Tinh gọn tổ chức bộ máy - Một cuộc cách mạng, đáp ứng mệnh lệnh từ cuộc sống

13 giờ trướcBài gốc

Bài 1: Tinh gọn tổ chức bộ máy là tất yếu và cấp thiết

Bất cứ một quốc gia, dân tộc nào cũng luôn cần một bộ máy chất lượng để đảm nhiệm hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Một bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả là cơ sở để giải phóng sức sáng tạo, khơi thông các điểm nghẽn, đưa đất nước vận hành trơn tru, phát triển không ngừng. Ngược lại, một bộ máy cồng kềnh, hoạt động chồng chéo, trì trệ, kém hiệu quả sẽ tạo ra những nút thắt, cản trở quá trình vận hành, phát triển đất nước. Tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam hiện nay là tất yếu và cấp thiết xuất phát từ những lý do chủ yếu sau:

Thứ nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam hiện nay là sự tiếp nối sáng tạo truyền thống văn hóa dân tộc trong bối cảnh mới. Vấn đề tinh gọn tổ chức bộ máy không phải đến bây giờ mới được đặt ra. Ngay trong quá trình dựng nước và giữ nước, ông cha ta đã luôn ý thức về xây dựng và từng bước hoàn thiện bộ máy chính quyền theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Từ buổi đầu dựng nước, trải qua hàng nghìn năm đấu tranh kiên cường, giành độc lập, các triều đại phong kiến, nổi bật nhất ở thời Lý, Trần, Lê sơ, bộ máy nhà nước quân chủ ngày càng được hoàn thiện và tổ chức chặt chẽ. Từ trung ương đến địa phương, tổ chức chính quyền ngày càng được bổ sung và có hệ thống hơn. Chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của các cơ quan, các chức quan cũng được quy định cụ thể và rõ ràng. Nhất là thời vua Lê Thánh Tông đã xây dựng được một nhà nước quân chủ tập quyền phong kiến mạnh và thịnh trị.

Khi ấy, vua Lê Thánh Tông đã sử dụng những biện pháp, cách làm, thể hiện quan điểm về xây dựng một nhà nước phong kiến tập quyền mạnh với vai trò, trách nhiệm, tiêu chuẩn của đội ngũ quan lại: “Sự nghiệp trị nước lớn lao của đế vương không gì cần kíp hơn nhân tài, điển chương chế độ đầy đủ của Nhà nước tất phải chờ ở bậc hậu thánh. Bởi vì trị nước mà không lấy nhân tài làm gốc, chế tác mà không dựa vào hậu thánh thì đều chỉ là cẩu thả tạm bợ mà thôi, sao có thể đạt tới chính trị phong hóa phồn vinh, văn vật điển chương đầy đủ”(1).

Ảnh minh họa: qdnd.vn

Từ những dữ kiện lịch sử, có thể khẳng định rằng không phải ngẫu nhiên trong bối cảnh hiện nay, Đảng ta lại quyết tâm thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy với một tinh thần quyết liệt, mạnh mẽ như vậy. Tinh gọn tổ chức bộ máy là tư tưởng xuyên suốt được bắt đầu ngay từ khi dựng nước và trong suốt quá trình giữ nước của dân tộc. Trong bối cảnh hiện nay, tinh gọn tổ chức bộ máy chính là sự tiếp nối sáng tạo dòng chảy của lịch sử dân tộc trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Thứ hai, tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam hiện nay xuất phát từ cơ sở lý luận khoa học. Cơ sở lý luận khoa học trực tiếp cho tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam hiện nay chính là Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Sau khi Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, nhiệm vụ xây dựng tổ chức bộ máy chính quyền của chế độ xã hội mới đặt ra cấp bách. Trên cơ sở kế thừa, tiếp thu, bảo vệ và phát triển tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen trong thời đại mới, V.I.Lênin đã có nhiều cống hiến về tổ chức, xây dựng chính quyền nhà nước xã hội chủ nghĩa. V.I.Lênin khẳng định: “Chính ở chỗ này, ở chỗ làm nhiệm vụ quan trọng nhất và khó khăn nhất này, mà chúng ta đã gặp nhiều thất bại nhất và mắc nhiều sai lầm nhất”(2).

