Những năm qua, huyện Cam Lâm đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, đẩy mạnh các hoạt động nhằm thay đổi nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS), với mục tiêu không để xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Đẩy mạnh truyền thông
Xã Suối Cát có 7 thôn với hơn 11.480 nhân khẩu, trong đó có hơn 2.460 nhân khẩu là ĐBDTTS, tập trung ở 3 thôn Suối Lau. Do người dân chủ yếu sống bằng nghề nông, thiếu kinh nghiệm sản xuất nên đời sống còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo còn cao. Những năm qua, tình trạng hôn nhân cận huyết thống không còn xảy ra, nhưng tình trạng tảo hôn vẫn còn. Từ năm 2020 đến 2024, trên địa bàn xã có 15 trường hợp tảo hôn. Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của một bộ phận người dân, nhất là thanh niên về hôn nhân, gia đình, sức khỏe sinh sản, giới tính, ý thức chấp hành pháp luật còn hạn chế, chưa thấy được hết tác hại của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Tuyên truyền về tảo hôn cho học sinh THCS tại xã Cam Phước Tây, huyện Cam Lâm.
Bà Nguyễn Thị Yến - Phó Chủ tịch UBND xã Suối Cát cho biết: Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội đã tăng cường tuyên truyền thông qua hình thức phát tờ rơi; truyền thông tại các nhà trường; trên hệ thống đài truyền thanh của xã; lắp đặt pa nô tại nhà rông của thôn Suối Lau 3, Suối Lau 2; tổ chức các cuộc thi tìm hiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống… Bên cạnh đó, Tổ tuyên truyền viên thường xuyên đến các thôn để tuyên truyền và phổ biến về Luật Hôn nhân và gia đình; lồng ghép các quy định về tuổi kết hôn, đăng ký kết hôn, cam kết không kết hôn cận huyết thống. Đồng thời, xây dựng câu lạc bộ không sinh con thứ ba và không có tảo hôn,… gắn với các hình thức khen thưởng, biểu dương thích hợp. Nhờ đó, năm 2024, ở xã không còn tình trạng hôn nhân cận huyết thống, chỉ có 2 trường hợp tảo hôn; 5 tháng đầu năm 2025, ở xã không ghi nhận trường hợp nào tảo hôn.
Theo bà Nguyễn Thị Phước Ngọc - Phó Chủ tịch UBND xã Cam Phước Tây, những năm trước, thôn Văn Sơn của xã là một trong những thôn có trường hợp tảo hôn. Tuy nhiên, nhờ các ban, ngành và chính quyền địa phương tích cực vào cuộc, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình nên từ đầu năm đến nay, tại xã chưa ghi nhận tình trạng hôn nhân cận huyết và tảo hôn.
Triển khai đồng bộ các giải pháp
Huyện Cam Lâm có khoảng 1.670 hộ, với 7.241 nhân khẩu ĐBDTTS, tập trung chủ yếu ở các xã: Cam Phước Tây, Sơn Tân và Suối Cát. Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, từ năm 2021, huyện đã có những kế hoạch cụ thể để triển khai với mục tiêu giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng ĐBDTTS và miền núi.
Theo đó, huyện đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nắm tình hình tại cơ sở, tuyên truyền pháp luật thông qua các buổi họp thôn, hội nghị, các buổi tiếp xúc, đối thoại. Với những trường hợp có dấu hiệu tảo hôn, địa phương kịp thời vận động, kết hợp với xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật và quy ước của thôn bản. Huyện cũng tổ chức các lớp tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho hơn 1.000 người dân ở các xã có ĐBDTTS. Riêng trong năm 2024, huyện đã phát 600 tờ rơi, lắp đặt 12 pa nô tuyên truyền với các khẩu hiệu như: Không dựng vợ gả chồng khi con trai chưa đủ 20 tuổi, con gái chưa đủ 18 tuổi; trẻ đang độ tuổi đến trường phải được học tập, vui chơi; không kết hôn cận huyết thống với những người có dòng máu trực hệ, có dòng họ trong phạm vi 3 đời; hôn nhân cận huyết làm suy thoái giống nòi; hôn nhân cận huyết ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế gia đình, là rào cản cho sự phát triển đời sống xã hội…
Bên cạnh đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện đã tổ chức 3 buổi truyền thông sân khấu hóa với chủ đề “Tảo hôn và hôn nhân cận huyết” tại các thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng ĐBDTTS. Các trường học thường xuyên tổ chức những buổi tuyên truyền về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống nhằm giúp học sinh có kiến thức để tự bảo vệ mình, đồng thời trở thành những tuyên truyền viên tích cực truyền thông cho bạn bè và người thân. Bên cạnh đó, huyện kết hợp triển khai tốt các tiểu dự án như: Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em; Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em giai đoạn 2021 - 2025…
Theo ông Đỗ Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lâm, thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền, vận động ĐBDTTS thay đổi hành vi về hôn nhân; xóa bỏ hủ tục lạc hậu, thực hiện bình đẳng giới. Đồng thời, nâng cao việc thực thi pháp luật đối với trường hợp vi phạm; quan tâm đến sức khỏe phụ nữ và trẻ em; đẩy mạnh giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên...
PHƯƠNG LY