Tín dụng xanh được 'trải thảm': Vì sao vẫn ì ạch?

14 giờ trướcBài gốc

Người dân trồng dưa lưới công nghệ cao theo tiêu chuẩn xanh. Ảnh: Quốc Hải

Trong kế hoạch năm 2025, nhiều ngân hàng đã đặt mục tiêu tăng cường phát triển “tín dụng xanh” theo định hướng điều hành của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để góp phần chuyển đổi nền kinh tế sang hướng tăng trưởng xanh, phát thải carbon thấp.

Tín dụng xanh vẫn còn “bé hạt tiêu”

Hồi đầu năm nay, Ngân hàng TMCP Phát triển TPHCM (HDBank) đã phát hành thành công 3.000 tỷ đồng trái phiếu xanh với các kỳ hạn 2 năm, 3 năm và 5 năm, trên nguyên tắc tuân thủ tự nguyện các nguyên tắc phát hành trái phiếu xanh của Hiệp hội Thị trường vốn quốc tế (ICMA) và Hiệp hội Thị trường tín dụng (LMA).

Nguồn vốn huy động từ trái phiếu xanh sẽ được cho vay các dự án đáp ứng được các tiêu chuẩn trong “khung tài chính bền vững” của HDBank, nhằm góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.

Trước đó, Vietcombank cũng phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh trong năm 2024 để cho vay các dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường và mang lại lợi ích về môi trường. Đây là ngân hàng thương mại đầu tiên tại Việt Nam phát hành trái phiếu xanh đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Ngoài phát hành trái phiếu xanh, trong năm 2024, tổng dư nợ tín dụng xanh của nhà băng này đạt gần 48.000 tỷ đồng.

Nam A Bank cũng đang liên kết với một số doanh nghiệp lớn triển khai chương trình cho vay đầu tư xe điện phục vụ cho hoạt động kinh doanh với lãi suất cạnh tranh, tỷ lệ cho vay đến 90% giá trị tài sản bảo đảm, nhằm góp phần tăng trưởng tín dụng xanh.

Tương tự, tại Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), khoản vay tín dụng xanh năm 2024 đạt con số 4.000 tỷ đồng.

“Năm nay, chúng tôi dự kiến dư nợ tín dụng xanh cũng sẽ ở mức tối thiểu nêu trên. Khi giải ngân hết, chúng tôi sẽ nâng thêm hạn mức tín dụng xanh. Lãi suất cho vay thấp hơn khoảng 2%/năm so với mặt bằng chung của thị trường”, đại diện ACB thông tin.

Dù thời gian gần đây, các ngân hàng hướng dòng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất xanh, nhưng theo số liệu của NHNN, tính tới cuối tháng 11/2024, dư nợ tín dụng xanh của cả nước chỉ khoảng 650.000 tỷ đồng, chiếm 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Nguyên nhân khiến tỷ trọng này còn thấp là do chưa có hướng dẫn của các cơ quan, bộ, ngành liên quan đến danh mục phân loại xanh.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA), nhận định, dù trào lưu chuyển đổi xanh đang phát triển mạnh mẽ, nhưng vẫn còn nhiều thách thức.

“Khoảng 90% doanh nghiệp Việt là doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng phần lớn những doanh nghiệp mạnh dạn thực hiện chuyển đổi xanh lại là các tập đoàn lớn. Bởi, các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện gặp nhiều khó khăn trong quá trình xanh hóa, từ tài chính, nguồn nhân lực đến công nghệ và nhận thức…”, ông Kỳ nói.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia tài chính ngân hàng, cho biết: “Để chuyển dịch từ nền kinh tế “nâu” sang “xanh” hiệu quả, tín dụng xanh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp có nhu cầu chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh từ chỗ không thân thiện với môi trường sang thân thiện với môi trường. Song có một thực tế là các doanh nghiệp hiện vẫn chưa thực sự mặn mà với việc chuyển đổi xanh do nó đòi hỏi làm tăng chi phí hoạt động của doanh nghiệp.

