Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh Khu vực 2, cho biết NHNN sẽ thúc đẩy mở rộng tăng trưởng tín dụng trong nửa cuối năm nay, hướng vào các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch và xuất khẩu, góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Hơn 10 năm không tiếp cận được vốn ngân hàng
Khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp ngành xây dựng, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ còn nhiều hạn chế. Các doanh nghiệp luôn đau đáu để làm sao vay được vốn ngân hàng và vay ở ngân hàng có lãi suất thấp.
Ông Nguyễn Văn Mạnh, Tổng Giám đốc Công ty CP xây dựng và thương mại nhà Hà Nội, cho biết mặc dù công ty có tài sản bảo đảm, nhưng hơn 10 năm nay vẫn không tiếp cận được vốn ngân hàng. Để đảm bảo nguồn vốn hoạt động, công ty phải sử dụng nguồn vốn tự có và huy động từ nguồn vốn vay bên ngoài, nguồn liên doanh liên kết với đối tác khác để cùng nhau chia sẻ lợi nhuận.
Còn với trường hợp của Công ty CP Đầu tư thương mại Hà Thành (Hà Nội) thì được ngân hàng hỗ trợ nhiệt tình để mở tài khoản, nhưng để vay vốn thì không dễ dàng do thiếu tài sản bảo đảm.
Ngân hàng "bơm" hơn 1 triệu tỷ đồng ra nền kinh tế trong 5 tháng đầu năm, nhưng vẫn còn nhiều doanh nghiệp kêu khó tiếp cận vốn.
“Công ty chúng tôi trúng 2-3 gói thầu cung cấp thiết bị y tế trị giá khoảng 50 tỷ đồng, nhưng không thể vay vốn ngân hàng vì thiếu tài sản bảo đảm. Ngân hàng đưa ra phương án khác là yêu cầu doanh nghiệp chứng minh được việc trúng thầu, nhưng việc chứng minh cũng không đơn giản bởi chủ đầu tư không thể đứng ra bảo lãnh cho doanh nghiệp trúng thầu vay vốn. Do đó, công ty sẽ phải tìm phương án là “dựa” vào một doanh nghiệp lớn, có năng lực về kinh tế, Như vậy, chính doanh nghiệp mất cơ hội phát triển”, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Đức Xuân cho hay.
Một số doanh nghiệp siêu nhỏ phản ánh, dù vay được vốn ngân hàng nhưng sau khi giải ngân cho doanh nghiệp xong, nhân viên ngân hàng thường bỏ bẵng, không chăm sóc, hỗ trợ hay tìm hướng để doanh nghiệp phát triển lên. “Doanh nghiệp lớn cũng từ doanh nghiệp nhỏ mà ra. Trong khi đó, Việt Nam có số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa rất lớn. Nếu ngân hàng bám sát, hỗ trợ và đồng hành, sẽ có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa trở thành doanh nghiệp lớn”, đại diện một doanh nghiệp giãi bày.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cho rằng lãi suất cho vay vẫn cao so với "sức khỏe" doanh nghiệp vì biên lợi nhuận của doanh nghiệp không cao, nên hy vọng ngân hàng tìm phương án giảm hơn nữa lãi suất cho vay.
Hiện nay, đa số doanh nghiệp chọn giải pháp vay ngân hàng nhưng chủ yếu vay ngắn hạn để hưởng lãi suất thấp, nhưng sau đó lại dùng vốn ngắn hạn để đầu tư trung dài hạn. Đây là vòng luẩn quẩn và là rào cản lớn nhất của ngành hiện nay mà chưa có giải pháp tháo gỡ. Nhiều doanh nghiệp khác cũng phản ánh tình trạng khó khăn trong việc tiếp cận vốn do thiếu tài sản thế chấp, thời gian thuê đất ngắn, thủ tục vay phức tạp và lãi suất cao…
Tín dụng phân bổ không đều
Theo số liệu từ NHNN, tăng trưởng tín dụng liên tục tăng trong 5 tháng đầu năm. Đến cuối tháng 5, tăng trưởng tín dụng đã hơn gấp đôi cùng kỳ, với mức tăng 6,52%. Ông Nguyễn Đức Lệnh cho biết, vốn tín dụng tiếp tục tập trung vào lĩnh vực sản xuất - kinh doanh và hỗ trợ các nhóm ngành - lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế. Trong đó, các ngân hàng thương mại phối hợp chặt chẽ với trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư, hiệp hội doanh nghiệp để hỗ trợ kịp thời lĩnh vực xuất khẩu - một trong 3 trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động trước các chính sách thuế quan của Mỹ.
Bên cạnh đó, những chương trình tín dụng chính sách, cho vay nhà ở xã hội, giải ngân gói tín dụng lâm sản, thủy sản, các gói tín dụng nhà ở cho người dưới 35 tuổi… tạo điều kiện cho sản xuất - kinh doanh phát triển, bất động sản hồi phục.
Tuy nhiên, nghịch lý là nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn liên tục phản ánh rằng việc tiếp cận vốn ngân hàng gặp rất nhiều khó khăn.
Theo các chuyên gia, tín dụng có tăng nhưng dòng tín dụng không được phân bổ đồng đều giữa các ngành và các loại hình doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, phần lớn vốn tín dụng thường chảy vào các doanh nghiệp lớn, các tập đoàn có uy tín hoặc các dự án bất động sản, trong khi các doanh nghiệp nhỏ và vừa - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế - lại ít tiếp cận được. Các ngân hàng thường ưu tiên cho vay những khách hàng có tài sản thế chấp giá trị cao và hồ sơ tín dụng tốt, khiến các doanh nghiệp nhỏ thiếu tài sản đảm bảo rơi vào thế bất lợi.
Về lãi suất, mặc dù lãi suất được điều chỉnh giảm nhưng chỉ áp dụng ở một số lĩnh vực ưu tiên, trong thời điểm. Trong khi đó, các điều kiện vay vốn của ngân hàng vẫn rất ngặt nghèo. Doanh nghiệp cần phải chứng minh được khả năng tài chính vững mạnh, có kế hoạch kinh doanh rõ ràng và lợi nhuận ổn định, có tài sản bảo đảm.
Thế nhưng, hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ không thể đáp ứng được những tiêu chuẩn như vậy. Điều này dẫn đến việc dù tín dụng tăng trưởng, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng đủ điều kiện để "chạm tay" vào nguồn vốn.
Vì vậy, các chuyên gia cho rằng các ngân hàng nên thiết kế các sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo. Đồng thời, rút ngắn thời gian đánh giá và xử lý hồ sơ, hỗ trợ doanh nghiệp
Huyền Anh