Tòa án Mỹ ra phán quyết với Google tác động đến Việt Nam như nào?

15 giờ trướcBài gốc

Thẩm phán Amit P. Mehta vừa ra phán quyết với Google.

Google thua thiệt ra sao?

Trong bản phán quyết dài 223 trang, Thẩm phán Mehta nhấn mạnh Google cần phải chia sẻ một phần dữ liệu tìm kiếm với “các đối thủ đủ điều kiện” để giải quyết tình trạng độc quyền. Bộ Tư pháp trước đó đã đề nghị mở rộng phạm vi chia sẻ, lập luận rằng dữ liệu là chìa khóa cho sự thống trị của Google.

Trong bản án có hiệu lực 6 năm, tòa cấm Google ký hợp đồng “độc quyền” khiến công cụ tìm kiếm của hãng mặc định xuất hiện khi người dùng mở trình duyệt hoặc điện thoại. Điều này cũng ngăn Google buộc các hãng sản xuất smartphone phải cài đặt gói ứng dụng đi kèm, chẳng hạn chatbot AI, để đổi lấy việc trả tiền. Tuy nhiên, công ty vẫn được phép chi trả để duy trì vị trí mặc định trong nhiều trường hợp khác.

Tuy nhiên, tòa không chấp thuận đề xuất buộc Google phải bán trình duyệt Chrome. Trước đó, chính phủ cho rằng Google nên bị buộc phải bán Chrome, chia sẻ dữ liệu với đối thủ và ngừng ký hợp đồng cho phép công cụ tìm kiếm của họ hiển thị mặc định trên khắp internet. Google thì nói rằng họ vẫn nên được phép ký hợp đồng, nhưng các công ty như Apple và Samsung cần có thêm tự do để từ bỏ thỏa thuận hoặc tích hợp các công cụ tìm kiếm khác.

Ông Mehta viết: “Dù Google nắm trong tay quyền lực lớn, tòa án vẫn phải tiếp cận việc đưa ra biện pháp khắc phục với sự thận trọng và khiêm nhường. Và tòa án này đã làm như vậy”.

Đây là lần đầu tiên trong kỷ nguyên internet hiện đại, một tòa án liên bang Mỹ ra phán quyết về cách khắc phục tình trạng độc quyền – sự kiện được xem là quan trọng nhất kể từ sau vụ Microsoft cách đây hơn 20 năm. Google tuyên bố sẽ kháng cáo, và giới quan sát dự đoán vụ kiện có thể kéo dài nhiều năm.

Phán quyết này được xem là một bước lùi cho nỗ lực của chính phủ Mỹ trong việc kiềm chế sức mạnh của các “ông lớn” công nghệ. Dưới cả hai đời tổng thống Donald Trump và Joe Biden, Washington đã cáo buộc Google, Apple, Amazon và Meta có hành vi chống cạnh tranh nhằm độc chiếm một phần internet.

Phán quyết cũng được đưa ra trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) thế hệ mới đang thách thức vị thế của các công cụ tìm kiếm truyền thống. Những startup như OpenAI, Anthropic hay Perplexity đã cho ra đời chatbot có khả năng trả lời câu hỏi, tóm lược nghiên cứu đồ sộ, thậm chí lập kế hoạch du lịch từng bước.

Google cũng đã tích hợp phần trả lời bằng AI ngay trên trang kết quả tìm kiếm, đồng thời bổ sung một thẻ riêng để người dùng trò chuyện trực tiếp với chatbot.

Thẩm phán Mehta thừa nhận sự trỗi dậy của AI đã “thay đổi cục diện của vụ kiện”. Sau thông tin này, cổ phiếu Google tăng 8% trong giao dịch ngoài giờ, vượt mức 229 USD/cổ phiếu.

