Các đại biểu trao đổi tại gian trưng bày tài liệu, hiện vật về Phố Hiến.
Dự hội thảo có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Minh Huấn, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Nguyễn Hữu Nghĩa, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên.
Báo cáo đề dẫn Hội thảo, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hưng Yên Phạm Quang Ngọc khẳng định: Phố Hiến là một trong những không gian di sản tiêu biểu của vùng đồng bằng sông Hồng và của cả nước, gắn liền với tiến trình hình thành, phát triển và hội nhập của dân tộc Việt Nam trong các thế kỷ XVI-XVII.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hưng Yên Phạm Quang Ngọc báo cáo đề dẫn Hội thảo.
Trong lịch sử, Phố Hiến từng là thương cảng quốc tế sầm uất, nơi hội tụ các hoạt động giao thương, giao lưu văn hóa giữa Đại Việt với nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới, góp phần tạo nên diện mạo phong phú, đa dạng của văn hóa Việt Nam thời kỳ trung đại.
Trải qua những biến động của lịch sử và sự thay đổi của điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, vai trò trung tâm thương cảng của Phố Hiến không còn như trước.
Cảnh sinh hoạt của người dân Phố Hiến thế kỷ XVI-XVII qua tranh của người phương Tây. (Ảnh tư liệu)
Tuy nhiên, đến nay Phố Hiến vẫn lưu giữ một hệ thống di sản phong phú, bao gồm cả di sản vật thể và phi vật thể, phản ánh sinh động một giai đoạn phát triển rực rỡ của lịch sử dân tộc; đồng thời, chứa đựng những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, tín ngưỡng và ký ức đô thị.
Trong những năm qua, công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản Phố Hiến đã được tỉnh Hưng Yên quan tâm chỉ đạo và đạt được những kết quả bước đầu. Nhiều di tích được trùng tu, nhiều lễ hội truyền thống được phục hồi, nhận thức của xã hội về giá trị của Phố Hiến từng bước được nâng cao.
Thương cảng Phố Hiến qua tranh vẽ của người phương Tây. (Ảnh tư liệu)
Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy, các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản Phố Hiến vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định như: việc phục dựng, tôn tạo còn mang tính riêng lẻ, thiếu tính tổng thể; chưa tái hiện được một cách sinh động không gian văn hóa Phố Hiến xưa; việc gắn kết di sản với phát triển du lịch, dịch vụ và các ngành kinh tế sáng tạo còn chưa tương xứng với tiềm năng.
Việc phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến vì vậy không chỉ là yêu cầu bảo tồn văn hóa, mà còn là nhiệm vụ phát triển mang tính chiến lược. Từ những yêu cầu đó, việc tổ chức Hội thảo khoa học-thực tiễn “Về phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo trên địa bàn tỉnh Hưng Yên hiện nay” là hết sức cần thiết.
Thảo luận bàn tròn tại hội thảo.
Trong thời gian diễn ra hội thảo, đã có 3 tham luận được trình bày. Sau đó, Ban Tổ chức tiến hành thảo luận bàn tròn phiên 1 với chủ đề “Phố Hiến, tiến trình lịch sử và giá trị di sản”; thảo luận bàn tròn phiên 2 với chủ đề “Hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo”.
Qua theo dõi của phóng viên, hội thảo đã tập trung làm rõ những nội dung cốt lõi, có giá trị khoa học và thực tiễn. Đó là, tìm ra cách tiếp cận và mô hình phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến phù hợp với điều kiện lịch sử, văn hóa, không gian và yêu cầu phát triển hiện nay của tỉnh Hưng Yên.
Các đại biểu tham dự Hội thảo.
Bên cạnh đó, có giải pháp thực sự khả thi để tái hiện không gian văn hóa đô thị thương cảng Phố Hiến xưa một cách sinh động, chân thực, có chiều sâu, phù hợp với đời sống đương đại và nhu cầu trải nghiệm của du khách.
Ngoài ra, thúc đẩy vai trò của du lịch sáng tạo và kinh tế sáng tạo trong việc phát huy giá trị di sản Phố Hiến để vừa bảo tồn di sản, vừa tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Minh Huấn, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu kết luận hội thảo.
Kết luận hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đoàn Minh Huấn, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đánh giá cao chủ đề hội thảo, đồng thời nhấn mạnh quyết tâm của tỉnh Hưng Yên trong việc tiếp tục thúc đẩy phục dựng, tái hiện và hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo.
Theo đồng chí, hội thảo đã chỉ ra hệ thống tư liệu phong phú gồm các tư liệu thành văn, hiện vật, di tích và những thiết chế văn hóa hiện hữu - vốn là nền tảng quan trọng cho công tác phục dựng và hồi sinh di sản Phố Hiến.
Các nhà khoa học, chuyên gia đã làm rõ nhiều vấn đề liên quan đến quá trình hình thành, thời kỳ cực thịnh và giai đoạn suy giảm của thương cảng Phố Hiến; những biến đổi về địa mạo, chính trị, lịch sử; cũng như các đặc trưng nổi bật của thương cảng và tính quốc tế trong giao lưu Đông-Tây.
Quang cảnh Hội thảo.
Đồng chí nhận định: Việc định dạng tái hiện thương cảng thông qua các thiết chế văn hóa và quần cư di sản là bài toán khó trong phương án phục dựng, đòi hỏi phải dung hòa giữa bảo tồn tĩnh và bảo tồn mang tính kiến tạo không gian Phố Hiến trong bối cảnh đô thị hiện nay.
Do đó, địa phương cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung và quy hoạch phân khu chức năng của dự án; tổ chức thêm các nghiên cứu, tọa đàm, hội thảo chuyên sâu về bảo tồn tĩnh, bảo tồn linh hoạt để vừa gìn giữ giá trị di sản, vừa phát huy giá trị mới của từng công trình.
Mặt khác, cần quan tâm đến công tác tái định cư và cơ chế vận hành mô hình đối tác công-tư thế hệ mới phù hợp với lĩnh vực văn hóa. Đồng chí đề nghị tổ giúp việc sẽ tiếp tục hỗ trợ địa phương nghiên cứu sâu hơn và khi cần thiết sẽ tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm bổ sung luận cứ phục vụ quá trình triển khai dự án.
MAI TÚ