Tình báo được xem là sức mạnh lớn của quân đội Mỹ. Hãng tin Bloomberg đánh giá không thành viên nào trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có khả năng thu thập, phân tích và phổ biến thông tin tình báo sánh được với Mỹ.
Trong thời gian dài, Mỹ đã chia sẻ những thông tin tình báo mà họ có được cho Ukraine. Những thông tin này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Ukraine duy trì khả năng tiếp tục chiến đấu. Do đó, khi Washington quyết định cắt chia sẻ thông tin tình báo cho Kiev dù chỉ trong thời gian ngắn sống cũng khiến lực lượng Ukraine gặp nhiều khó khăn trên chiến trường.
Sức mạnh to lớn của tình báo Mỹ
Theo các cựu sĩ quan tình báo Mỹ, Ukraine có các đối tác khác ở châu Âu, trong đó có Anh, có thể cung cấp thông tin tình báo chiến trường và các thông tin tình báo khác. Dù vậy, các nước châu Âu sẽ khó lấp đầy khoảng trống thông tin tình báo của Mỹ nếu Mỹ rút hẳn vai trò này ở Ukraine.
Chẳng hạn, một số nước châu Âu, như Pháp và Anh, có thể cung cấp cho Ukraine hình ảnh vệ tinh có thể được dùng để tìm các mục tiêu Nga trên chiến trường. Tuy nhiên, các vệ tinh châu Âu vẫn chưa tập trung vào các hoạt động quân sự của Nga như các vệ tinh do thám của Mỹ.
Trang tin The Conversation đánh giá rằng việc Mỹ rút hỗ trợ tình báo sẽ khiến Ukraine có ít thông tin tình báo thời gian thực hơn về các đội hình và hoạt động quân sự của Nga. Điều này cũng sẽ làm giảm độ chính xác trong việc lực lượng Ukraine nhắm các mục tiêu trên chiến trường. Ukraine có khả năng phải hứng nhiều cuộc tấn công trên không hơn, ghi nhận nhiều thương vong hơn do nhận được ít cảnh báo hơn.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (bên trái) tại Nhà Trắng hôm 28-2. Ảnh: AFP
Các quan chức Ukraine cũng đã thừa nhận rằng nếu không có vai trò chia sẻ tình báo của Mỹ thì Ukraine sẽ phải đối mặt nhiều hệ lụy nghiêm trọng, nhất là khi Nga có thể chớp thời cơ để tấn công.
Trong những ngày gần đây, sau các cuộc gặp giữa đại diện Mỹ và Ukraine tại Saudi Arabia, tình hình có vẻ được cải thiện. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz đã cùng hợp tác tìm ra đề xuất ngừng bắn để gửi đến phía Nga. Quan trọng nhất đối với phía Ukraine, điều này đồng nghĩa với việc mở lại các luồng hỗ trợ quân sự và trên hết là thông tin tình báo.
Bài học từ quá khứ
Nhiều người nghĩ rằng nguồn lực chính của quân đội Ukraine là vũ khí, bao gồm đạn pháo, xe tăng, xe bọc thép chở quân, tên lửa hành trình, tên lửa phòng không. Tất cả vũ khí đó đều rất quan trọng để giúp Ukraine trên chiến trường. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng không kém là sự hỗ trợ về mặt tình báo mà Mỹ dành cho Ukraine.
Trong quá khứ, yếu tố tình báo đóng vai trò rất quan trọng trong các cuộc giao tranh.
Theo Bloomberg, năm 2011, NATO đã tiến hành một chiến dịch phức tạp ở Libya chống lại quân đội của nhà lãnh đạo Lybia lúc bấy giờ là ông Muammar Gaddafi. Khi ấy, NATO thiết lập vùng cấm bay trên toàn bộ Lybia để vô hiệu hóa lợi thế về sức mạnh không quân dưới sự lãnh đạo của ông Gaddafi, tạo ra lệnh cấm vận vũ khí trên biển để chính quyền ông không thể được tái vũ trang từ biển và tiến hành các cuộc không kích.
Để thực hiện loạt hành động trên, NATO đã huy động một nỗ lực lớn, bao gồm từ các quốc gia không phải thành viên NATO như Thụy Điển, Jordan, Qatar, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Chiến dịch trên kéo dài gần 8 tháng. Và để chiến dịch này đạt kết quả, vai trò của sức mạnh của thông tin, tình báo và hình ảnh là rất quan trọng. Xem xét những yếu tố này trong cuộc xung đột hiện tại ở Ukraine, các chuyên gia cho rằng đây là những yếu tố không thể xem nhẹ để giúp Ukraine tiếp tục chiến đấu trên chiến trường.
3 yếu tố quan trọng
Bloomberg cho rằng dù thông tin, tình báo, hình ảnh có tính chất khác nhau nhưng có vai trò bổ trợ cho nhau và giúp ích rất nhiều cho một chỉ huy quân sự, đặc biệt là người tiến hành các hoạt động không quân.
Binh lính Ukraine luyện tập ở Donetsk (Ukraine) vào tháng 3. Ảnh: GETTY IMAGES
Trong 3 yếu tố này, thông tin được cho là yếu tố có phạm trù rộng nhất. Trong bối cảnh chiến đấu, thông tin có nghĩa là khả năng khai thác dữ liệu để giành lợi thế về mặt quân sự. Thông tin là một thành phần quan trọng của chiến sự.
Điển hình, Bloomberg cho rằng phía Ukraine có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát các đợt dữ liệu khổng lồ từ phương tiện truyền thông Nga, mạng xã hội cá nhân của người Nga, thông báo của chính phủ và hành vi của các bên kinh doanh thương mại Nga. Điều này giúp phân biệt khả năng tiếp tục xung đột của Nga, xu hướng tuyển dụng quân sự và các chỉ số quan trọng khác.
Bên cạnh thông tin thông thường thì tình báo cũng rất quan trọng. Tình báo là sự kết hợp phức tạp giữa báo cáo của con người, dữ liệu từ các cảm biến trên cao như máy bay không người lái, thu thập tín hiệu điện tử (điện thoại di động, liên lạc vô tuyến,…), xâm nhập mạng để thu thập thông tin nhạy cảm nhất và nhiều công cụ quan trọng khác.
Các thông tin tình báo có thể giúp phía Ukraine nắm bắt được các thông tin quan trọng của phía bên kia, bao gồm cách phân chia lực lượng, mục tiêu chiến đấu, nơi lưu giữ nhiên liệu, thời gian, và địa điểm tấn công.
Bên cạnh đó, hình ảnh có vai trò không thể thay thế. Nhiều hình ảnh được tạo ra từ các cảm biến trên cao. Theo Bloomberg, trong thời chiến “trăm nghe không bằng một thấy” thì hình ảnh cung cấp lộ trình để đảo ngược kỹ thuật và phá hủy kế hoạch chiến dịch, hậu cần của kẻ thù.
KHOA ĐIỀM