Ngày 7/11, tại Di tích quốc gia Căn cứ Thành Tân Sở (huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) đã diễn ra lễ khai trương không gian trưng bày hiện vật, tư liệu về vua Hàm Nghi và phong trào Cần Vương; ra mắt cuốn sách "Hàm Nghi: Hoàng đế lưu vong - nghệ sỹ ở Alger".
Tại buổi lễ này, Tiến sĩ Amandine Dabat, hậu duệ đời thứ 5 của vua Hàm Nghi đã trao tặng một số hiện vật của vua Hàm Nghi cho địa phương. Các hiện vật gồm: 1 ống điếu hút thuốc bằng gỗ khảm xà cừ của vua Hàm Nghi thường dùng trong thời gian ở Pháp; Bát và đũa ăn cơm, ống đựng tăm mà vua Hàm Nghi dùng trong thời gian bị lưu đày ở Alger.
Hậu duệ vua Hàm Nghi trao tặng lại hiện vật cho huyện Cam Lộ.
Các hiện vật này trước đó được Tiến sĩ Amandine Dabat bảo quản tại Pháp, dịp này được đưa về Việt Nam để trao tặng, phục vụ công tác trưng bày tại Đền thờ vua Hàm Nghi và các tướng sỹ Cần Vương. Ngoài các hiện vật này, còn có 29 bức tranh (bản sao) do vua Hàm Nghi vẽ khi ở Pháp và trong thời gian bị lưu đày ở Alger cũng được đưa về và trưng bày tại đền thờ.
Trong khuôn khổ buổi lễ, cũng diễn ra sự kiện ra mắt cuốn sách "Hàm Nghi: Hoàng đế lưu vong - nghệ sỹ ở Alger" do Tiến sĩ Amandine Dabat dày công nghiên cứu, biên soạn. Nội dung cuốn sách ghi chép về cuộc đời và sự nghiệp của vua Hàm Nghi trong vai trò một vị vua yêu nước và là một họa sĩ tài hoa trong thời gian ông lưu vong tại Pháp và Alger.
Các hiện vật sau khi tiếp nhận sẽ phục vụ trưng bày tại Đền thờ vua Hàm Nghi thuộc Căn cứ Thành Tân Sở.
Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ cho biết, việc tiếp nhận các hiện vật và ra mắt cuốn sách về vua Hàm Nghi là sự kiện quan trọng nhằm tri ân vị vua yêu nước, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị của Khu di tích quốc gia Căn cứ Tân Sở; hướng đến kỷ niệm 140 năm ngày vua Hàm Nghi ban "Dụ Cần Vương".
Được biết, gần 140 năm về trước, triều đình nhà Nguyễn đã cho xây dựng nên Thành Tân Sở - với định hướng trở thành "Kinh đô kháng chiến" phòng khi có biến cố ở kinh thành Huế. Ngày 5/7/1885, kinh thành Huế thất thủ, vua Hàm Nghi cùng tùy tùng đã xuất bôn ra căn cứ này. Tại đây, vua đã ban "Dụ Cần Vương" hiệu triệu mọi tầng lớp nhân dân phò Vua, chống Pháp, trở thành đỉnh cao của cuộc kháng chiến chống ách đô hộ của Pháp nửa sau thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX ở Việt Nam. Thành Tân Sở, nơi ban "Dụ Cần Vương" trở thành nơi xuất phát, trung tâm để phong trào Cần Vương phát triển và lan rộng khắp cả nước.
Di tích Căn cứ Thành Tân Sở đã được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ VHTTDL) xếp hạng di tích Quốc gia vào năm 1995. Trải qua 140 năm với bao biến cố thăng trầm của lịch sử, các công trình thành lũy cùng những kiến trúc khác của căn cứ Thành Tân Sở xưa không còn dấu tích như những hiểu biết, tư liệu về tòa thành này.
Với lý do đó, huyện Cam Lộ đã quy hoạch Khu di tích quốc gia Thành Tân Sở với diện tích 25,4 ha (bao gồm 22,9 ha khu vực di tích, 2,5 ha khu vực bảo vệ di tích) với mong muốn từng bước phục hồi, tôn tạo di tích để xứng tầm với vai trò, vị trí lich sử của một "Kinh đô kháng chiến" của triều đình nhà Nguyễn ở cuối thế kỷ XIX.
Hiện nay, với khả năng của địa phương, huyện Cam Lộ chỉ mới đầu tư xây dựng được Đền thờ đua Hàm Nghi và các tướng sỹ Cần Vương; sắp tới sẽ huy động nguồn lực để đầu tư xây dựng nhà trưng bày, hướng tới trở thành Bảo tàng Cần Vương tại khu di tích này.
Lê Chung