Tòa án Tối cao Mỹ sẽ đứng về phía ông Trump?

10 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Donald Trump coi thuế quan - hoặc mối đe dọa về thuế quan - là một công cụ mạnh mẽ trong trao đổi thương mại với các đối tác. (Nguồn: Getty Images)

Chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trải qua thử thách pháp lý lớn nhất từ trước đến nay khi Tòa án tối cao Mỹ chuẩn bị xem xét tính hợp pháp của việc ông sử dụng Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) để áp thuế rộng rãi đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và các đối tác thương mại lớn.

Tổng thống Donald Trump coi thuế quan - hoặc mối đe dọa về thuế quan - là một công cụ mạnh mẽ trong trao đổi thương mại với các đối tác. Ông đã sử dụng thuế quan theo cách chưa từng có, không chỉ đóng vai trò là nền tảng cho chương trình nghị sự kinh tế của mình mà còn là nền tảng cho chính sách đối ngoại của ông trong nhiệm kỳ thứ hai.

Ông Trump đã sử dụng IEEPA để đẩy mức thuế nhập khẩu lên tới 50% đối với các đối tác thương mại quan trọng như Ấn Độ và Brazil và lên tới 145% đối với Trung Quốc vào đầu năm nay.

Trong trường hợp của Brazil, Tổng thống Mỹ đã sử dụng chúng như một áp lực chính trị, còn với Canada, ông cũng đã sử dụng thuế quan như một hình phạt cho một quảng cáo truyền hình.

Một phán quyết bất lợi cho Tổng thống không có nghĩa là toàn bộ thuế quan hiện hành sẽ bị hủy bỏ đột ngột, nhưng có thể định hình lại hoàn toàn chiến lược kinh tế của ông Trump.

Phiên điều trần của Tòa án tối cao Mỹ sẽ diễn ra ngày 5/11 nhằm xác định liệu IEEPA có trao cho Tổng thống quyền áp đặt thuế quan trong những trường hợp mà ông Trump coi là “tình trạng khẩn cấp quốc gia” không. Nếu Nhà Trắng thua kiện, chính quyền có thể phải hoàn trả hàng tỷ USD thuế quan đã thu được thời gian qua.

"Xương sống" cho chương trình nghị sự của ông Trump

Ông Trump cho rằng, đây là một trong những vụ kiện quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ. "Đây là một 'thảm họa' cho Mỹ nếu các thẩm phán không lật ngược phán quyết của Tòa án", ông chủ Nhà Trắng nói.

Vị Tổng thống này tiết lộ muốn thực hiện bước đi rất bất thường là tham dự các cuộc tranh luận trực tiếp, nhưng sau đó, ông đã bác bỏ khả năng này vì không muốn gây mất tập trung.

Tuy nhiên, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, nhóm thương mại của Tổng thống Mỹ đang xây dựng các kế hoạch dự phòng trong trường hợp tòa án tối cao ra phán quyết chống lại chính quyền Cộng hòa.

Bà Karoline Leavitt nói: "Chúng tôi có các phương án dự phòng. Nhưng cuối cùng... chúng tôi hy vọng Tòa án Tối cao sẽ phán quyết đúng luật và làm điều đúng đắn cho đất nước. Tầm quan trọng của vụ kiện này không thể bị cường điệu hóa. Tổng thống phải có thẩm quyền khẩn cấp để sử dụng thuế quan".

Ông Josh Lipsky, Chủ tịch kinh tế quốc tế tại Hội đồng Đại Tây Dương cho biết, các Tổng thống đã sử dụng các biện pháp trừng phạt tài chính như đóng băng tài sản, chứ không phải thuế quan, cho mục đích chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia.

Tổng thống có thể sử dụng những luật khác để áp đặt thuế quan. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế quan đòi hỏi một quá trình kéo dài hàng tháng để chứng minh mức thuế.

Trong khi đó, với ông Trump - viện dẫn IEEPA - đã hành động nhanh hơn và quyết liệt hơn. Ông ký các sắc lệnh hành pháp áp đặt mức thuế mới và đăng tải các bài đăng trên mạng xã hội đe dọa áp thêm thuế nhập khẩu.