Theo V.I.Lênin, xây dựng tổ chức hệ thống chính trị phải tập trung vào tinh giản bộ máy, không nên và không thể để một bộ máy quá cồng kềnh: “Phải chú ý giảm bớt các ban của Hội đồng bộ trưởng dân ủy, Hội đồng lao động và quốc phòng, để cho các hội đồng ấy nhận rõ và làm nhiệm vụ của chính mình, chứ đừng phân tán sức lực của họ vào số ban nhiều vô hạn” và “đặt trọng tâm vào việc lựa chọn người, vào việc kiểm tra sự chấp hành công tác thực tế". Trong đổi mới, cải cách hay tinh gọn tổ chức bộ máy bao giờ cũng gặp sự cản trở của những lực lượng bảo thủ, thủ cựu cho nên phải kiên trì, “nếu không kiên nhẫn, nếu không dành cho công tác ấy nhiều năm tháng thì tốt hơn là đừng bắt tay vào việc” và không được nửa vời, vì “những biện pháp nửa chừng sẽ hết sức tai hại".

Trên cơ sở kế thừa, tiếp thu và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng, cải tiến bộ máy nhà nước vào điều kiện thực tiễn của Việt Nam, ngay từ những ngày đầu xây dựng chính quyền cách mạng, Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ về tầm quan trọng, tính cấp thiết, nội dung và phương thức tinh giản bộ máy. Theo Hồ Chí Minh, triệt để và đồng bộ giảm bớt những tổ chức, khâu trung gian và cá nhân không cần thiết là biện pháp trước mắt để tiết kiệm nguồn lực cho phát triển đất nước, đặc biệt trong điều kiện bộ máy quản lý hành chính còn cồng kềnh, hoạt động thiếu hiệu quả, tốn kém ngân sách. Người cho rằng: “Các cơ quan chính quyền và đoàn thể cần phải triệt để giản chính”(3). Theo Người, giản chính tức là “chính quyền và đoàn thể tìm mọi cách để giảm bớt những cơ quan và những nhân viên không cần thiết lắm, để tiết kiệm sức người và của, để thêm sức vào việc sản xuất. Đồng thời tìm mọi cách để nâng cao năng suất của những nhân viên và các cơ quan”.

Thứ ba, tinh gọn tổ chức bộ máy xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn Việt Nam và xu thế của thời đại. Tinh gọn tổ chức bộ máy không phải bây giờ Đảng mới đề cập, mới nhấn mạnh là “khâu đột phá” trong tháo gỡ thể chế và cũng không phải Đảng không có quyết tâm chính trị, không triển khai. Ngay khi bước vào công cuộc đổi mới đất nước, Đảng đã nhận thức được rằng “về mặt tổ chức, đã để cho bộ máy nhà nước, bộ máy của Đảng và các đoàn thể phình ra quá lớn, chồng chéo và phân tán”(4). Do đó, Đảng xác định: “Tăng cường bộ máy nhà nước từ Trung ương đến địa phương và cơ sở thành một hệ thống thống nhất, có sự phân định rành mạch nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm từng cấp theo nguyên tắc tập trung dân chủ".

Trong quá trình đổi mới đất nước, đặc biệt trải qua hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị. Tuy nhiên, so với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới, bộ máy hành chính vẫn còn cồng kềnh, hiệu quả hoạt động chưa cao. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, mối quan hệ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ, còn chồng chéo, trùng lắp... làm cản trở sự phát triển.

Tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay không chỉ là vấn đề đặt ra đối với Việt Nam mà còn là xu thế chung ở các quốc gia trên thế giới. Các nước như Anh, Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore... đang là những quốc gia tiên phong trong việc tinh gọn bộ máy. Trong thời gian qua, các quốc gia này đã đẩy mạnh thực hiện cắt giảm nhân sự trong bộ máy hành chính công. Chính phủ đã trao quyền tự quyết cho chính quyền địa phương, đồng thời tăng cường xã hội hóa trong thực hiện dịch vụ công... Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra đối với Đảng ta là tiếp tục đổi mới, sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

(còn nữa)

Trung tá, TS NGUYỄN VĂN KIÊN - Trung tá LÊ THẾ PHONG, Khoa Tâm lý học quân sự, Học viện Chính trị

---------------------------

(1) Đại Việt sử ký toàn thư, tập 2, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2004, tr.492

(2) V.I.Lênin, Toàn tập, tập 44, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2006, tr.188

(3) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.489

(4) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2006, tập 47, tr.362

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/cuoc-thi-viet-vung-buoc-duoi-co-dang/tinh-gon-to-chuc-bo-may-mot-cuoc-cach-mang-dap-ung-menh-lenh-tu-cuoc-song-819476