TKV coi khoa học-công nghệ là chìa khóa tăng năng suất, bảo đảm an toàn và phát triển bền vững cho ngành than Việt Nam.
Cơ giới hóa - Bước tiến đột phá trong khai thác hầm lò
Công ty Than Nam Mẫu được xem là "hình mẫu" về ứng dụng cơ giới hóa trong TKV. Những năm gần đây, đơn vị liên tục đầu tư các dây chuyền khấu than bằng Combai hiện đại, giúp giảm sức lao động và nâng cao sản lượng. Năm 2024, Than Nam Mẫu đã thi công 776 m lò, dự kiến đạt 940 m trong năm 2025. Hệ thống cơ giới hóa với công suất 1.500 tấn/ngày (tương đương 35.000 -38.000 tấn/tháng) sẽ chính thức vận hành từ quý IV/2025, hứa hẹn tạo bước nhảy vọt về năng suất.
Tại các lò chợ, những phương tiện vận tải hiện đại như monoray, đầu tàu Diesel KPCZ95/4+2 hay băng tải liên hoàn giúp giảm đáng kể lao động thủ công.
9 tháng đầu năm 2025, sản lượng than của Than Nam Mẫu đạt hơn 2,1 triệu tấn-bằng 80% kế hoạch năm. Dự kiến sản lượng năm 2025 sẽ chạm mốc 2,75 triệu tấn-mức cao nhất từ trước tới nay. Cơ giới hóa không chỉ giúp tăng sản lượng mà còn tạo môi trường làm việc an toàn, giảm thiểu rủi ro cho thợ mỏ.
Không chỉ riêng Nam Mẫu, làn sóng cơ giới hóa đang lan tỏa toàn Tập đoàn. Năm 2024, sản lượng than khai thác bằng công nghệ cơ giới hóa của TKV đạt 3,6 triệu tấn, chiếm hơn 13% tổng sản lượng hầm lò. Tính đến nay, TKV có 13 dây chuyền cơ giới hóa, với tổng sản lượng giai đoạn 2020-2024 đạt 18,2 triệu tấn, gấp đôi so với 5 năm trước. 100% vận tải qua giếng nghiêng được thay bằng băng tải song loan, góp phần giảm sức lao động và tiết kiệm chi phí.
Tự động hóa toàn diện
Nếu cơ giới hóa là "bàn đạp", thì tự động hóa và số hóa chính là "động cơ tăng tốc" của TKV. Ở các mỏ hầm lò, 100% đơn vị đã có phòng điều hành tập trung; 70% đã tự động hóa hệ thống điện, 61,5% tự động hóa quạt gió và hơn 50% tự động hóa bơm thoát nước. Các thiết bị hiện đại như máy khoan ME01-DE, giàn chống thủy lực 2RY, máy xúc thủy lực phòng nổ được đưa vào vận hành, giúp nâng cao an toàn và giảm cường độ lao động.
TKV còn tiên phong chuyển đổi số trong quản trị và sản xuất. Trung tâm dữ liệu lớn, hệ thống báo cáo thông minh, phần mềm giao ca điện tử đã được triển khai 100%.
Đặc biệt, TKV đang hợp tác với Viettel để xây dựng mô hình "mỏ thông minh" tại Khe Chàm, dự kiến vận hành thử nghiệm từ năm 2025, sau đó nhân rộng tại Mạo Khê và Hà Lầm. Mô hình này cho phép giám sát và điều hành sản xuất theo thời gian thực, tối ưu hóa mọi quy trình, giảm thiểu rủi ro và chi phí.
Công nghệ – trụ cột phát triển bền vững
Trước sức ép cạnh tranh gay gắt TKV xác định khoa học công nghệ là con đường sống còn để nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất. Những sản phẩm cơ khí, thiết bị khai thác do TKV tự nghiên cứu, chế tạo ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước.
Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó Tổng Giám đốc TKV: "Giai đoạn 2026-2030, Tập đoàn sẽ tiếp tục đầu tư đồng bộ các giải pháp công nghệ hiện đại trong khai thác, vận tải, chế biến và môi trường, hướng tới mô hình mỏ xanh-mỏ hiện đại-mỏ an toàn-mỏ hiệu quả".
Tầm nhìn đến năm 2030, TKV phấn đấu xây dựng "hệ sinh thái sản xuất thông minh", tích hợp robot, hệ thống IoT, dây chuyền CNC và tự động hóa toàn diện. Các nhà máy, mỏ than sẽ vận hành theo thời gian thực, tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phát thải, hướng tới mục tiêu "tăng trưởng xanh" và phát triển bền vững.
Linh Đan