Phán quyết do Thẩm phán liên bang Rudolph Contreras đưa ra chỉ vài giờ sau khi Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ công bố quyết định tương tự, chặn loạt thông báo thuế quan mới từ chính quyền Trump.
Tổng thống Donald Trump phát biểu trong sự kiện công bố thuế đối ứng tại Nhà Trắng.
Chính quyền Tổng thống Trump đã viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) làm cơ sở pháp lý cho các biện pháp thuế quan. Đây là đạo luật cho phép Tổng thống ban hành các biện pháp trừng phạt kinh tế trong trường hợp khẩn cấp để đối phó với các mối đe dọa “bất thường và đặc biệt”.
Tuy nhiên, một nhóm doanh nghiệp và nguyên đơn đã phản đối lập luận này, cho rằng IEEPA không cho phép sử dụng thuế quan như một công cụ điều chỉnh thương mại. Thẩm phán Contreras nhận định: “Câu hỏi trọng tâm là liệu IEEPA có cho phép Tổng thống đơn phương áp đặt, thu hồi hoặc điều chỉnh thuế quan để tái định hình nền kinh tế toàn cầu hay không. Tòa án đồng thuận với nguyên đơn rằng không có cơ sở pháp lý nào cho điều đó”.
Tòa án cũng nhấn mạnh rằng Quốc hội mới là cơ quan có thẩm quyền chính trong việc quyết định chính sách thuế quan, và rằng các tuyên bố thuế quan vừa qua không đủ điều kiện để hành pháp tự thực hiện.
Phán quyết này đã chặn kế hoạch áp thuế cơ sở 10% với tất cả các đối tác thương mại mà chính quyền ông Trump dự kiến triển khai từ ngày 2/4. Đồng thời, nó cũng vô hiệu hóa các mức thuế đối ứng riêng biệt được đề xuất với từng quốc gia. Trước đó, Nhà Trắng đã nỗ lực chuyển toàn bộ vụ kiện sang Tòa án Thương mại, nhưng yêu cầu này đã bị bác bỏ.
Phản ứng trước các phán quyết, chính quyền Tổng thống Trump chỉ trích đây là hành động cản trở quyền điều hành hợp hiến của Tổng thống. Bộ Tư pháp Mỹ cho biết nếu Tòa Phúc thẩm Liên bang không can thiệp, họ sẽ đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao ngay trong ngày 30/5.
Quang Chiến