Tính thuế trên thu nhập: Hộ kinh doanh sắp thoát cảnh thuế 'ăn vào lợi nhuận'

3 giờ trướcBài gốc

Hộ kinh doanh có thể được nộp thuế theo lợi nhuận

Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Mức này được áp dụng đồng bộ với ngưỡng miễn thuế giá trị gia tăng (GTGT).

Tuy nhiên, tại kỳ họp cuối năm 2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15, trong đó nâng ngưỡng miễn thuế GTGT cho hộ kinh doanh từ 100 triệu lên 200 triệu đồng/năm, áp dụng từ ngày 1/1/2026. Để đảm bảo tính đồng bộ giữa các sắc thuế, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội phương án nâng ngưỡng doanh thu năm không phải chịu thuế TNCN của hộ kinh doanh lên 200 triệu đồng/năm.

Hộ kinh doanh có thể được nộp thuế theo lợi nhuận

Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này sẽ tiếp tục nghiên cứu để cân nhắc mức điều chỉnh phù hợp hơn, đáp ứng yêu cầu công bằng giữa hộ kinh doanh và người làm công ăn lương – nhóm vốn được giảm trừ gia cảnh khi tính thu nhập chịu thuế. Việc xem xét mức ngưỡng mới cũng nhằm hỗ trợ nhóm hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt những người có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm.

Một trong những điểm đổi mới quan trọng mà Bộ Tài chính đang đề xuất là thu thuế dựa trên thu nhập (doanh thu trừ chi phí) đối với tất cả các cá nhân có doanh thu trên ngưỡng không chịu thuế. Theo đó, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên ngưỡng không chịu thuế đến 3 tỷ đồng sẽ nộp thuế với thuế suất tương ứng với thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) áp dụng đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng.

Trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng nếu không xác định được chi phí thì tiếp tục thực hiện nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như hiện hành (với các mức thuế suất 0,5%, 1%, 2% tùy theo ngành nghề). Tuy nhiên, khác với trước đây, phần doanh thu trong ngưỡng miễn thuế sẽ được trừ ra, tức hộ kinh doanh chỉ phải nộp thuế cho phần vượt ngưỡng, thay vì phải nộp thuế từ “đồng doanh thu đầu tiên”. Đây được xem là bước tiến lớn trong chính sách, thể hiện tinh thần khoan sức dân, giảm gánh nặng cho các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ.

Nguy cơ ‘ăn vào lợi nhuận’ với hộ kinh doanh nếu thuế không điều chỉnh kịp

Phân tích đề xuất mới này, Luật sư Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín, Ủy viên Hội Tư vấn thuế Việt Nam nhận định, cách tiếp cận của Bộ Tài chính là hợp lý theo đúng bản chất thuế thu nhập: chỉ đánh thuế khi có thu nhập thực. Điều này cũng phù hợp với xu hướng cải cách, đơn giản hóa thủ tục và tăng tính minh bạch.

Luật sư Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín, Ủy viên Hội Tư vấn thuế Việt Nam

Tuy nhiên, ông Được nhấn mạnh, cần đặt chính sách với hộ kinh doanh trong mối tương quan với doanh nghiệp. Bởi hiện nay, dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật thuế TNDN đang áp dụng mức thuế suất tỷ lệ trên doanh thu thấp hơn so với thuế TNCN mà hộ kinh doanh đang chịu. Do đó, mức thuế với hộ kinh doanh cần được thiết kế tương đồng với doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp trực tiếp, nhằm đảm bảo bình đẳng và giảm bớt áp lực thuế.

“Trong giai đoạn trước đây, mức tỷ lệ tính thuế đối với hộ kinh doanh là 0,5-1-1,5-2% tùy ngành nghề là phù hợp, bởi vì nghĩa vụ thuế khi đó thấp hơn nhiều so với thu nhập. Còn bây giờ, chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm, mọi thứ phải công bằng, bình đẳng, nộp đúng, đủ thì một mức thuế không phù hợp có thể "ăn vào lợi nhuận", khiến hộ kinh doanh gặp khó khăn”, ông Được chỉ rõ.

Do đó, theo vị chuyên gia, cần điều chỉnh giảm thuế suất đối với hộ kinh doanh theo hướng phù hợp hơn, đồng bộ với Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Đây cũng là cách tạo sự nhất quán trong hệ thống pháp luật, thể hiện tinh thần “khoan sức dân” và hỗ trợ thiết thực cho hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi.tính hợp lý và tạo sự đồng thuận của người nộp thuế.

