Tình thế của Nga trong xung đột leo thang giữa Iran và Israel

6 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Nga Vladimir Putin trao đổi với Giáo chủ Iran Ali Khamenei vào năm 2015. Ảnh: Reuters.

Kể từ khi Israel tiến hành các cuộc tấn công nhắm vào hạ tầng hạt nhân của Iran vào tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã liên tục điện đàm với các lãnh đạo quốc tế để bàn về tình hình, theo báo Đức DW.

Ngay sau khi đợt không kích đầu tiên của Israel bắt đầu vào thứ Sáu tuần trước, ông Putin đã gọi điện cho cả Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian lẫn Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, theo thông báo từ Điện Kremlin.

Trên trang web chính thức, Điện Kremlin cho biết ông Putin “gửi lời chia buồn tới chính quyền và nhân dân Iran vì số lượng thương vong lớn”, đồng thời “nhấn mạnh rằng Nga lên án hành động của Israel, vốn được cho là vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế”.

Ngày hôm sau, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Putin tiếp tục chỉ trích hành động quân sự của Israel.

Mối quan hệ chặt chẽ với Iran

Nga và Iran có mối quan hệ kinh tế – chiến lược lâu dài, vốn càng thêm gắn bó sau khi Moscow mở chiến dịch quân sự ở Ukraine năm 2022. Phương Tây cáo buộc Iran cung cấp máy bay không người lái cho Nga, sử dụng trong các cuộc tấn công vào hạ tầng dân sự tại Ukraine – cáo buộc mà Iran đã nhiều lần bác bỏ. Mẫu máy bay không người lái Geran mà Nga sản xuất được cho là mua bản quyền từ Iran. Theo truyền thông, Nga có thể đã thanh toán 1,8 tấn vàng cho Iran, trị giá tương đương 104 triệu USD.

Với những ràng buộc đó, việc Nga phản đối hành động quân sự của Israel nhằm vào Iran không phải điều bất ngờ. Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng Moscow vẫn rất thận trọng trong việc can dự sâu hơn, báo Đức nhận định.

“Nga hành xử theo nguyên tắc cổ trong Kinh Qur’an: Các bên có thể chiến đấu, nhưng đừng vượt giới hạn”, ông Ruslan Suleymanov, chuyên gia Trung Đông đang làm việc tại Cairo, Ai Cập, nhận định. “Moscow có lợi ích và hiện diện tại Trung Đông, và không muốn khu vực rơi vào hỗn loạn ngoài tầm kiểm soát”.

Hiệp ước mới không phải là liên minh quân sự

Nga và Iran đã ký hiệp ước đối tác chiến lược toàn diện. Ảnh: Reuters.

Sau khi Israel bắt đầu tấn công, Quốc hội Iran đã phê chuẩn “Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện” với Nga – văn kiện từng được hai nguyên thủ ký vào tháng 1, và Quốc hội Nga thông qua hồi tháng 4.

Hiệp ước không thiết lập cam kết hỗ trợ quân sự giữa hai bên nếu một bên bị tấn công. Thay vào đó, văn kiện chủ yếu yêu cầu hai nước không hỗ trợ các đối thủ của bên kia.

Chuyên gia Nga Marianna Belenkaya, người hiện sinh sống ở Israel, nói Nga khó có khả năng hỗ trợ quân sự công khai cho Iran.

“Nga không có ý định làm như vậy, đặc biệt khi Moscow đang muốn cải thiện quan hệ với Washington”, bà nói, nhưng cũng lưu ý rằng “không thể loại trừ hoàn toàn các hoạt động phía sau hậu trường”.

Nga theo dõi chặt chẽ diễn biến nội bộ Iran

“Diễn biến hiện tại đang đi theo hướng bất lợi cho Nga”, Konstantin Zatulin, lãnh đạo Viện Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) có liên hệ với giới an ninh Nga, nhận định trên Telegram. Viện này dự kiến sẽ tổ chức hội nghị với Bộ Ngoại giao Iran trong tuần, với chủ đề hợp tác Nga – Iran trong thế giới đang chuyển động.

