Số liệu thống kê cho biết, EVFTA đã tạo cơ hội lớn cho các ngành hàng chủ lực của Việt Nam tận dụng lợi thế từ chính sách xóa bỏ thuế nhập khẩu. Lợi thế này đặc biệt thể hiện rõ trong các mặt hàng như cà phê, thủy sản, hạt điều, chè, gỗ… đã có những bước tăng trưởng rõ rệt.
Với ngành gỗ, sau 5 năm thực thi EVFTA, kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam sang EU đã có sự tăng trưởng ấn tượng, đạt 1,2 tỷ USD năm 2023, tăng gần 3 lần so với mức 432 triệu USD năm 2019, trước khi EVFTA có hiệu lực. Điều này cho thấy Hiệp định đã tạo động lực mạnh mẽ cho ngành gỗ của Việt Nam. Đặc biệt, bên cạnh hưởng lợi thuế quan mà FTA này mang lại thì các doanh nghiệp (DN) gỗ giờ đây hoàn toàn tự tin với các tiêu chuẩn khắt khe của EU.
Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản cho hay: “Hầu hết gỗ mà chúng ta đưa vào chế biến để xuất khẩu sang EU thì đều phải là những nguyên liệu gỗ có chứng chỉ quản lý rừng hợp pháp, chứng chỉ FSC hoặc là chứng chỉ VFCS của Việt Nam. Như vậy, chúng ta có thể tin tưởng rằng, toàn bộ những nguyên liệu gỗ mà chúng ta đưa vào chế biến để sản xuất ra các sản phẩm gỗ xuất đi EU là hợp pháp có thể truy xuất nguồn gốc được”.
Không riêng ngành gỗ, các mặt hàng chủ lực như dệt may, da giày, nông thủy sản đã tận dụng tốt lợi thế từ hiệp định này. Đặc biệt, hiệp định này đã góp phần tích cực trong việc thúc đẩy thương mại song phương, tạo điều kiện thuận lợi cho cải cách thể chế, nâng cao tiêu chuẩn và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo nhận định của ông Julien Guerier - Đại sứ EU tại Việt Nam, với EVFTA, các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu đã được hưởng lợi rất nhiều, khi giờ đây họ có thể xuất khẩu hàng hóa miễn thuế từ châu Âu sang Việt Nam và từ Việt Nam sang châu Âu. Bên cạnh đó, môi trường đầu tư tại Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư EU, tạo thêm việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, mang đến những công nghệ mới và đặc biệt là đảm bảo tính bền vững và tuân thủ các tiêu chuẩn xã hội, môi trường ở mức cao nhất.
Với nhu cầu ngày càng tăng từ thị trường EU đối với sản phẩm bền vững, Việt Nam có nhiều lợi thế khai thác từ nguồn nguyên liệu phong phú đến cam kết mạnh mẽ với phát triển xanh, cũng như đảm bảo tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội. Điều này không chỉ giúp DN Việt Nam tiếp cận sâu hơn vào chuỗi cung ứng của EU mà còn gia tăng giá trị thương hiệu và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương) nhấn mạnh, EU là thị trường tốt, thị trường tiềm năng, với tiêu chuẩn thị trường cao nhưng vấn đề quan trọng là xuất khẩu sang EU đem lại giá trị cao. Trên thực tế, nhiều DN đang xuất khẩu tốt sang thị trường này.
Dù vậy, giới chuyên gia cũng chỉ rõ, đối với các DN xuất khẩu của Việt Nam, việc thực thi EVFTA vẫn đối mặt với không ít thách thức. Trong đó phải kể đến những yêu cầu về lao động, môi trường, phát triển bền vững của EU ngày càng khắt khe, đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược thích ứng phù hợp.
EU là thị trường “bài bản, khó tính,” yêu cầu cao về tính bền vững, an toàn và minh bạch. Bởi vậy, giới chuyên gia kinh tế khuyến cáo, DN Việt cần đầu tư lâu dài, đổi mới cách thức tiếp cận đối tác, xây dựng các chiến lược tiếp thị hiện đại và có sự chuẩn bị nghiêm túc về tiêu chuẩn môi trường, tỷ lệ tái chế, và khả năng phát thải thấp. Chiến lược dài hạn và tư duy "xanh" có thể được xem như chìa khóa cho giai đoạn tới của EVFTA.
Thanh Xuân