Trong khi hầu hết người sáng tạo nội dung về thể hình và lối sống tránh xa việc đánh đồng sức khỏe với sự gầy gò, Liv Schmidt lại làm điều ngược lại. Cô thu hút 670.000 người theo dõi trên TikTok trước khi bị cấm khỏi nền tảng này vào tháng 9/2024.
"Làm ơn đừng hỏi tại sao tôi gầy như vậy nếu bạn chưa sẵn sàng cho câu trả lời", cô viết chú thích cho một clip.
Những người ủng hộ Schmidt cho rằng cô "chỉ nói sự thật", nhưng các chuyên gia sức khỏe tâm thần cảnh báo rằng nội dung như thế này có thể tác động tiêu cực đến nhận thức của người dùng trẻ về hình ảnh cơ thể và ảnh hưởng đến thói quen ăn uống không lành mạnh. Giải pháp cho vấn đề này là nâng cao nhận thức của phụ huynh về các cuộc trò chuyện diễn ra trực tuyến, theo USA Today.
Phó Giáo sư Lizzy Pope của Đại học Vermont, người có nghiên cứu tập trung vào văn hóa ăn kiêng trên mạng xã hội, cho biết: "Chúng ta gần như đang chứng kiến sự trở lại của mong muốn gầy gò, trong khi trước đây là kiểu tuyên bố: 'Tôi muốn khỏe mạnh hơn, tôi muốn tham gia vào việc chăm sóc sức khỏe'".
"Tóc vàng và gầy"
Schmidt (23 tuổi) trở nên nổi tiếng vào năm ngoái thông qua những cuộc thảo luận thẳng thắn của cô về việc đạt được vóc dáng thon thả, trong loạt video như "living slim in the city" (tạm dịch: sống thon thả trong thành phố) và "Holiday Meal Skinny Girl Guide" (hướng dẫn bữa ăn ngày lễ của cô gái gầy gò).
Trên Instagram, cô đăng hình ảnh đi tập pilates, tận hưởng ẩm thực và cuộc sống về đêm ở thành phố New York. Cô quảng cáo sự gầy gò là một phần thiết yếu của việc trở thành "cô gái thành đạt".
Người sáng tạo này đã chia sẻ về hệ tư tưởng của mình trong bài viết trên Wall Street Journal vào năm ngoái, trong đó cô thảo luận về việc hạn chế lượng calo và bảo vệ nội dung của mình.
LinkedIn cho biết Schmidt làm việc với tư cách là điều phối viên sự kiện xã hội tại một văn phòng gia đình tư nhân ở thành phố New York. Cô từng theo học tại Đại học Arizona và nói với tạp chí rằng mình đã trải qua áp lực phải phù hợp với khuôn mẫu "tóc vàng và gầy" tại ngôi trường này.
"Cân nặng là chủ đề nhạy cảm, nhưng đó là điều mà người xem mong muốn", cô nói.
Liv Schmidt bị TikTok cấm cửa vào tháng 9/2024.
TikTok đã cấm tài khoản của Schmidt vì vi phạm nguyên tắc cộng đồng của trang web, theo Wall Street Journal. Người phát ngôn của TikTok đã không trả lời yêu cầu bình luận về thông tin chi tiết của USA Today, nhưng một số video của Schmidt dường như đã vi phạm nguyên tắc về hình ảnh cơ thể và chế độ ăn uống không lành mạnh của nền tảng, trong đó cấm nội dung "khuyến khích việc quản lý cân nặng có khả năng gây hại".
Schmidt bị cấm khỏi ứng dụng, nhưng vẫn tiếp tục đăng các clip trên Instagram cho 129.000 người theo dõi và 1.600 người đăng ký nội dung độc quyền mà cô bán với giá 19,99 USD/tháng. Cô cũng chia sẻ 86 video mới lên YouTube với tiêu đề như "Tạm biệt đùi quá khổ... chào đôi chân thon thả".
Schmidt đã giải quyết phản ứng dữ dội trên tài khoản của mình vào tháng 11/2024, nêu trong một chú thích: "Tôi không có vấn đề gì, chỉ là bạn quá nhạy cảm thôi".
Bài hát của nàng tiên cá
TikTok có các hướng dẫn để hạn chế nội dung có hại liên quan đến cân nặng. Nhưng người dùng đã lách luật, đăng nội dung ủng hộ chứng chán ăn, chứng ăn vô độ dưới các hashtag được đặt tên khéo léo và các video "tôi ăn gì trong ngày" thường mô tả lượng calo không lành mạnh.
