Tòa Phúc thẩm Singapore vừa ban hành bản án Vietnam Oil and Gas Group v Power Machine [2025] SGCA 50, tạm khép lại vụ kiện giữa Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam - PVN) và Công ty Cổ phần Power Machines – ZTL, LMZ, Electrosila Energomachexport (PM). Đây là một trong những vụ tranh chấp hợp đồng EPC (Hợp đồng thiết kế - mua sắm vật tư, thiết bị - thi công xây dựng công trình) lớn có yếu tố Việt Nam được xét xử tại hệ thống tư pháp Singapore.
Tòa Phúc thẩm Singapore - nơi ban hành bản án. Ảnh: Shutterstock/DerekTeo
Theo bản án, Tòa Phúc thẩm Singapore đã hủy bỏ phán quyết trọng tài của SIAC về việc buộc PVN phải trả hơn 300 triệu USD, đồng thời bác bỏ phán quyết của Tòa Cấp cao Singapore trước đó về việc hoàn trả vụ việc cho Hội đồng trọng tài xem xét lại.
Phán quyết này cũng cho phép xem xét lại yêu cầu phản tố đòi 2,69 tỉ USD của PVN, vốn trước đó đã bị Hội đồng trọng tài bác bỏ.
Trước đó, năm 2023, Hội đồng trọng tài gồm Giáo sư Doug Jones (Úc), ông Ilya Nikiforov (hãng luật EPAM của Nga) và ông David Bateson (trọng tài viên người Anh tại Singapore) đã ra Phán quyết tuyên buộc PVN bồi thường hơn 300 triệu USD cho PM.
Khởi nguồn từ hợp đồng EPC giữa PVN và PM
Tranh chấp bắt nguồn từ hợp đồng EPC giữa PVN và PM về dự án xây dựng Nhà máy nhiệt điện Long Phú tại miền Nam Việt Nam. PM là tổng thầu của dự án nhưng đã ngừng thi công năm 2018 sau khi bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt vì các hoạt động thương mại tại Crimea khiến dự án đình trệ.
Sau đó, PVN khởi kiện trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (SIAC). Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết có lợi cho PM vào tháng 11-2023.
Đến tháng 7-2024, khi PVN yêu cầu hủy phán quyết do vi phạm nguyên tắc công bằng tự nhiên, Tòa Cấp cao Singapore đã xác nhận Hội đồng trọng tài có vi phạm nhưng lại giao vụ việc cho chính Hội đồng trọng tài đó xem xét. PVN phản đối vì cho rằng hội đồng này đã vi phạm nghiêm trọng tính khách quan và công bằng.
Tòa Phúc thẩm Singapore đã đồng ý với lập luận của PVN, bác đơn kháng nghị của PM và hủy cả quyết định của Tòa Cấp cao lẫn phần chính của Phán quyết trọng tài. Tòa cũng tuyên PVN được nhận 140.000 SGD tiền án phí.
Luật sư Nguyễn Trung Nam, Đoàn Luật sư TP.HCM.
Nhận định của Tòa Phúc thẩm Singapore
Tòa Phúc thẩm Singapore nhận định rằng hành vi của Hội đồng trọng tài đã cấu thành một vi phạm nghiêm trọng đối với nguyên tắc công bằng tự nhiên, đến mức có cơ sở hợp lý để nghi ngờ về sự thiên vị. Do đó, Tòa cho rằng Hội đồng trọng tài này không thể được tin tưởng để tự xem xét lại quyết định trước đây của chính mình và phán quyết có lợi cho nhà thầu Nga là Công ty PM phải bị hủy bỏ vì lý do vi phạm lẽ công bằng.
Tòa Phúc thẩm nêu rõ, Hội đồng trọng tài đã đưa ra kết luận của mình dù nhận thức được rằng không bên nào trong số các chuyên gia của hai bên đã cung cấp chứng cứ về vấn đề này. Theo đánh giá của tòa, điều đó thật sự làm dấy lên lo ngại về sự định kiến sẵn có của Hội đồng trọng tài nếu vụ việc được trả lại cho Hội đồng này để xem xét thêm.
"Xét thấy cả hai bên đều đưa ra lập luận khác với kết luận mà Hội đồng trọng tài đã đi đến và chúng tôi cho rằng lập luận cũng như kết luận của Hội đồng không có mối liên hệ hợp lý với các luận điểm được trình bày", Tòa Phúc thẩm Singapore nhận định.
Luật sư Nguyễn Trung Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM, hãng luật EPLegal), người đại diện PVN trong toàn bộ vụ kiện, cho biết: “Chúng tôi đã nhiều lần khẳng định rằng ba trọng tài viên trong hội đồng không thể được tin tưởng để xét xử khách quan và công bằng. Chúng tôi rất vui mừng khi quan điểm của PVN được Tòa Phúc thẩm ghi nhận đầy đủ.
Trong giai đoạn trọng tài, PVN được đại diện bởi Tiến sĩ Colin Ong KC và đội ngũ luật sư của hãng luật Việt Nam EPLegal. Chúng tôi đặc biệt cảm ơn Tiến sĩ Colin Ong KC, đã thể hiện niềm tin vững chắc vào lập luận của PVN từ những ngày đầu cho đến phiên điều trần cuối cùng. Phán quyết mang tính bước ngoặt này thể hiện quyết tâm của phía Việt Nam trong việc bảo vệ nguyên tắc thượng tôn pháp luật”.
HUỲNH THƠ