Hai người vận chuyển thuê và đốt thực phẩm chức năng cùng số thực phẩm chức năng bị thu giữ. Ảnh CACC
Tiêu hủy trái phép hơn 3.400 hộp thực phẩm chức năng
Ngày 11/6, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03) Công an TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với Công an xã Phong Phú phát hiện 5 vị trí đổ trộm hàng loạt thùng thực phẩm chức năng tại một bãi đất trống ở ấp 12, xã Phong Phú (huyện Bình Chánh). Qua ghi nhận ban đầu, số lượng lên đến hơn 3.400 hộp, thuộc khoảng 95 loại sản phẩm khác nhau.
Qua truy vết nhanh, công an xác định người trực tiếp thực hiện hành vi là Nguyễn Minh Lý (SN 1992, trú tại Cần Giuộc, Long An). Lý khai, được một người tên Sơn thuê mang số hàng từ căn nhà không có số ở xã Phong Phú ra đốt. Do trời mưa, việc tiêu hủy không hoàn tất nên bị phát hiện. Đổi lại, Lý nhận 7 triệu đồng chuyển khoản.
Tài xế Trần Văn Châu (SN 1990, trú tại Quảng Ngãi) là người trực tiếp chở hàng từ phường Đông Hưng Thuận (Quận 12) đến giao cho Lý. Châu khai không biết bên trong là gì do thùng đã dán kín và được trả 7,2 triệu đồng.
Qua điều tra, công an xác định đối tượng đứng sau toàn bộ hoạt động là Nguyễn Phước Sơn (SN 1989), đại diện pháp luật Công ty TNHH Sức khỏe xanh Natural Care (Quận 12). Sơn thừa nhận toàn bộ số hàng là thực phẩm chức năng do công ty phân phối qua các sàn thương mại điện tử như: shopee, lazada, tiktok shop...
Về nguồn gốc số thực phẩm chức năng được đem vứt bỏ, Sơn khai mua của Đ.V.A (SN 1981, đại diện pháp luật Công ty CP liên doanh Việt Pháp), có chi nhánh tại quận 12, TPHCM. Việt Pháp là công ty phân phối thực phẩm chức năng nằm trong hệ sinh thái của Công ty MediUSA và Công ty MediPhar.
Thông qua A, ông Sơn còn ký hợp đồng nguyên tắc trực tiếp với hai công ty dược phẩm và mua hàng từ giữa năm 2023 đến nay với khoảng 150 loại thực phẩm chức năng. Số tiền Sơn đã thanh toán từ khi mua hàng đến nay khoảng 20 tỉ đồng. Vào khoảng cuối tháng 4 vừa qua khi xem thời sự thì thấy hai công ty trên bị Bộ Công an xử lý với hành vi kinh doanh thực phẩm chức năng giả, Sơn lo sợ nên đã thu hồi sản phẩm mang đi tiêu hủy.
Trong quá trình làm việc với công an, Sơn khai nhận hiện tại tại trụ sở công ty ở Quận 12 vẫn còn một số lượng lớn thực phẩm chức năng chưa kịp đem đi đốt, gồm 14 loại, do bị khách hàng và sàn thuocsi.vn trả lại. Sơn tự nguyện giao nộp số hàng này cho cơ quan chức năng. Tất cả đều có nguồn gốc từ hai công ty MediUSA và Mediphar. Công an xác định trị giá lô hàng đã bị đốt khoảng 500 triệu đồng. Số lượng thuốc nghi giả còn lại đã được niêm phong để phục vụ điều tra.
Theo PC03, các công ty MediUSA, Mediphar và Việt Pháp đều nằm trong đường dây sản xuất, phân phối thực phẩm chức năng giả do Nguyễn Năng Mạnh cầm đầu. Vụ án do Cục Cảnh sát hình sự (C03) Bộ Công an thụ lý. Cơ quan Công an đã khởi tố và bắt giam nhiều bị can liên quan vụ án vào ngày 26/4/2025.
Xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự
Đánh giá về vụ việc, luật sư Nguyễn Tiến Hùng, (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định: “Dựa vào lời khai của đối tượng và tài liệu báo chí cung cấp cho thấy, hành vi đổ trộm hàng loạt thực phẩm chức năng nghi là hàng giả ra môi trường không chỉ đơn thuần là vi phạm hành chính về môi trường. Trường hợp xác định hàng là giả, hoặc gây nguy cơ ô nhiễm, tổn hại sức khỏe cộng đồng, hoàn toàn có thể xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội nghiêm trọng sau đây".
Cụ thể: tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm” theo Điều 193, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017: nếu giám định cho thấy số hàng được tiêu hủy là thực phẩm chức năng giả, được nhập từ công ty nằm trong đường dây sản xuất, phân phối thực phâm chức năng giả, thì hành vi phân phối, sau đó chủ động tiêu hủy nhằm che giấu sẽ bị xem là tình tiết tăng nặng. Mức phạt cho tội danh có thể bị phạt tù từ 2 năm và lên tới chung thân nếu giá trị hàng hóa lớn, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.
Luật sư Nguyễn Tiến Hùng cho rằng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe khi hết hạn sử dụng, không đạt chất lượng hoặc bị hủy bỏ, thường được xếp vào nhóm chất thải rắn công nghiệp thông thường hoặc chất thải khác có khả năng gây ô nhiễm cần được xử lý theo quy định. Do đó, việc vứt bỏ chúng bừa bãi là vi phạm các quy định về quản lý chất thải công nghiệp thông thường. “Trong đó, nếu sản phẩm có chứa chất phụ gia không rõ nguồn gốc, chất cấm, đây có thể bị xem là chất thải nguy hại. Tùy mức độ gây hại, người vi phạm có thể bị truy cứu tội "Gây ô nhiễm môi trường" theo Điều 235 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, với hình phạt lên đến 7 năm tù, kèm theo buộc khắc phục hậu quả môi trường” - luật sư Nguyễn Tiến Hùng nhận định.
Bên cạnh đó, nếu các cơ quan điều tra xác định được rằng việc tiêu hủy hơn 3.400 hộp thực phẩm chức năng này được thực hiện một cách cố ý nhằm che giấu, làm mất đi vật chứng liên quan đến một vụ án hình sự về sản xuất, buôn bán hàng giả , và hành vi này xảy ra trong bối cảnh vụ án đang được điều tra hoặc có nguy cơ bị điều tra, thì người thực hiện hành vi hoàn toàn có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội “ Tiêu hủy vật chứng của vụ án” hoặc các tội danh liên quan đến cản trở hoạt động tư pháp.
Ngoài ra, luật sư Nguyễn Tiến Hùng cũng nêu thêm quan điểm, vụ việc đã đặt ra nhiều vấn đề về trách nhiệm kiểm soát hàng hóa trên các nền tảng thương mại điện tử, khi các sản phẩm thực phẩm chức năng – một loại hàng hóa ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người tiêu dùng – lại có thể lưu thông dễ dàng, không bị kiểm soát nguồn gốc, chất lượng.
“Việc bán hàng thực phẩm chức năng qua shopee, tiktok shop, lazada... với số lượng lớn, nhưng thiếu cơ chế kiểm tra chéo hoặc hậu kiểm nghiêm túc, sẽ tạo điều kiện cho hàng giả, hàng kém chất lượng lọt lưới” - luật sư Nguyễn Tiến Hùng cảnh báo.
“Việc tự ý tiêu hủy hàng hóa liên quan tới vụ án đã khởi tố, điều tra là cực kỳ nguy hiểm” - luật sư Nguyễn Tiến Hùng nhấn mạnh. Thay vì hợp tác với cơ quan chức năng, người vi phạm chọn cách “phi tang” để xóa dấu vết, hậu quả pháp lý có thể nặng nề hơn rất nhiều.
Minh Dương