Tiếp sức cho 'sếu đầu đàn'

6 giờ trướcBài gốc

VEC vừa được Quốc hội phê duyệt chủ trương tăng vốn điều lệ thêm 38.251 tỷ đồng

Từ trường hợp VEC, VCB

Tại Nghị quyết 191/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày 19/2/2025), Quốc hội đã đồng ý chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của công ty mẹ Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC). Cụ thể, công ty mẹ của VEC sẽ được bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ; trong đó, vốn từ quỹ đầu tư phát triển tại doanh nghiệp là 1.562 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách nhà nước đã giao kế hoạch cho Bộ Giao thông - Vận tải để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư và đã được giải ngân là 36.689 tỷ đồng.

Trước đó, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, diễn ra vào giữa tháng 2/2025, khi thay mặt Chính phủ trình chủ trương bổ sung vốn điều lệ cho VEC, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, VEC là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án cao tốc với tổng chiều dài 540 km, bao gồm cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành. Tổng mức đầu tư cả 5 tuyến này lên đến 108.865 tỷ đồng; trong đó, ngân sách nhà nước chiếm 44,4%, còn lại là VEC huy động. Đến nay, VEC đã hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác sử dụng 4 dự án, với tổng chiều dài 490 km (chỉ còn cao tốc Bến Lức - Long Thành chưa đưa vào sử dụng), chiếm khoảng 27% tổng chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam hiện nay.

Về mặt kinh doanh, tổng doanh thu ba năm 2021, 2022, 2023 của VEC đạt khoảng 20.556 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hơn 3.469 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước hơn 2.015 tỷ đồng, không phát sinh các khoản nợ quá hạn. Quy mô và hoạt động như vậy, nhưng do chỉ có vốn điều lệ 1.115,13 tỷ đồng, “VEC rất khó huy động vốn ngân hàng cũng như khó phát hành trái phiếu công trình để đầu tư dự án đường bộ cao tốc có tổng mức đầu tư lớn, vì không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Trong khi đó, theo Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng).

Một doanh nghiệp nhà nước khác là Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, mã VCB) sắp tăng vốn điều lệ thông qua phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông theo tỷ lệ 49,5%. Sau khi hoàn tất, vốn điều lệ của VCB sẽ tăng từ 55.891 tỷ đồng lên mức 83.557 tỷ đồng (tăng thêm hơn 27.666 tỷ đồng), cao nhất hệ thống ngân hàng hiện nay.

Đợt chia cổ tức để tăng vốn này được hiện thực hóa sau khi chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV (tháng 11/2024).

Vietcombank là một trong bốn ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối (cùng với Vietinbank, BIDV, Agribank), có vai trò như “sếu đầu đàn” của ngành tài chính - ngân hàng. Mặc dù luôn dẫn đầu toàn ngành về lợi nhuận và đảm nhận vai trò dẫn dắt ngành nhưng quy mô vốn điều lệ của VCB chỉ đang đứng thứ 4 trong toàn hệ thống tính đến ngày 30/6/2024, xếp sau BIDV (hơn 57.000 tỷ đồng) và hai ngân hàng thương mại tư nhân là Techcombank (70.450 tỷ đồng) và VPBank (79.339 tỷ đồng).

Những năm qua, việc tăng vốn của VCB diễn ra khá chậm. Giai đoạn 2019 - 2021, vốn điều lệ của ngân hàng này giữ nguyên ở mức 37.089 tỷ đồng, trước khi được tăng thêm 10.236 tỷ đồng trong năm 2022 và tăng tiếp 8.566 tỷ đồng trong năm 2023, hiện ở mức 55.891 tỷ đồng (trong đó, Nhà nước nắm 75%).

Chính vì vậy, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) riêng lẻ của VCB tại thời điểm cuối năm 2024 chỉ ở mức 11,05%, hợp nhất là 11,39% - mức thấp so với nhiều ngân hàng thương mại cổ phần ở Việt Nam và các ngân hàng trong khu vực.

Tiếp sức cho “sếu đầu đàn”

Mới đây nhất, sáng 27/2, tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với doanh nghiệp nhà nước với chủ đề “Nhiệm vụ, giải pháp góp phần tăng trưởng kinh tế hai con số, phát triển đất nước nhanh và bền vững”, ông Vũ Anh Tuấn, Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) kiến nghị sớm được phê duyệt điều chỉnh tăng vốn điều lệ.

Việc tăng vốn, theo ông Tuấn, là để “đảm bảo mục tiêu phát triển TKV trở thành tập đoàn kinh tế vững mạnh, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đảm bảo đủ vốn điều lệ để TKV có nguồn vốn tự có; huy động vốn của các tổ chức tín dụng nhằm tham gia và thực hiện có hiệu quả, đúng tiến độ các dự án đầu tư mở rộng sản xuất, với sản lượng than cho nền kinh tế ngày càng cao cũng như đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia theo nhiệm vụ nhà nước giao”.

Không riêng TKV, nhiều doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn khác cũng đang đề xuất được tăng vốn. Tại một phiên thảo luận tổ của Quốc hội mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, cơ quan này sẽ đề xuất tạo cơ chế chung để các ngân hàng có vốn nhà nước chủ động tăng vốn. Sau VCB, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại BIDV, VietinBank từ nguồn lợi nhuận sau thuế, sau trích lập các quỹ năm 2022, 2023 theo quy định.

Theo đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai), “để nền kinh tế bước vào kỷ nguyên vươn mình thì cần phải có doanh nghiệp tốt”.

Đại biểu phân tích, chúng ta đang dành nguồn lực rất lớn để phát triển hạ tầng, với nguyên tắc lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, bởi vì tỷ lệ tăng vốn đầu tư tư nhân đang ngày càng giảm đi, ở mức chỉ khoảng 7% - bằng một nửa so với giai đoạn trước đại dịch. Muốn vậy, cần lấy doanh nghiệp làm trụ cột với phương châm giải phóng mạnh mẽ các “điểm nghẽn”.

Hiện dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (thay thế Luật 69/2014/QH13) đã được trình Quốc hội lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV vào tháng 11/2024, dự kiến sẽ được thông qua tại Kỳ họp thứ 9 vào tháng 6/2025. Liên quan đến việc tăng vốn điều lệ cho doanh nghiệp nhà nước, Dự thảo Luật bổ sung quy định sử dụng quỹ đầu tư phát triển tại doanh nghiệp để “đầu tư bổ sung vốn vào doanh nghiệp để thực hiện các dự án đầu tư kinh doanh, dự án tăng cường năng lực quản trị của doanh nghiệp; nộp về ngân sách Nhà nước, điều chuyển giữa các doanh nghiệp, cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn theo quyết định của cấp có thẩm quyền”.

Minh Minh

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/tiep-suc-cho-seu-dau-dan-post364457.html