Phản ứng của các bên

Các chuyên gia nhận định đây là một kết quả “nhẹ tay” hơn so với kịch bản xấu nhất mà Bộ Tư pháp và các bang mong muốn. Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là liệu những yêu cầu chia sẻ dữ liệu này có đủ để tạo ra một thị trường tìm kiếm cạnh tranh hơn hay không?

Phía Google bày tỏ lo ngại rằng việc chia sẻ dữ liệu có thể ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng. Dù vậy, Lee-Anne Mulholland – Phó Chủ tịch phụ trách đối ngoại – ca ngợi việc tòa công nhận tác động của AI: “Điều này củng cố những gì chúng tôi đã nói từ khi vụ kiện khởi động năm 2020: Cạnh tranh trên thị trường rất khốc liệt, và người dùng hoàn toàn có thể lựa chọn dịch vụ mà họ muốn”.

Bộ Tư pháp thì khẳng định phán quyết sẽ góp phần khôi phục cạnh tranh, đồng thời cho biết sẽ cân nhắc các bước tiếp theo để tìm kiếm thêm giải pháp.

Về dữ liệu, Google phải chia sẻ một phần chỉ mục tìm kiếm – tập hợp các trang web và thông tin nền tảng cho kết quả. Song, hãng không buộc phải công khai dữ liệu liên quan đến chất lượng trang. Tòa cũng cho phép Google tiếp tục cung cấp kết quả tìm kiếm cho các đối tác thương mại theo điều kiện hiện có.

Tác động thực tế của biện pháp này vẫn còn bỏ ngỏ. Gabriel Weinberg – CEO DuckDuckGo, người từng ra làm chứng chống Google – cho rằng dữ liệu này “không giúp ích nhiều”.

Một số chuyên gia pháp lý lưu ý, hiệu quả của biện pháp chống độc quyền thường khó lường. Trong vụ Microsoft, dù biện pháp được đánh giá là yếu, nhưng cuối cùng vẫn kiềm chế được gã khổng lồ phần mềm và mở đường cho Google trỗi dậy.

Tác động đến thị trường Việt Nam ra sao?

Thay đổi trong quảng cáo: Nếu các biện pháp khắc phục của tòa án tác động đến thị trường quảng cáo trực tuyến của Google, điều này có thể ảnh hưởng đến các nhà quảng cáo và doanh nghiệp tại Việt Nam phụ thuộc vào nền tảng Google Ads.

Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng cụ thể còn tùy thuộc vào việc các quy định mới được áp dụng như thế nào và liệu chúng có được mở rộng ra ngoài thị trường Mỹ hay không.

Áp lực lên các công ty công nghệ trong nước: Phán quyết này có thể trở thành một tiền lệ pháp lý quan trọng cho các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam, khi xem xét các vấn đề độc quyền trong lĩnh vực công nghệ. Các cơ quan quản lý tại Việt Nam có thể tham khảo phán quyết này để xây dựng khung pháp lý chặt chẽ hơn, đảm bảo một môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước.

Cơ hội cho các startup: Nếu các đối thủ của Google có thể tận dụng dữ liệu được chia sẻ để tạo ra các sản phẩm cạnh tranh, điều này có thể mở ra cơ hội hợp tác hoặc phát triển cho các công ty công nghệ Việt Nam. Một thị trường tìm kiếm bớt độc quyền có thể tạo điều kiện cho các startup Việt Nam phát triển và thu hút người dùng.

Thẩm phán Mehta cho biết trong phán quyết hôm 2.9 rằng ông không có chuyên môn về lĩnh vực công cụ tìm kiếm và AI và “khác với các vụ kiện điển hình mà nhiệm vụ của tòa là giải quyết tranh chấp dựa trên các sự kiện lịch sử, ở đây tòa bị yêu cầu phải nhìn vào quả cầu pha lê và đoán định tương lai”, đồng thời thừa nhận: “Đó vốn không phải là sở trường của một thẩm phán”.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/toa-an-my-ra-phan-quyet-voi-google-tac-dong-den-viet-nam-nhu-nao-237018.html