Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer. (Ảnh: AP)
Theo Reuters, đề xuất do ba cường quốc của châu Âu là Anh, Pháp và Đức soạn thảo. Nội dung như sau:
1. Chủ quyền của Ukraine sẽ được tái khẳng định.
2. Sẽ có một thỏa thuận không gây hấn toàn diện và đầy đủ giữa Nga, Ukraine và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Mọi sự mơ hồ trong 30 năm qua sẽ được giải quyết.
Điều 3 trong kế hoạch của Mỹ bị xóa. Điều này có nội dung: Nga sẽ không gây hấn với các nước láng giềng và NATO sẽ không mở rộng.
4. Sau khi thỏa thuận được ký kết, một cuộc đối thoại sẽ được tiến hành giữa Nga và NATO nhằm giải quyết mọi vấn đề an ninh và tạo điều kiện cho việc hạ nhiệt căng thẳng, qua đó đảm bảo an ninh toàn cầu, gia tăng cơ hội hợp tác cũng như phát triển kinh tế trong tương lai.
5. Ukraine sẽ nhận được các đảm bảo an ninh mạnh mẽ.
6. Quy mô quân đội Ukraine sẽ được giới hạn ở mức 800.000 quân trong thời bình (tăng so với giới hạn 600.000 quân mà Mỹ đề xuất).
Việc Ukraine gia nhập NATO phụ thuộc vào sự đồng thuận của các thành viên NATO. Hiện các thành viên NATO chưa đồng thuận.
Điều khoản số 7 trước đó của Mỹ ghi rõ: Ukraine đồng ý ghi nhận trong hiến pháp, rằng nước này sẽ không gia nhập NATO, và NATO đồng ý đưa vào điều lệ một cam kết rằng nước này sẽ không kết nạp Ukraine trong tương lai.
8. NATO đồng ý không triển khai quân đội thường trực tại Ukraine trong thời bình.
8. NATO đồng ý không triển khai quân đội dưới quyền chỉ huy thường trực tại Ukraine trong thời bình.
9. Máy bay chiến đấu NATO sẽ được triển khai tại Ba Lan.
10. Mỹ sẽ đưa ra cam kết tương tự Điều 5 của NATO. Mỹ sẽ nhận được chi phí cho việc thực thi điều khoản này. Nếu Ukraine đưa quân vào Nga, Ukraine sẽ không còn được Mỹ đảm bảo an ninh. Nếu Nga đưa quân vào Ukraine, ngoài phản ứng quân sự phối hợp quyết liệt, tất cả các lệnh trừng phạt toàn cầu sẽ được khôi phục, việc công nhận các vùng lãnh thổ mới và tất cả các lợi ích khác của thỏa thuận này sẽ bị thu hồi.
11. Ukraine đủ điều kiện gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và sẽ được tiếp cận thị trường ưu tiên ngắn hạn vào châu Âu trong thời gian chờ đánh giá.
12. Xây dựng một gói biện pháp toàn cầu mạnh mẽ nhằm tái thiết Ukraine.
13. Nga sẽ tái hòa nhập nền kinh tế toàn cầu:
a. Việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt sẽ được thảo luận và thống nhất dần dần và trên cơ sở từng bên.
b. Mỹ sẽ ký kết với Nga một thỏa thuận hợp tác kinh tế dài hạn.
c. Nga sẽ được mời quay trở lại G8.
14. Ukraine sẽ được tái thiết hoàn toàn và bồi thường về mặt tài chính, bao gồm cả thông qua các tài sản của Nga, vốn sẽ bị đóng băng cho đến khi Nga bồi thường thiệt hại cho Ukraine.
Điều khoản này khác biệt rõ ràng so với đề xuất trước đó của Mỹ. Vì Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã tỏ ra không hài lòng về kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên quan đến tài sản bị đóng băng của Nga.
