Ngày càng nhiều doanh nghiệp 1 người xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Ảnh: Reuters.
Tự thân lập nghiệp tưởng chừng nằm ngoài tầm với của đa số phụ nữ trước đây. Tuy nhiên, ngày nay, việc làm chủ không nhất thiết đồng nghĩa với quản lý cả một đội ngũ đông đúc hay vận hành một nhà xưởng tấp nập, mà chỉ cần dựa vào một chiếc điện thoại và một ý tưởng đặc biệt.
Dữ liệu gần nhất của Cục Điều tra Dân số cho thấy Mỹ hiện có khoảng 29,8 triệu doanh nghiệp solopreneur - ám chỉ một cá nhân tự thành lập, điều hành và chịu trách nhiệm cho toàn bộ công việc kinh doanh - đóng góp khoảng 1.700 tỷ USD cho nền kinh tế, tương đương 6,8% tổng hoạt động kinh tế, theo CNBC.
AI và mạng xã hội thúc đẩy làn sóng solopreneur
Công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo AI và các nền tảng mạng xã hội, là hai nhân tố nổi bật đẩy mạnh xu hướng solopreneur.
Mark Valentino, Trưởng mảng ngân hàng doanh nghiệp tại Citizens Bank ở Los Angeles, nhận định: "Tôi nghĩ việc trở thành chủ doanh nghiệp nhỏ bây giờ có lẽ dễ dàng hơn bao giờ hết". Ông ước tính một người quan tâm có thể bắt đầu hành nghề "tay trái" trong 10 phút và bắt đầu kiếm tiền, khi các trợ lý ảo AI như ChatGPT có thể soạn thảo kế hoạch kinh doanh chỉ trong vài phút.
"Với bản kế hoạch đó, người ta có thể đem đến ngân hàng hoặc nhà cho vay của SBA và nói, tôi có kế hoạch, tôi có chút vốn và muốn bắt đầu, bước tiếp theo là gì. Đây là một xu hướng thực tế mà chúng tôi quan sát được", Valentino nói.
Nhờ vậy, chu trình khởi nghiệp rút ngắn thời gian - từ ý tưởng đến thử nghiệm và tiếp cận vốn ban đầu - chỉ còn trong vài giờ hoặc vài ngày.
Song hành với AI, mạng xã hội là kênh phân phối và tiếp thị hiệu quả cho các doanh nghiệp một người.
Esme Lean, người đứng đầu mảng doanh nghiệp nhỏ tại TikTok, nêu ví dụ về một nhà sáng tạo bán được 750 chai sốt chamoy làm bằng la hán quả ngay tuần đầu lên kệ như minh chứng cho khả năng biến ý tưởng ngách thành doanh thu nhanh trên nền tảng số.
Theo ông Saurav Pathak của Trường Kinh doanh Raymond A. Mason, ước tính có khoảng 7,5 triệu doanh nghiệp hiện hoạt trên TikTok. Nền kinh tế sáng tạo (creator economy) cho phép cá nhân xây dựng thương hiệu riêng và được trả tiền trực tiếp từ người hâm mộ qua các nền tảng như YouTube, TikTok hay Patreon.
Mạng xã hội rút ngắn vòng đời tiếp cận khách hàng, lượng khách mà trước đây mất cả năm mới xây dựng được giờ có thể đạt được trong vài tuần.
Kết hợp AI và mạng xã hội tạo ra một bộ công cụ đa dụng trải dài từ hỗ trợ soạn thảo nghiên cứu, tự động hóa tác vụ hành chính đến cung cấp kênh tiếp cận và kiểm chứng thị trường nhanh. Điều này làm giảm đáng kể nhu cầu về vốn, nhân lực và hạ tầng vật lý - những yếu tố vốn là rào cản lớn với mô hình khởi nghiệp truyền thống - và mở cửa cho nhiều cá nhân thử sức với mô hình doanh nghiệp tự thân.
Đáp ứng nhu cầu của đa dạng tầng lớp
Ngoài công nghệ, những thay đổi về lối sống, ưu tiên nghề nghiệp và hoàn cảnh gia đình đang tạo động lực bền vững cho các solopreneur.
Najiba Benabess, Trưởng khoa Kinh doanh tại Đại học Neumann, cho rằng trào lưu này phản ánh cách người lao động nhìn nhận cơ hội nghề nghiệp thời nay: "Công nghệ giúp mọi người gia nhập vào thị trường một cách dễ dàng, một người có laptop giờ có thể điều hành doanh nghiệp toàn cầu".
Bên cạnh đó, nhiều người ngày càng coi trọng tính linh hoạt, tự chủ và mục đích nghề nghiệp hơn là con đường thăng tiến truyền thống trong doanh nghiệp lớn.
Câu chuyện thực tế của Angela Berardino, nhà sáng lập hãng marketing chuyên biệt Brouhaha Collective, là minh chứng cho sự giao thoa giữa công nghệ và động lực cá nhân. Bà cho biết AI đã cho bà “một đội trợ lý và thực tập sinh ảo” để ghi chép cuộc gọi, nghiên cứu sơ lược và phân tích dữ liệu - những việc từng tiêu tốn thời gian giờ được thực hiện cực kỳ nhanh chóng. Ba năm trước, bà không tin rằng có thể tự thân khởi nghiệp, nay doanh nghiệp của bà đã phát triển đến mức bà có thể dẫn dắt cả một đội nhóm.
Đặc biệt với những người có trách nhiệm gia đình, khởi nghiệp một mình đem lại lựa chọn linh hoạt hơn.
Berardino, một bà mẹ đơn thân, nói rằng nhiều công ty truyền thống tuy có chính sách hỗ trợ gia đình nhưng hiếm khi được thực hiện đầy đủ. Trong khi đó, làm chủ qua các kênh như TikTok cho phép bà cân bằng giữa công việc và chăm sóc con cái.
Tuổi tác cũng không còn là rào cản. Susan Bernstein, người phụ nữ 77 tuổi ở Pennsylvania, thành lập Elegant Endings, dịch vụ tái chế trang sức cũ thành đồ độc bản. “Mỗi tác phẩm là duy nhất. Tôi có thể không quá nổi tiếng trên báo đài, nhưng riêng việc làm hài lòng các khách hàng thân tín đã mang lại niềm vui cho tôi an hưởng tuổi già”, bà kể về công việc của mình.
Tất cả đã tạo nên một hệ sinh thái thuận lợi cho mô hình solopreneur, khiến nó trở thành lựa chọn thực tế và hấp dẫn cho mọi người.
Tiến Lợi