thêm sự hỗ trợ của Nhà nước.

Thầy Điền nói thêm: "Phải có kế hoạch để tăng cường năng lực đào tạo của giảng viên, chủ yếu là tạo cơ hội cho đội ngũ này được học tập ở những quốc gia phát triển, có công nghệ gắn liền với các nhà máy điện hạt nhân của Việt Nam. Tiến hành hợp tác với một số trường đại học ở các nước có đào tạo các ngành liên quan đến năng lượng nguyên tử để giảng viên cọ xát, trao đổi kinh nghiệm và nâng cao trình độ.

Khi chất lượng đội ngũ ngày càng nâng cao, người thụ hưởng cũng chính là người học. Giảng viên sẽ truyền lại cho sinh viên những kiến thức mới, công nghệ mới, khơi dậy mong muốn chinh phục tri thức của các em.

Ngoài ra, cần chương trình liên kết giữa các đơn vị trong mạng lưới đào tạo về năng lượng nguyên tử để chia sẻ thông tin, thậm chí, sử dụng chung phòng thí nghiệm nhằm tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng. Việc hợp tác quốc tế cũng cần tiếp tục đẩy mạnh, đối với lĩnh vực năng lượng nguyên tử, yếu tố quốc tế là không thể bỏ qua".

Một số trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu lĩnh vực Kỹ thuật Hạt nhân tại Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: Website nhà trường.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Phong Điền chỉ ra 7 trụ cột trong đào tạo đại học để đảm bảo quá trình xuyên suốt trong giảng dạy, phát triển năng lực của sinh viên.

Thứ nhất là thu hút tuyển sinh, đảm bảo chất lượng đầu vào.

Thứ hai là nội dung chương trình đào tạo và phương pháp giảng dạy hiện đại, kiểm tra đánh giá hợp lý.

Thứ ba là nguồn lực đào tạo về con người tức đội ngũ giảng viên có trình độ cao.

Thứ tư là cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, phòng thực hành và giảng đường.

Thứ năm là hợp tác doanh nghiệp và hợp tác quốc tế, tăng cơ hội nâng cao kỹ năng cho sinh viên.

Thứ sáu là gắn kết giữa đào tạo và nghiên cứu - đặc biệt quan trọng và thích hợp trong việc đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Thứ bảy là thị trường lao động và yếu tố này tác động trực tiếp đến 6 trụ cột phía trước.

Minh chứng rõ ràng là khi Nhà nước xác định nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử trong tương lai, với quyết định xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, điều này ngay lập tức ảnh hưởng đến tín hiệu tuyển sinh năm 2025 của ngành Kỹ thuật Hạt nhân. Từ đó, kéo theo việc nâng cấp cơ sở vật chất, bồi dưỡng giảng viên, đổi mới chương trình đào tạo... của các cơ sở giáo dục đại học.

Hồng Linh

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/tien-toi-mien-hoc-phi-cho-nguoi-hoc-linh-vuc-nang-luong-nguyen-tu-csgddh-noi-gi-post253723.gd