Washington đề xuất 100 tỷ USD tài sản Nga bị đóng băng sẽ được đầu tư vào các nỗ lực tái thiết và đầu tư do Mỹ dẫn đầu tại Ukraine. Mỹ sẽ nhận được 50% lợi nhuận từ dự án này. Châu Âu sẽ bổ sung 100 tỷ USD để tăng tổng vốn đầu tư dành cho việc tái thiết Ukraine. Số tài sản Nga bị đóng băng còn lại sẽ được đầu tư vào một quỹ đầu tư riêng biệt giữa Mỹ và Nga, nhằm thực hiện các dự án chung.
15. Một lực lượng đặc nhiệm an ninh chung sẽ được thành lập với sự tham gia của Mỹ, Ukraine, Nga và các nước châu Âu để thúc đẩy và thực thi tất cả các điều khoản của thỏa thuận này.
16. Nga sẽ công nhận chính sách không gây hấn đối với châu Âu và Ukraine.
17. Mỹ và Nga sẽ đồng ý gia hạn hiệu lực của các hiệp ước về không phổ biến vũ khí hạt nhân và kiểm soát vũ khí.
18. Ukraine đồng ý duy trì tư cách là một quốc gia phi hạt nhân theo Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân.
19. Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia sẽ được đưa vào hoạt động dưới sự giám sát của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), và điện sản xuất ra sẽ được phân phối đồng đều giữa Nga và Ukraine.
20. Ukraine sẽ áp dụng các quy tắc của EU về khoan dung tôn giáo và bảo vệ các nhóm ngôn ngữ thiểu số.
21. Về lãnh thổ: Ukraine cam kết không giành lại các vùng lãnh thổ có chủ quyền mà Nga kiểm soát bằng các biện pháp quân sự. Các cuộc đàm phán về trao đổi lãnh thổ sẽ được tiến hành dựa trên tiền tuyến hiện tại.
Trước đó, nội dung đề xuất của Mỹ về lãnh thổ Ukraine bao gồm việc công nhận Crimea, Luhansk và Donetsk là thuộc về Nga trên thực tế. Kherson và Zaporizhzhia sẽ bị đóng băng dọc theo tiền tuyến, điều này đồng nghĩa với việc được công nhận trên thực tế dọc theo tiền tuyến. Lực lượng Ukraine sẽ rút khỏi khu vực Donetsk mà họ hiện đang kiểm soát, sau đó sẽ được sử dụng để tạo ra một vùng đệm.
22. Sau khi các thỏa thuận về lãnh thổ trong tương lai được thống nhất, cả Nga và Ukraine cam kết không thay đổi các thỏa thuận này bằng vũ lực. Mọi đảm bảo an ninh sẽ bị vô hiệu nếu có sự vi phạm.
23. Nga sẽ không ngăn cản Ukraine sử dụng sông Dnieper cho các hoạt động thương mại, và sẽ kí kết thỏa thuận về việc vận chuyển ngũ cốc miễn phí qua Biển Đen.
24. Một ủy ban nhân đạo sẽ được thành lập để giải quyết các vấn đề trao đổi tù binh, trao trả hài cốt, trao trả con tin và thường dân bị giam giữ, và một chương trình đoàn tụ gia đình sẽ được thực hiện.
25. Ukraine sẽ tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi ký kết thỏa thuận hòa bình. Trước đó, đề xuất của Mỹ đặt ra hạn chót tổ chức bầu cử là 100 ngày.
26. Sẽ có các điều khoản nhằm giải quyết nỗi đau của các nạn nhân trong cuộc xung đột.
27. Thỏa thuận này sẽ có tính ràng buộc pháp lý. Việc thực hiện thỏa thuận sẽ được giám sát và đảm bảo bởi Hội đồng Hòa bình do Tổng thống Trump đứng đầu. Sẽ có các lệnh trừng phạt trong trường hợp vi phạm thỏa thuận.
28. Sau khi tất cả các bên đồng ý và ký vào bản ghi nhớ, lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực ngay sau khi cả hai bên rút quân về các vị trí đã thỏa thuận để việc thực hiện thỏa thuận có thể bắt đầu.
Minh Hạnh