'Tiếng súng reo' giữa mùa đông năm 1944

2 giờ trướcBài gốc

Lần giở trong ký ức, giải thích ý nghĩa tại sao ngay sau lần khai hỏa và giành chiến thắng ở trận đánh Phai Khắt, Nà Ngần của đội quân non trẻ được thành lập vào chiều 22-12-1944, lại được các đội viên Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân gọi tiếng súng xung trận khi ấy là “Tiếng súng reo”, trong câu chuyện kể lại cho lớp hậu thế trước khi mất, người chiến sĩ cuối cùng trong số 34 đội viên đầu tiên của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, đồng chí Tô Đình Cắm (sinh năm 1922 - mất năm 2017), cho biết: Tiếng súng được mọi người ví như “Tiếng súng reo” là bởi trong tiếng súng của trận đầu quyết chiến, quyết thắng ngày ấy hàm chứa một bước ngoặt lớn lao: Từ nay đội quân ấy có sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, của Bác Hồ, chiến đấu cho lý tưởng cao đẹp, giải phóng dân tộc, giải phóng đất nước, đưa nhân dân tới độc lập, tự do, hạnh phúc. Quân đội của chúng ta đã có đường hướng chính trị rõ ràng đúng đắn, có đội ngũ quy củ, có kỷ luật thép, có sự đoàn kết và được nhân dân tin tưởng, đùm bọc.

Lễ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Ảnh tư liệu

Để loan báo tới quốc dân đồng bào thắng lợi của đội quân non trẻ mới được thành lập, để kêu gọi sự ủng hộ của nhân dân và mở rộng hơn nữa tầm ảnh hưởng, quy mô lớn mạnh, chỉ huy của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, đồng chí Võ Nguyên Giáp đã chỉ đạo một tờ báo để làm công tác tuyên truyền. Và ý nghĩa của “Tiếng súng reo” trong trận đầu thắng lợi, ý nghĩa reo vui của đội quân non trẻ khi được ánh sáng của Đảng, của Bác Hồ dẫn đường đã được lấy để đặt tên cho tờ báo đầu tiên của lực lượng vũ trang: Báo “Tiếng súng reo” ra đời ngày 27-12-1944. Như thế, báo “Tiếng súng reo” đã thực sự là công cụ đắc lực của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ngay từ những ngày đầu thành lập.

Đồng chí Tô Đình Cắm kể lại: Ngay sau những thắng lợi đầu tiên, để tuyên truyền chiến thắng của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, đồng chí Võ Nguyên Giáp đã chỉ đạo thành lập tờ báo “Tiếng súng reo” để kịp thời tuyên truyền, lan tỏa sức mạnh, bố cáo rộng rãi về ý nghĩa các hoạt động của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân; đồng thời giáo dục và huấn luyện bộ đội, tố cáo tội ác thực dân Pháp.

Những tin, bài lần lượt ra đời bằng nhiều ngôn ngữ của báo “Tiếng súng reo” đã làm cho kẻ thù hoang mang, lo sợ trước sự phát triển mạnh mẽ của đội quân cách mạng chính quy đầu tiên. Đồng thời, nội dung của báo cũng đã góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tạo niềm tin trong nhân dân. Ngày càng có nhiều người biết tới Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân; ủng hộ bằng nhiều hình thức khác nhau.

Cụ Tô Đình Cắm nâng niu di ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Phước Đạt

Trong một lần được gặp và trò chuyện với đồng chí Tô Đình Cắm, phóng viên Báo Quân đội nhân dân được ông chia sẻ khá tỉ mỉ về nội dung báo “Tiếng súng reo” viết. “Khi đó, hình thức báo còn đơn giản nhưng vẫn đầy đủ tin, bài, đề cập nhiều lĩnh vực khá phong phú. Các tin, bài đều ngắn gọn, súc tích, phản ánh các mặt hoạt động của đội như: Tường thuật về buổi thành lập đội vào chiều 22-12-1944; đăng chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh về nhiệm vụ và tiền đồ của đội; 10 lời thề danh dự... Ngoài ra, báo còn có các tin, bài về tình hình trong nước và thế giới, về yêu cầu nhiệm vụ trước mắt của cách mạng nói chung, của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân và các đội du kích, tự vệ nói riêng. Báo cũng tường thuật về hai trận đầu ra quân đánh thắng của Đội tại Phai Khắt và Nà Ngần, nêu lên những kinh nghiệm chiến đấu rút ra từ hai trận đánh này”, đồng chí Tô Đình Cắm nói.