Cần nâng ngưỡng miễn thuế cho hộ kinh doanh

Bên cạnh đó, Luật sư Nguyễn Văn Được cũng đánh giá cao sự cầu thị của Bộ Tài chính khi đã thay đổi phương pháp tiếp cận, tức là bình đẳng giữa các đối tượng nộp thuế với nhau nên chỉ yêu cầu tính thuế trên phần vượt đối với ngưỡng doanh thu không chịu thuế.

“Đây là một quy định khá cởi mở, nó sẽ giúp cho tất cả người nộp thuế đều được hưởng lợi từ chính sách này”, ông Được nói.

Nên nâng ngưỡng miễn thuế đối với hộ kinh doanh lên 1 tỷ đồng/năm

Tuy nhiên, vị chuyên gia đề xuất, nên nâng ngưỡng miễn thuế lên 1 tỷ đồng/năm. Ông phân tích, ngưỡng miễn thuế cần gắn với mức giảm trừ gia cảnh mới đã được điều chỉnh lên 15,5 triệu đồng/tháng đối với người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Mức doanh thu miễn thuế có thể được tính bằng giá trị gia tăng của hộ kinh doanh tạo ra tương ứng với mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế là 186 triệu đồng/năm.

"Tính toán của chúng tôi cho thấy, doanh thu miễn thuế tính trung bình của nền kinh tế là 950,66 triệu đồng; tính trung bình theo cơ cấu hộ kinh doanh là 553,86 triệu đồng. Bởi vậy, mức 1 tỷ đồng/năm được đánh giá là phù hợp hơn với thực tiễn", ông Được nói.

GS. TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng khẳng định, thuế thu nhập phải đánh dựa trên thu nhập thực, không phải doanh thu. Ông đưa ví dụ, một hộ kinh doanh bán 200 hộp sữa với doanh thu 200 triệu đồng nhưng lợi nhuận chỉ khoảng 10 triệu đồng, nếu đánh thuế theo doanh thu sẽ không phản ánh đúng bản chất.

Về ngưỡng miễn thuế, GS.TS. Hoàng Văn Cường nêu tương quan với mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế TNCN mới được điều chỉnh lên 15,5 triệu đồng/tháng với cá nhân và người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/người/tháng. Nếu một gia đình gồm 2 vợ chồng và 2 con, không đi làm công ăn lương mà mở hộ kinh doanh, tổng thu nhập được miễn đã là 520,8 triệu đồng/năm.

Vì vậy, ông Cường cho rằng, cần phải thay đổi mức xác định khởi điểm nộp thuế TNCN với người kinh doanh. Trong đó, với những người bán hàng, mức khởi điểm tối thiểu phải là 1,5 tỷ đồng, tức là mức chênh lệch khoảng 2% mới có được thu nhập là trên 260 triệu.

“Ngưỡng miễn thuế với hộ kinh doanh nên là 500 triệu đồng/năm, tính theo thu nhập chứ không phải doanh thu”, ông Cường nêu ý kiến, đồng thời đề xuất mỗi nhóm ngành nên có ngưỡng riêng, phù hợp với tỷ lệ chi phí – lợi nhuận đặc trưng của từng lĩnh vực.

Cả hai chuyên gia đều đánh giá tích cực việc Bộ Tài chính chuyển từ cách tiếp cận “đánh thuế trên doanh thu” sang “đánh thuế trên phần thu nhập vượt ngưỡng”, xem đây là bước đi thể hiện tinh thần cầu thị và đảm bảo người nộp thuế chỉ phải đóng khi thực sự phát sinh thu nhập. Những đề xuất và định hướng chính sách mới của Bộ Tài chính cho thấy nỗ lực lớn trong việc tháo gỡ khó khăn cho hộ kinh doanh, đồng thời tiến tới xây dựng hệ thống thuế công bằng, nhất quán và phản ánh đúng bản chất thu nhập.

Việc điều chỉnh ngưỡng miễn thuế, áp dụng cơ chế thuế dựa trên thu nhập và thiết kế thuế suất phù hợp với từng quy mô, từng nhóm ngành được kỳ vọng sẽ tạo dư địa phát triển cho hàng triệu hộ kinh doanh trên cả nước – lực lượng vốn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Chính sách thuế mới, nếu được hoàn thiện và triển khai đồng bộ, sẽ không chỉ giúp giảm áp lực nghĩa vụ thuế mà còn tạo động lực khuyến khích hộ kinh doanh mở rộng sản xuất, chuyển đổi mô hình và đóng góp tích cực hơn cho tăng trưởng kinh tế.

Cẩm Tú/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/tinh-thue-tren-thu-nhap-ho-kinh-doanh-sap-thoat-canh-thue-an-vao-loi-nhuan-post1249165.vov