Đề xuất này được đưa ra tại hội nghị trực tuyến toàn quốc phản ánh, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và các giải pháp khắc phục trong việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng (các tổ chức) do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ diễn ra chiều qua.
Một trong những nội dung được nhiều ý kiến đề cập là câu chuyện mở tài khoản, quản lý kinh phí và các quỹ của Mặt trận, các đoàn thể.
Bà Nguyễn Thị Tuyến - Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Ảnh: Minh Hiển
Theo bà Nguyễn Thị Tuyến - Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Quy định số 301 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã đã nêu các tổ chức hoạt động dưới sự chỉ đạo của Mặt trận nhưng đảm bảo độc lập tương đối, có tài khoản, con dấu.
Đồng tình với quy định các tổ chức sử dụng 1 tài khoản của Mặt trận đối với các khoản liên quan tới ngân sách, song bà Tuyến khẩn thiết đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho phép Hội Phụ nữ và các đoàn thể có tài khoản cấp 2 trực thuộc Mặt trận. Việc này để thực hiện những nhiệm vụ ngoài ngân sách như hội phí, phí ủy thác, các nguồn viện trợ, các chương trình phối hợp đặc thù...
Bà Tuyến phản ánh thực tế: Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đang thực hiện ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội khoảng 160 nghìn tỷ đồng (chiếm gần 40% tổng dư nợ của ngân hàng này); khoảng 400 nghìn tỷ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; khoảng 400-500 nghìn tỷ của ngân hàng thương mại. Nếu không có tài khoản để trao trách nhiệm trước pháp luật cho chủ tịch hội và hội phụ nữ các địa phương thực hiện việc ủy thác này thì sẽ khó hoạt động.
“Các khoản ngoài ngân sách theo quy định pháp luật như phí ủy thác, hội phí... theo điều lệ của các tổ chức thì nên có tài khoản cấp 2, có mã giao dịch để thực hiện theo quy định pháp luật; có thể định kỳ báo cáo với Chủ tịch Mặt trận để thực hiện đúng nguyên tắc. Nếu Ban Thường trực hướng dẫn chung toàn quốc thì sẽ thực hiện được” - bà Tuyến nói.
Ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch Ủy ban MTTQ thành phố Đà Nẵng - cũng đề nghị Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương sớm ban hành hướng dẫn về quản lý tài chính, các loại quỹ của các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh, đặc biệt là tài chính, tài sản của hệ thống công đoàn.
“Cần làm rõ việc phân cấp, phân quyền trong quản lý tài sản, tài chính, con người đối với các tổ chức để đảm bảo tính độc lập tương đối, trách nhiệm của các tổ chức” - ông đề xuất.
Đề cập vướng mắc liên quan đến phân định quản lý, điều hành ngân sách đối với MTTQ và các tổ chức, ông Vi Đức Thọ - Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Sơn La - lưu ý: Để giao được kinh phí cho các đơn vị phải có giao biên chế. Do đó, ông kiến nghị Trung ương đề nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể để các tỉnh triển khai thực hiện. Cùng với đó, Bộ Nội vụ có hướng dẫn để phân cấp cho địa phương.
“Nếu không có hướng dẫn phân cấp về biên chế cũng như về kinh phí thì tính độc lập của các tổ chức gần như không có, và rất khó trong triển khai nhiệm vụ” - ông Thọ nói.
Các tổ chức chính trị - xã hội có tính độc lập tương đối với Mặt trận
Phát biểu kết luận hội nghị, bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam - cho biết: Quyết định số 304 của Bộ Chính trị đã nêu rõ cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ định hướng hoạt động và quản lý về biên chế, quản lý về kinh phí, quản lý chung về tài sản của các tổ chức chính trị - xã hội.
Bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Ảnh: Minh Hiển
Theo bà Hà, ở Trung ương hiện nay chỉ có 1 đầu mối về biên chế và kinh phí là Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Không có chuyện phân biên chế cho các tổ chức, hoặc mỗi tổ chức lại có 1 dòng ngân sách riêng. Đây chính là căn cứ để giao một đầu mối về Mặt trận cấp tỉnh.
Tuy nhiên, các tổ chức vẫn có tính độc lập tương đối, có tư cách pháp nhân riêng, có tài khoản và con dấu riêng, có điều lệ riêng và tiến hành tổ chức đại hội theo nhiệm kỳ.
“Tính độc lập và tính trực thuộc không hề mâu thuẫn nhau và quan hệ biện chứng với nhau. Trong quá trình tổ chức thực hiện, chúng ta phải phân định rõ ràng vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ” - bà khẳng định.
Gợi mở hướng tháo gỡ cho các tổ chức ở địa phương, bà Hà đồng tình với hướng đề xuất của Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam: Các khoản liên quan ngân sách (chi thường xuyên, các chương trình mục tiêu quốc gia như nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xóa đói giảm nghèo...) thì đều thông qua 1 tài khoản do MTTQ cấp tỉnh/xã điều phối chung. Bên cạnh đó, cũng có tài khoản riêng của tổ chức để thực hiện một số nội dung nhiệm vụ đặc thù của tổ chức (như hội phí, quỹ nông dân, quỹ ủy thác...).
Bà Hà cập nhật thông tin việc Trung ương đang xây dựng một số văn bản về quy chế mẫu, mối quan hệ công tác, một số nội dung về tài chính, tài sản..., phấn đấu hoàn thành trước ngày 20/8 tới.
Bà cũng đề nghị Mặt trận các địa phương tổng hợp và có ý kiến chính thức với Ban Thường vụ tỉnh ủy/thành ủy, cấp ủy chính quyền địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động.
Bình Minh