Lòng đầy tự hào khi kể về loại "vũ khí” chính trị sắc bén đặc biệt này, đồng chí Tô Đình Cắm cho biết thêm: Đội không có máy chữ, không có phương tiện in ấn, vì vậy tờ báo “Tiếng súng reo” được viết tay. Sau đó sao chép ra nhiều bản. Tờ báo không chỉ viết bằng tiếng phổ thông, mà còn được dịch ra tiếng Tày, tiếng Nùng, Dao để đồng bào có thể đọc. Chi tiết này đồng chí Tô Đình Cắm nhớ rất rõ, là do ông là người được phân công dịch và viết tiếng Tày cho báo.

Có thể thấy rõ, từ chi tiết về tờ báo “Tiếng súng reo” đã đủ chứng minh, ngay từ những ngày đầu khi thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đặc biệt quan tâm tới công tác tuyên truyền, công tác chính trị. Đúng như Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ngày 22-12-1944, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Tên: Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền”, “Tổ chức của đội phải lấy chi bộ đảng làm hạt nhân lãnh đạo”.

Đại biểu các thế hệ Báo Quân đội nhân dân gặp mặt thân tình nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống (20-10-1950 / 20-10-2025). Ảnh: TUẤN HUY

Khẳng định rõ thêm điều này, các tài liệu chính thống của Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã khẳng định: “Tiếng súng reo” là tờ báo đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng, làm công cụ công tác chính trị trong bộ đội.

Dù chỉ được viết bằng tay, thời gian hoạt động không dài, song ý nghĩa chính trị, những nội dung mà tờ báo “Tiếng súng reo” đề cập đã kịp thời phục vụ đắc lực công tác tuyên truyền, giáo dục và huấn luyện bộ đội.

Tờ báo “Tiếng súng reo” đã gắn liền với mọi hoạt động và sự trưởng thành của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Không chỉ truyền tải chính xác mọi hoạt động của Đội, mà còn khẳng định rõ sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng với Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Nói cách khác, ngay từ ngày đầu thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, đã xác định rõ công tác chính trị trong Quân đội là nguyên tắc được xác lập; đồng thời đặt nền móng cho sự hình thành, phát triển của đội ngũ cán bộ chính trị, tổ chức cơ quan chính trị và hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Cùng với sự trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, trải qua 81 năm, từ tờ báo “Tiếng súng reo”, những nhà báo không chuyên - chính là những đội viên đầu tiên trong Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, dưới sự chỉ đạo của người Anh cả Võ Nguyên Giáp, được xem như Tổng biên tập đầu tiên, tinh thần cách mạng, ý chí chiến đấu của tờ “Tiếng súng reo” đã lan tỏa đến các tờ báo sau này được lập ra như Quân giải phóng, Chiến Thắng, Sao Vàng, Vệ quốc quân, Quân du kích, và là tiền thân của tờ báo được chính Bác Hồ đặt tên - Báo Quân đội nhân dân, với ý nghĩa tờ báo của Quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ.

Từ “Tiếng súng reo” của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân những ngày đầu, đến nay, Quân đội chúng ta đã có sự lớn mạnh của đội ngũ điệp trùng các quân binh chủng đang tiến lên hiện đại; từ tờ báo “Tiếng súng reo” do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ đạo thành lập cho đến Báo Quân đội nhân dân hôm nay, tất cả đang cùng chung một nhiệm vụ thiêng liêng: Xây dựng và bảo vệ vững chắc mọi thành quả cách mạng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/chinh-tri/tiep-lua-truyen-thong/tieng-sung-reo-giua-mua-dong-nam-1944-1018047