Theo nghiên cứu năm 2022 của Đại học Vermont phân tích 100 video hàng đầu từ các hashtag phổ biến liên quan đến dinh dưỡng, thực phẩm và cân nặng, nội dung về thực phẩm, dinh dưỡng và cân nặng được xem nhiều nhất trên ứng dụng là những video truyền bá văn hóa ăn kiêng độc hại ở thanh thiếu niên, người trẻ tuổi.
Pope, một trong những đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết việc thể hiện văn hóa ăn kiêng và giảm cân được coi là một phần của sự khỏe mạnh hoặc cân đối trong hầu hết video mà họ phân tích. Nếu thực hiện lại nghiên cứu vào năm 2025, bà nghi ngờ rằng họ sẽ tìm thấy "nhiều nội dung rất lộ liễu theo kiểu này".
Theo Pope, vấn đề khi nhận lời khuyên từ những người sáng tạo không phải là chuyên gia này là lời khuyên áp dụng cho tất cả không xem xét đến yếu tố di truyền và phản ánh sự hiểu lầm về cách chứng rối loạn ăn uống phát triển, thường là "từng phần" thay vì theo quan điểm tất cả cùng một lúc.
Mạng xã hội có thể đang khuếch đại văn hóa ăn kiêng độc hại.
Các yếu tố như mạng xã hội và sự cô lập đã góp phần làm tăng đáng kể tình trạng rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên kể từ khi xảy ra đại dịch. Khát vọng ngày càng tăng về việc gầy đi được khuếch đại bởi các cuộc thảo luận xung quanh những loại thuốc như Wegovy và Ozempic. Việc sử dụng các loại thuốc này đã tăng vọt, đặc biệt là ở phụ nữ.
Pope cho biết các video như của Schmidt "giống như bài hát của nàng tiên cá" dành cho những người trẻ tuổi bất an. Nhưng bắt chước hành vi này và mong đợi kết quả tương tự có thể khiến người trẻ tuổi thất vọng hoặc có thói quen ăn uống không điều độ.
Văn hóa ăn kiêng, chứng rối loạn ăn uống luôn tái tạo lại các từ ngữ thông dụng, cho dù đó là câu thần chú của siêu mẫu Kate Moss những năm 90 "Không gì ngon bằng cảm giác gầy gò" hay sự phổ biến của chứng rối loạn ăn uống trên Tumblr vào những năm 2010. Ngay cả khi các nền tảng đưa ra lệnh cấm, Pope cảnh báo rằng nội dung tương tự sẽ được sao chép trên các nền tảng khác miễn là sự gầy gò được coi là một chỉ báo về địa vị xã hội và sức khỏe.
Schmidt không phải là người duy nhất - mặc dù cô có thể là một trong những người có ảnh hưởng gầy gò nổi bật nhất, vẫn tồn tại những người có ảnh hưởng gầy gò khác trên mạng.
Pope cho biết cha mẹ của trẻ vị thành niên nên biết rằng con mình sẽ thấy loại nội dung này. Phụ huynh được khuyến nghị chủ động giải quyết bằng các cuộc nói chuyện về chế độ ăn kiêng, tạo ra một môi trường gia đình nuôi dưỡng giá trị khỏe mạnh từ bên trong. Bà làm rõ rằng điều quan trọng là không nên đưa ra giả định về kích thước cơ thể của một người gầy. Vấn đề phát sinh khi ai đó đưa ra lời khuyên mà không có sự hỗ trợ y tế về cách trở nên gầy gò.
Nhìn chung, cách tốt nhất để giảm thiểu nội dung tương tự là không tương tác với nó ngay từ đầu. Việc bình luận hoặc thích video khiến nội dung tương tự có nhiều khả năng xuất hiện liên tục trong bảng tin của một người.
Pope cho biết việc rèn luyện khả năng từ chối nội dung là khía cạnh quan trọng để đảm bảo văn hóa ăn kiêng độc hại không xâm nhập vào sức khỏe tâm thần của cá nhân. Bà khuyến nghị tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp thông qua các nhà trị liệu và chuyên gia dinh dưỡng nếu những suy nghĩ không lành mạnh vẫn tiếp diễn.
Lê Vy
Ảnh: Wall Street Journal