Vì vậy, để tối ưu hóa lợi nhuận, các doanh nghiệp vẫn lựa chọn mô hình sản xuất kinh doanh truyền thống thay vì chuyển đổi xanh, phát triển bền vững. Thêm vào đó, hiện chúng ta cũng chưa có nhiều cơ chế để khuyến khích các doanh nghiệp nhận thấy việc chuyển đổi xanh là cần thiết”.

Tín dụng xanh đang được rót vào các dự án điện gió, điện mặt trời. Ảnh minh họa: M.Q

Làm sao để sang “xanh” hiệu quả?

Mới đây, theo Dự thảo Tờ trình quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh do Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) xây dựng, đơn vị này đề xuất danh mục phân loại xanh phân bổ 47 loại hình dự án đầu tư theo 7 ngành, lĩnh vực: Năng lượng (9 dự án), giao thông vận tải (2 dự án), xây dựng (3 dự án), tài nguyên nước (4 dự án), nông nghiệp, lâm nghiệp… Nếu được thông qua, đây sẽ là cơ sở để nguồn vốn tín dụng xanh được “khơi thông” mạnh mẽ hơn từ các tổ chức tín dụng.

Lãnh đạo một ngân hàng TMCP tại TPHCM nhận định, trên thực tế, việc giải ngân tín dụng xanh thời gian qua chưa mạnh. Nguyên nhân là do vẫn còn thiếu danh mục phân loại xanh và bộ tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với từng lĩnh vực, từng ngành kinh tế của Việt Nam.

“Hiện nay, mỗi ngân hàng đưa ra một bộ tiêu chí riêng cho dự án xanh. Điều này dẫn đến thực trạng có thể một dự án xanh nào đó đạt chuẩn với ngân hàng này nhưng chưa chắc đã đạt chuẩn theo tiêu chí xanh của ngân hàng khác”, vị này chia sẻ.

Ngoài ra, do các dự án xanh luôn được vay với lãi suất thấp và thời gian vay dài trong khi nguồn vốn trung dài hạn của ngân hàng lại tương đối hạn hẹp. Cộng thêm với các dự án xanh thường có nhiều rủi ro khó lường trước, dẫn đến việc tăng quy mô cho tín dụng xanh cũng cần phải thực hiện một cách từ từ, thận trọng chứ không thể mạnh tay được. Chưa kể, còn có tình trạng nhân viên ngân hàng còn thiếu kiến thức về tín dụng xanh cũng là một trong những hạn chế khi thẩm định dự án xanh.

Chuyên gia kinh tế Trương Hiền Phương, Giám đốc cấp cao Chứng khoán KIS Việt Nam, cũng nhận định, tín dụng xanh đang đóng vai trò rất quan trọng và rất tiềm năng.

“Phát triển kinh tế xanh là xu thế tất yếu trên toàn cầu và cũng là quyết tâm của Chính phủ Việt Nam để tiến tới phát thải bằng 0 vào năm 2030. Tuy nhiên, việc phát triển kinh tế xanh tại Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn do đòi hỏi nhiều công nghệ mới, sự đầu tư vào máy móc, trang thiết bị, xử lý nước thải, nguồn nguyên vật liệu… kể cả nguồn điện sử dụng sau này. Trong khi các doanh nghiệp không vướng yếu tố này thì vướng yếu tố khác nên khó đạt quy chuẩn của tín dụng xanh”, ông Phương nói.

Theo chuyên gia này, dù chủ trương là có, ngân hàng cũng có ngân quỹ để cung ứng cho tín dụng xanh nhưng các doanh nghiệp chưa với tới được. Vì vậy, một trong những giải pháp quan trọng giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn là việc tăng cường các gói hỗ trợ tín dụng xanh từ Nhà nước và các tổ chức tài chính để giúp các doanh nghiệp tiếp cận với các khoản vay ưu đãi và lãi suất thấp để đầu tư vào công nghệ.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần xây dựng các cơ chế bảo lãnh tín dụng cho các dự án xanh của doanh nghiệp, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững.

Thống kê của Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) cho thấy, khoảng 65% doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn để thực hiện các dự án xanh. Mặc dù đã có các cơ chế tài chính hỗ trợ nhưng việc đưa nguồn vốn này đến đúng đối tượng vẫn là một bài toán khó.

Quốc Hải

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/tin-dung-xanh-duoc-trai-tham-vi-sao-van-i-ach-post722159.html