Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tưởng Israel Benjamin Netanyahu trong cuộc gặp tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ngày 29/12. Ảnh: GPO
Theo báo Jerusalem Post, cuộc gặp thượng đỉnh quan trọng giữa Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kết thúc. Mặc dù một số vấn đề vẫn chưa được giải quyết, nhưng từ góc nhìn an ninh quốc gia Israel, đã xuất hiện những kết quả bước đầu rõ ràng.
Iran
Đây là lĩnh vực Thủ tướng Netanyahu và Israel đạt được lợi thế rõ ràng nhất trong cuộc gặp. Tổng thống Trump đã đưa ra hầu hết những điều mà giới lãnh đạo quân sự Israel mong muốn nghe. Ông khẳng định Mỹ sẽ hỗ trợ Israel tấn công Iran "ngay lập tức" nếu Tehran khởi động lại chương trình hạt nhân.
Phát biểu này có thể được coi là điểm quan trọng nhất của toàn bộ cuộc gặp. Ông Trump cam kết sử dụng sức mạnh và cho phép Israel dùng lực lượng để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân, hoặc ngăn Tehran tiến gần đến khả năng đó.
Trước đó, đã có nhiều nghi vấn liệu Tổng thống Trump có phản đối hành động quân sự này hay không, vì ông từng tuyên bố đã xóa sổ chương trình hạt nhân của Iran và có thể không muốn thừa nhận cần tấn công thêm. Tuy nhiên, phản ứng của ông về vấn đề này đã rõ ràng hơn nhiều so với phong cách thường mơ hồ của Tổng thống Mỹ. Với việc ông Trump từng ra lệnh thả 12 quả bom 30.000 pound xuống cơ sở hạt nhân Fordow của Iran vào tháng 6, không ai còn nghĩ ông đang “nói đùa”.
Phần thứ hai của thảo luận về Iran – mối đe dọa tên lửa đạn đạo từ Tehran – chưa rõ ràng và chưa hoàn toàn thỏa mãn giới quân sự Israel, nhưng vẫn là bước tiến quan trọng.
Trước đây, ông Trump gần như phớt lờ vấn đề này. Có tín hiệu cho thấy ông không muốn làm rối quan hệ ngoại giao với Iran "chỉ" vì các tên lửa phi hạt nhân. Tuy nhiên, phát biểu rằng Mỹ sẵn sàng xem xét tấn công và cho phép Israel tấn công nếu Iran phát triển quá nhiều tên lửa đạn đạo đã mở ra hướng tiếp cận mới.
Đáng chú ý, trước đây chính thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 – được Mỹ dưới thời chính quyền Obama ký kết và vẫn được duy trì dưới thời Biden – cũng bỏ qua vấn đề tên lửa đạn đạo, chỉ tập trung vào hạt nhân. Hệ quả là Iran đã ba lần tấn công Israel bằng tên lửa đạn đạo từ tháng 4/2024 đến tháng 6/2025. ông Trump lần đầu tiên phát đi tín hiệu rằng Mỹ sẽ sẵn sàng sử dụng lực lượng nếu Iran đi quá giới hạn với chương trình tên lửa.
Tuy nhiên, vấn đề “giới hạn” cụ thể là bao nhiêu vẫn chưa được xác định. Ông Trump dường như chưa đưa ra quyết định rõ ràng, hoặc phát biểu công khai vẫn còn mơ hồ, khiến Israel chưa chắc chắn về ranh giới đỏ đối với tên lửa đạn đạo. Israel có thể chấp nhận Iran sở hữu một số tên lửa đạn đạo, miễn là số lượng không vượt quá khả năng phòng thủ của nước này. Trước chiến tranh, Iran có khoảng 2.500 tên lửa; vấn đề thực sự là Iran phát triển một kho tên lửa từ 5.000 đến 10.000 quả, có thể vượt qua hệ thống phòng thủ Israel.
Syria
Đây là lĩnh vực mà Thủ tướng Netanyahu và giới quân sự Israel thất bại rõ ràng nhất. Lãnh đạo Syria, Ahmed al-Sharaa, tạo ấn tượng mạnh với ông Trump. Ít nhất, ông Trump sẽ yêu cầu Israel hạn chế các hoạt động quân sự chống Iran và các nhóm jihad ở Syria để tránh gây căng thẳng.
Tổng thống Trump cũng đã trao quyền giảm bớt các lệnh trừng phạt cho Syria mà không yêu cầu một thỏa thuận an ninh với Israel. Điều này mở ra khả năng trong những tháng tới, Mỹ có thể yêu cầu Israel rút một phần hoặc toàn bộ lực lượng khỏi khu vực vùng đệm ở Syria để đổi lấy một thỏa thuận an ninh với Damascus.
Dải Gaza
Israel đạt được lợi thế so với Hamas, nhưng kết quả cuối cùng có thể không rõ ràng. Ông Trump khẳng định Hamas cần giải giáp và bác bỏ những thông tin rò rỉ rằng lực lượng Israel ở Gaza vi phạm lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, ông cũng gây áp lực để Thủ tướng Netanyahu chấp nhận lực lượng gìn giữ hòa bình Thổ Nhĩ Kỳ tại Gaza.
Tổng thổng Trump tuyên bố ông Netanyahu sẽ có vai trò trong việc quyết định ai là lực lượng gìn giữ hòa bình, nhưng rõ ràng ông thiên về phía Thổ Nhĩ Kỳ. Nếu ông Netanyahu đặt ra “ranh giới đỏ” về vai trò của Chính quyền Palestine, Israel có thể phải chấp nhận phương án xấu hơn với binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ.
Liban - Hezbollah
Kỳ lạ thay, vấn đề này hầu như không được thảo luận công khai. Tổng thống Trump chỉ ám chỉ rằng ông không hài lòng với cách Chính phủ Liban đối phó Hezbollah, nhưng không nêu thời hạn, mốc tiến triển hay tiêu chí đánh giá cụ thể. Mặc dù có thể các tiến triển đã đạt được phía sau hậu trường, nhưng ông Netanyahu có thể đã giảm sức ép vì còn nhiều vấn đề tranh cãi khác.
Thanh Bình (PV TTXVN tại Trung Đông)