Tội phạm công nghệ cao: 'Ẩn họa' ở khu vực biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số

5 giờ trướcBài gốc

BĐBP tỉnh Đồng Nai tiếp nhận các đối tượng lừa đảo trực tuyến do phía Campuchia trao trả, tháng 7/2025. Ẩnh: Viết Tôn

Thủ đoạn tinh vi nhưng đánh vào tâm lý rất... đời thường

Khác với các loại tội phạm truyền thống gắn với đường biên, đường mòn, lối mở, tội phạm công nghệ cao mang tính chất ẩn danh, phi biên giới rất rõ nét. Đối tượng có thể ngồi ở bất kỳ đâu, trong nội địa, ở nước ngoài vẫn dễ dàng tiếp cận người dân ở thôn bản biên giới thông qua sóng điện thoại, Internet, các ứng dụng OTT. Tính chất kỹ thuật cao và phức tạp khiến loại tội phạm này đặc biệt nguy hiểm. Chúng sử dụng mã độc, tấn công DDoS, giả mạo số điện thoại, làm Deepfake, lợi dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo giọng nói, hình ảnh, giấy tờ “như thật”, khiến ngay cả người có hiểu biết cũng khó phân biệt; còn đồng bào dân tộc thiểu số hạn chế hơn về tiếng phổ thông và kỹ năng số, nên càng dễ trở thành nạn nhân.

Một thủ đoạn thường thấy là tội phạm lập tài khoản mạng xã hội giả danh cán bộ Biên phòng, công an xã, cán bộ tư pháp hoặc người quen trong bản để kết bạn, tạo dựng lòng tin. Khi nạn nhân tin tưởng, chúng mới dẫn dắt câu chuyện sang “vụ án”, “hồ sơ điều tra”, nhờ chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin. Ở mức độ cao hơn, các đối tượng thậm chí giả mạo website, cổng dịch vụ công của bộ, ngành, địa phương; khi người dân truy cập, nhập thông tin, dữ liệu sẽ bị thu thập phục vụ việc chiếm đoạt tài sản hoặc mua bán trái phép.

Theo nhiều chuyên gia, bên cạnh những yếu tố chung như nhận thức an toàn số còn hạn chế, pháp luật chưa bắt kịp với sự phát triển công nghệ, thiếu nhân lực an ninh mạng..., khu vực biên giới và vùng dân tộc thiểu số đang là một trong những “mảnh đất màu mỡ” để các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội. Do trình độ dân trí, kỹ năng số chưa cao, tâm lý “tin tuyệt đối” vào người xưng là cán bộ, cơ quan Nhà nước vẫn khá phổ biến.

Rào cản về ngôn ngữ, việc nhiều người chưa thành thạo tiếng Việt càng khiến họ dễ bị cuốn vào những cuộc gọi, tin nhắn có nhiều thuật ngữ pháp lý. Hạ tầng viễn thông ở khu vực giáp biên phức tạp, có nơi bị “trộn sóng” từ bên kia biên giới, tạo điều kiện để đối tượng dùng số thuê bao, nền tảng nước ngoài che giấu tung tích. Nhiều gia đình có người đi làm ăn xa, xuất khẩu lao động thường xuyên chuyển tiền; đây là “miếng mồi” để tội phạm khai thác tâm lý lo lắng của bố mẹ, vợ con ở nhà.

Đáng chú ý, theo thông tin của Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP, ngay sát biên giới Việt Nam-Campuchia thời gian vừa qua đã xuất hiện nhiều hệ thống khu phức hợp lừa đảo trực tuyến quy mô lớn với người nhiều quốc tịch hoạt động. Tại đây, ba loại hình vi phạm gồm: lừa đảo trực tuyến, mua bán người, xuất cảnh trái phép liên kết thành “chuỗi giá trị tội phạm”: lừa đảo trực tuyến đem lại lợi nhuận khổng lồ; mua bán người, cưỡng bức lao động cung cấp nhân lực cho các đường dây lừa đảo; xuất cảnh trái phép là khâu trung chuyển.

Mô hình "Tiếng loa Biên phòng" của BĐBP góp phần tuyên truyền, giúp người dân nhận biết được các phương thức, thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo trực tuyến tại khu vực biên giới Việt Nam-Campuchia. Ảnh: Danh Thành

Xây “lá chắn số” ở từng thôn bản biên giới

Trước diễn biến gia tăng của mua bán người, xuất nhập cảnh trái phép và lừa đảo trực tuyến, BĐBP cùng các lực lượng chức năng đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để ứng phó. Theo báo cáo của Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP, thời gian qua, các đơn vị đã tăng cường nắm tình hình địa bàn, triển khai hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ, trong đó, chú trọng mở rộng đấu tranh trên không gian mạng. Cùng với việc đấu tranh, bóc gỡ các đường dây mua bán người độc lập, đường dây tổ chức xuất nhập cảnh trái phép, BĐBP còn kiên quyết phối hợp với các lực lượng chức năng phía nước bạn truy quét các cơ sở, khu phức hợp lừa đảo trực tuyến tại ngoại biên.

Mặt khác, BĐBP tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện qua cửa khẩu, vừa tạo thuận lợi cho giao thương, xuất nhập cảnh hợp pháp, vừa ngăn chặn tình trạng lợi dụng xuất cảnh để đưa người sang làm việc trong các khu phức hợp lừa đảo trực tuyến. Công tác tiếp nhận, rà soát, sàng lọc công dân Việt Nam do nước bạn trao trả được thực hiện nghiêm túc, qua đó kịp thời phân loại nạn nhân, đối tượng vi phạm và tổ chức tuyên truyền, răn đe phù hợp.

Cùng với đó, BĐBP còn đẩy mạnh phối hợp quốc tế, triển khai các thỏa thuận hợp tác song phương về phòng, chống mua bán người, xuất nhập cảnh trái phép, lừa đảo trực tuyến giữa Việt Nam với các nước láng giềng; tăng cường trao đổi thông tin, dẫn giải, tiếp nhận công dân, phối hợp truy quét các cơ sở lừa đảo ngoại biên, góp phần giữ vững an ninh trật tự khu vực biên giới.

Trong giai đoạn 2021-2025, các đơn vị BĐBP đã chủ trì, phối hợp với lực lượng Công an các cấp triệt phá thành công 51 chuyên án về mua bán người, bắt 189 đối tượng phạm tội mua bán người; giải cứu, tiếp nhận, sàng lọc, xác định 197 nạn nhân; khởi tố 48 vụ/178 đối tượng.

Đặc biệt, trên tuyến đầu biên giới, BĐBP luôn coi tuyên truyền là giải pháp căn cơ, bền vững. Theo đó, các đồn, trạm đã chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp bằng song ngữ (tiếng Việt và tiếng dân tộc) tại thôn bản, trường học, chợ phiên; tận dụng hệ thống loa truyền thanh cơ sở, các mô hình “Tiếng loa Biên phòng”, sinh hoạt chi bộ, chi hội phụ nữ, Đoàn Thanh niên để thông tin, cảnh báo thường xuyên; lồng ghép nội dung phòng, chống lừa đảo công nghệ cao vào các mô hình “Tổ tự quản đường biên, mốc giới”, “Tổ an ninh tự quản thôn bản”, “Dòng họ tự quản”. Song song với đó, các đơn vị cũng hướng dẫn cụ thể cách xử lý tình huống cho người dân, phát huy vai trò của đội ngũ người có uy tín.

Cẩm Linh

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/toi-pham-cong-nghe-cao-quotan-hoaquot-o-khu-vuc-bien-gioi-vung-dong-bao-dan-toc-thieu-so-post498572.html