Tìm ra nguyên nhân hố tử thần ở Bắc Kạn lan rộng

4 giờ trướcBài gốc

Sụt lún xảy ra ở vùng trầm tích đá vôi

Chỉ trong thời gian ngắn khoảng 20 ngày (từ cuối tháng Ba đến ngày 11/4), tại thôn Hiệp Lực (xã Kim Lư, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) liên tiếp xuất hiện 5 vị trí hố sụt lún phức tạp, khiến nhiều người dân nơi đây lo lắng, bất an.

Ủy ban Nhân dân huyện Na Rì đã lên phương án di dời hơn 20 hộ dân nơi đây nếu tình huống khẩn cấp xảy ra, đồng thời đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn khẩn trương kiểm tra, xác minh nguyên nhân, có giải pháp xử lý dứt điểm các hố sụt lún...

Hố tử thần ở Bắc Cạn có tính chất phúc tạp.

Anh Triệu Văn Ninh có nhà ở gần vị trí hố sụt lớn tại Km80+050 quốc lộ 3B (thôn Hiệp Lực) cho biết ngôi nhà anh xây dựng xong vào tháng 8/2024, sau khi xuất hiện hố sụt lớn này, nhà của anh xuất hiện nhiều vết nứt, rất có thể bị ảnh hưởng bởi hố sụt lún. Lo lắng tình huống xấu xảy ra, nhiều đêm anh và con trai không dám ngủ tại nhà mà phải về nhà ông nội ngủ nhờ.

Anh Ninh mong chính quyền các cấp sớm tìm ra nguyên nhân và có biện pháp xử lý dứt điểm các hố sụt lún.Để có đánh giá về hiện tượng này, chính quyền địa phương đã phối hợp với Viện Khoa học địa chất và khoáng sản (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) kiểm tra thực địa hiện tượng sụt lún đất tại xã Kim Lư.

Theo đánh giá ban đầu của các chuyên gia, khu vực xảy ra sụt lún phân bố các đá trầm tích lục nguyên xen đá vôi. Tất cả vị trí sụt lún đều có một lớp phía trên bao gồm các sản phẩm phong hóa từ đá gốc có thành phần là cát, cát pha, sét pha, trạng thái bở rời, gắn kết yếu, có bề dày khoảng 3 m - 5 m. Dưới các hố sụt là các thành tạo đá vôi màu xám, xám trắng, trạng thái bị phong hóa, nứt nẻ mạnh, phát triển nhiều hang hốc karst chứa nước.

Viện Khoa học địa chất và khoáng sản cho biết, hiện tượng sụt lún tại các khu vực có điều kiện đặc trưng bởi đá vôi hoặc dolomit (đá có gốc carbonat) là vấn đề thường gặp.Theo cơ chế, nước mưa chứa CO2 sẽ thành axit yếu (H2CO3) từ từ hòa tan đá vôi (CaCO3), ban đầu từ những khe nứt nhỏ sẽ phát triển thành các hang hốc ngầm (hang karst).

Theo thời gian, các hang hốc này hình thành khoảng không lớn dưới lòng đất. Khi khai thác nước dưới đất quá nhiều, áp lực nước giữ kết cấu hang rỗng bị giảm gây mất cân bằng cơ học, làm trần hang sụp đổ dẫn đến sụt lún và xuất hiện các hố sụt trên mặt đất như đã ghi nhận.

Ngoài ra, tại những vị trí như đường giao thông có tải trọng động lớn và thường xuyên (phương tiện giao thông tải trọng lớn) hoặc các vị trí xây dựng có tải trọng công trình lớn thì nguy cơ xảy ra hiện tượng sụt lún càng cao.

Hiện tượng sụt lún đất mang tính tự nhiên sẽ diễn ra theo tần suất giảm dần để đạt trạng thái cân bằng vốn dĩ của tự nhiên. Sụt lún đất do tác động của con người thì có xu hướng, tần suất và mức độ ngày càng gia tăng, phạm vi ngày càng mở rộng. Nếu tỉnh Bắc Kạn không có phương án hạn chế khai thác nước ngầm, hiện tượng sụt lún sẽ sớm quay trở lại.

Đề xuất nghiên cứu tổng thể địa chất khu vực sụt lún

Trước những diễn biến đã xảy ra, Viện Khoa học địa chất và khoáng sản kiến nghị chính quyền địa phương khoanh vùng nguy hiểm và cắm biển cảnh báo, như: dựng hàng rào, biển báo quanh các hố sụt và những khu nguy cơ cao, có dấu hiệu sụt lún; tạm di dời người dân, công trình gần đó nếu có dấu hiệu bất thường (như lún bề mặt đất, nứt bề mặt đất; nứt các công trình nhà ở, công trình xây dựng…).

Để lấp các hố sụt, gia cố tạm thời, cơ quan này đề xuất dùng các vật liệu cứng như đất đá, xi măng, bê tông… để lấp đầy khoang rỗng trong hố sụt; gia cố bề mặt bằng bê tông cốt thép, cọc nhồi hoặc rào chắn cứng để tránh lan rộng.

Chính quyền địa phương cần khuyến cáo người dân tạm dừng hoặc giảm đến mức tối đa các hoạt động khai thác nước dưới đất, nhất là những vị trí gần các khu dân cư; thường xuyên theo dõi, quan trắc diễn biến mực nước dưới đất.

Để kịp thời ứng phó, đảm bảo an toàn, ổn định đời sống dân cư và phục vụ công tác quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phương, Viện Khoa học địa chất và khoáng sản đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, UBND huyện Na Rì sớm hoàn thiện các thủ tục pháp lý cần thiết để cơ quan này điều tra, khảo sát và nghiên cứu chi tiết về địa chất khu vực sụt lún.

Theo Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, các nhận định trên mới chỉ mang tính chất sơ bộ theo những quan sát và ghi nhận bước đầu phía trên mặt, chưa có điều kiện đo đạc, khảo sát sâu hơn bằng các máy móc hiện đại nhằm thu thập các thông tin cần thiết để xác định nguyên nhân chính xác tại các vị trí sụt lún cũng như khoanh định các vị trí có nguy cơ cao tại khu vực; cần có những nghiên cứu bài bản, chi tiết nhằm đánh giá nguyên nhân cũng như khoanh định các khu vực, vị trí có nguy cơ cao, từ đó, đề ra các giải pháp phòng, chống phù hợp.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/tim-ra-nguyen-nhan-ho-tu-than-o-bac-kan-lan-rong-169250428152943625.htm