"Ông Trump đã sử dụng thuế quan làm 'xương sống' cho chương trình nghị sự về an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của mình", ông Josh Lipsky nhận định.

Ví dụ, đầu năm nay, ông chủ Nhà Trắng đã đe dọa áp thuế 30% đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu, tăng đáng kể so với mức 1,2% trước khi ông nhậm chức. Hiện Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận áp dụng mức thuế 15% nhưng đây vẫn là mức cao so với trước đây.

Ông Lipsky nói thêm, Tổng thống Trump có thể "sử dụng thuế quan trong những trường hợp cụ thể để đạt được những thỏa thuận tốt hơn - không chỉ là các thỏa thuận thương mại".

Ông Trump đã sử dụng IEEPA để đẩy mức thuế nhập khẩu lên tới 50% đối với các đối tác thương mại quan trọng như Ấn Độ và Brazil và lên tới 145% đối với Trung Quốc vào đầu năm nay. (Nguồn: Getty Images)

Phán quyết có thể làm rung chuyển địa chính trị

Chưa đầy một năm trở lại Nhà Trắng, việc ông Trump áp đặt thuế quan mạnh tay đã làm lung lay mối quan hệ thương mại với Mỹ. Một số nước đã phản ứng bằng cách củng cố quan hệ với Trung Quốc.

Ngoài ra, thuế quan chưa từng có của Tổng thống Mỹ còn có tác động đến túi tiền của người tiêu dùng. Một số doanh nghiệp đã chuyển một phần chi phí sang người tiêu dùng bằng cách tăng giá hàng hóa. Điều này có thể khiến lạm phát quay trở lại "gõ cửa" nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Thuế quan theo truyền thống chỉ được sử dụng như một công cụ để giải quyết các hoạt động thương mại.

Bà Emily Kilcrease, Giám đốc tại Trung tâm nghiên cứu an ninh Mỹ nhận thấy: "Chưa có tiền lệ nào về cách Tổng thống Trump sử dụng thuế quan. Cách Tổng thống Trump sử dụng thuế quan giống như một cuộc 'tấn công' trên diện rộng vào nền kinh tế nhằm mục đích khuyến khích chính phủ nước ngoài thay đổi lập trường".

Dù vậy, mọi thứ vẫn chưa rõ ràng. Bà Kilcrease nghĩ rằng có, "khả năng khá cao" Tòa án Tối cao sẽ đứng về phía ông Trump vì IEEPA trao cho Tổng thống "quyền hạn khẩn cấp rộng rãi và linh hoạt".

Các chuyên gia cho biết, nếu Tòa án gây sức ép với ông Trump, điều này có thể khiến các chính phủ nước ngoài phải cân nhắc liệu có nên đàm phán lại các thỏa thuận thương mại gần đây đã ký kết với Mỹ hay không. Và việc hủy bỏ các thỏa thuận có thể ảnh hưởng đến các ưu tiên kinh tế hoặc chính sách đối ngoại khác.

Bà Kilcrease dự đoán, chính quyền Mỹ có thể xoay trục, cố gắng sử dụng các luật khác để biện minh cho việc áp thuế. Nhiều khả năng, nền kinh tế lớn nhất thế giới không loại bỏ thuế quan khỏi bàn đàm phán. Vụ kiện của Tòa án tối cao Mỹ chỉ khiến các quyết sách về thuế quan chậm lại một chút.

Theo số liệu của Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ, tính đến ngày 23/9, các doanh nghiệp Mỹ đã đóng gần 90 tỷ USD các khoản thuế theo IEEPA. Con số này chiếm hơn một nửa nguồn thu thuế của Mỹ trong tài khóa 2025 (kết thúc vào ngày 30/9).

Phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ sẽ liên quan đến số tiền thuế gần 90 tỷ USD mà các doanh nghiệp Mỹ đã đóng. Nếu Tòa án Tối cao phán quyết chống lại ông Trump, các doanh nghiệp sẽ được hoàn trả hàng tỷ USD mà họ đã đóng.

(theo Euro News)

Linh Chi

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/toa-an-toi-cao-my-se-dung-ve-phia-ong-trump-333283.html