Một học giả Nga có liên hệ gần gũi với giới ngoại giao cho biết, Moscow sẽ quan sát kỹ lưỡng thái độ của phái đoàn Iran, nhằm nắm bắt dấu hiệu về tình hình nội bộ của Tehran.

“Chưa chắc sức ép từ Israel sẽ làm suy yếu Iran. Ngược lại, mối đe dọa từ bên ngoài có thể khiến xã hội đoàn kết hơn”, ông nói. “Vấn đề là giới hạn ổn định đó nằm ở đâu – và rất khó để đánh giá”.

Một số nhà phân tích khác tại Nga lại bày tỏ lo ngại. “Nếu có một chính quyền mới xuất hiện ở Iran sau xung đột, dù là theo trường phái tôn giáo hay thế tục, quân sự hay dân sự, tự do hay bảo thủ, thì khả năng cao là chính quyền mới sẽ không thân thiện với Nga như chính quyền hiện tại”, một học giả nhận định, theo Washington Post.

Nếu Iran vượt qua được khủng hoảng, thì “rủi ro hạt nhân ở Trung Đông vẫn còn đó và điều này không có lợi cho Nga”, học giả này nói thêm.

Nga muốn đóng vai trò trung gian

Mối quan hệ tốt đẹp giữa Nga và Israel hiện nay chủ yếu nhờ vào quan hệ cá nhân giữa ông Putin và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: EPA.

Chuyên gia Belenkaya nhận định, Tổng thống Nga Putin thực sự nghiêm túc khi đề nghị làm trung gian hòa giải giữa Iran và các bên. Bà tiết lộ ông Putin từng khuyên lãnh tụ tối cao Iran, Ali Khamenei, nên quay lại bàn đàm phán từ năm ngoái.

Tổng thống Trump gần đây cởi mở với ý tưởng để Nga làm trung gian cho xung đột Israel – Iran. Theo bà Belenkaya, Nga “khó có thể gây áp lực lên Iran như Mỹ đã từng”, nhưng vẫn có thể là “kênh đối thoại trung lập”.

Tháng 4 vừa rồi, trong các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Mỹ và Iran, Nga được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng nếu hai bên đạt được thỏa thuận hạt nhân mới. Báo Anh Guardian từng đưa tin, Nga có thể giữ hộ uranium làm giàu ở mức cao của Iran và đóng vai trò giám sát nếu có vi phạm từ một trong hai bên. Trong trường hợp Mỹ vi phạm thỏa thuận, Nga có thể trả lại số uranium này cho Iran.

Cơ hội chiến lược của Nga ở Ukraine

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, trong lúc phương Tây hướng sự chú ý sang khủng hoảng ở Trung Đông, Nga có thể tận dụng cơ hội để tăng cường hoạt động quân sự tại Ukraine.

Hôm 17/6, Nga đã tiến hành một trong những đợt tấn công dữ dội nhất nhằm vào Kiev trong nhiều tháng. Nhà chức trách Ukraine thông báo ít nhất 14 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương trong cuộc tấn công tầm xa của Nga. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định chỉ nhắm tới các mục tiêu quân sự ở Ukraine.

Các lãnh đạo G7 đầu tuần này đã nhóm họp tại Canada với mục tiêu thảo luận các biện pháp giảm căng thẳng tại Trung Đông. Thủ tướng Đức Friedrich Merz trước đó tuyên bố vấn đề này sẽ là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự.

Trong bối cảnh đó, cuộc gặp dự kiến ngày 17/6 giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã bị hủy bỏ sau khi ông Trump rời hội nghị G7 sớm.

Ông Suleymanov cho rằng, càng nhiều lãnh đạo Mỹ và châu Âu bị cuốn vào khủng hoảng mới, Điện Kremlin càng được lợi.

“Trong tình thế này, Nga có thể tận dụng thời cơ để phát động thêm các cuộc tấn công mới ở Ukraine nhằm tiến gần hơn tới mục tiêu đề ra”, ông Suleymanov nói, theo DW.

Đăng Nguyễn - DW, Washington Post

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/tinh-the-cua-nga-trong-xung-dot-leo-thang-giua-iran-va-israel-204251806185207336.htm