Tiếp tục hoàn thiện thể chế, tăng hiệu quả cơ chế một cửa quốc gia

3 giờ trướcBài gốc

Hạn chế kết nối đồng bộ giữa các bộ, ngành

Cục Hải quan cho biết, Bộ Tài chính được giao chủ trì xây dựng, trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 85/2019/NĐ-CP, nhằm khắc phục hạn chế bộc lộ của nghị định sau 6 năm thực thi, chưa theo kịp yêu cầu cải cách, chuyển đổi số và hội nhập.

Ảnh minh họa

Cụ thể, Nghị định 85 được ban hành trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và hội nhập kinh tế quốc tế. Qua hơn 6 năm thực hiện, cơ chế một cửa quốc gia đã góp phần rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, tăng tính minh bạch trong hoạt động quản lý nhà nước đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cho thấy, nhiều thủ tục hành chính trên Cổng thông tin một cửa quốc gia chưa được các bộ, ngành thực hiện đồng bộ theo chuẩn chung. Cách thức tiếp nhận, xử lý, phản hồi hồ sơ còn khác nhau, gây khó khăn cho doanh nghiệp và hạn chế khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống.

Đáng chú ý, Nghị định 85 chưa có quy định rõ về trách nhiệm chia sẻ, công nhận và tái sử dụng dữ liệu. Điều này khiến doanh nghiệp phải nộp nhiều lần cùng một loại hồ sơ, chứng từ cho nhiều cơ quan quản lý khác nhau, làm tăng chi phí và thời gian thực hiện thủ tục.

Một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là việc chưa quy định đầy đủ cơ chế kết nối, trao đổi dữ liệu giữa Cổng thông tin một cửa quốc gia với Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan và hệ thống công nghệ thông tin của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực.

Việc thiếu liên thông dữ liệu khiến thông tin chưa được khai thác để phục vụ phân tích, đánh giá rủi ro, làm cơ sở áp dụng phương thức kiểm tra giảm, kiểm tra sau thông quan. Điều này đi ngược lại định hướng chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm mà Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo.

Trong bối cảnh chuyển đổi số được xác định là đột phá chiến lược, việc tiếp tục duy trì các quy định chưa theo kịp thực tiễn sẽ làm giảm hiệu quả của cơ chế một cửa quốc gia và cản trở tiến trình hiện đại hóa quản lý nhà nước trong lĩnh vực hải quan, kiểm tra chuyên ngành.

Khắc phục khoảng trống pháp lý

Đứng trước yêu cầu phát triển từ thực tiễn hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện Nghị quyết 77/NQ-CP, Bộ Tài chính được giao chủ trì xây dựng, trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 85. Việc phân công này xuất phát từ vai trò đầu mối của Bộ Tài chính trong quản lý, vận hành Cổng thông tin một cửa quốc gia, cũng như trách nhiệm của Cục Hải quan trong tổ chức thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Bên cạnh đó, các kết luận của Ủy ban Pháp luật Quốc hội cũng chỉ rõ cần có một cơ quan đủ năng lực điều phối liên ngành, bảo đảm thống nhất về quy trình, dữ liệu và chuẩn kỹ thuật. Bộ Tài chính, với kinh nghiệm triển khai các hệ thống công nghệ thông tin quy mô lớn và liên thông nhiều bộ, ngành, được xác định là phù hợp nhất để đảm nhận vai trò “nhạc trưởng” trong lần sửa đổi này.

Cục Hải quan bật mí, Dự thảo Nghị định thay thế tập trung vào mục tiêu cải cách toàn diện hoạt động kiểm tra chuyên ngành. Trọng tâm là giảm tỷ lệ hàng hóa phải kiểm tra trước thông quan, đẩy mạnh hậu kiểm trên cơ sở quản lý rủi ro và dữ liệu điện tử.

Việc quy định rõ trách nhiệm chia sẻ, công nhận dữ liệu giữa các cơ quan quản lý chuyên ngành sẽ giúp doanh nghiệp chỉ cần khai báo một lần trên Cổng thông tin một cửa quốc gia, dữ liệu được tự động chia sẻ cho các cơ quan liên quan. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc giảm chi phí tuân thủ, nâng cao mức độ hài lòng của doanh nghiệp.

Một điểm mới quan trọng khác là việc hoàn thiện cơ sở pháp lý để thực hiện thủ tục điện tử đối với đầy đủ các loại hình phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, bao gồm đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, bên cạnh đường biển và đường hàng không như hiện nay.

Việc này không chỉ khắc phục khoảng trống pháp lý tồn tại nhiều năm, mà còn tạo nền tảng để triển khai cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh, đặc biệt tại các cửa khẩu biên giới đất liền có lưu lượng phương tiện lớn.

Những điểm mới đáng chú ý trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 85

- Quy định rõ trách nhiệm chia sẻ, công nhận và tái sử dụng dữ liệu giữa các cơ quan quản lý chuyên ngành, doanh nghiệp chỉ khai báo một lần trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

- Chuẩn hóa dữ liệu khai báo, bổ sung Bản khai chung theo chuẩn thống nhất, tạo nền tảng xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, phục vụ quản lý rủi ro.

- Bổ sung quy định kết nối, trao đổi dữ liệu giữa Cổng thông tin một cửa quốc gia với Hệ thống điện tử hải quan và hệ thống của các bộ, ngành.

- Chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, giảm tỷ lệ hàng hóa phải kiểm tra trước thông quan, tăng hiệu quả giám sát sau thông quan.

- Mở rộng thủ tục điện tử cho tất cả các loại hình phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, bao gồm đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa.

- Hoàn thiện cơ sở pháp lý triển khai cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh, kết nối, chia sẻ dữ liệu với các đối tác thương mại chiến lược.

Song Linh

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/tiep-tuc-hoan-thien-the-che-tang-hieu-qua-co-che-mot-cua-quoc-gia-188970.html