Tôm Việt bứt tốc 22%, biến rào cản của đối thủ thành cơ hội tiềm năng

12 giờ trướcBài gốc

Xuất khẩu tôm Việt Nam đã đạt một cột mốc ấn tượng trong 9 tháng đầu năm 2025 với kim ngạch hơn 3,4 tỷ USD, ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ 22% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tốc độ tăng trưởng cao nhất ngành đạt được trong ba năm trở lại đây. Động lực chính đến từ sự phục hồi mạnh mẽ của nhu cầu tại các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Mỹ, EU và khối CPTPP, kết hợp cùng khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp Việt trong việc điều chỉnh cơ cấu sản phẩm và thị trường.

Thành công này diễn ra trong bối cảnh các đối thủ cạnh tranh lớn của Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có, mở ra cơ hội bứt phá chiến lược cho ngành tôm nước ta, đồng thời mang đến những bài học sâu sắc về phát triển bền vững.

Ngành tôm Ấn Độ, một trong những đối thủ cạnh tranh lớn nhất, đang phải vật lộn với cú sốc thuế quan khắt khe từ Mỹ, khi mức thuế chống bán phá giá có thể lên tới 50% được áp dụng. Tác động rõ ràng và tức thì nhất là sự sụt giảm nghiêm trọng của giá tôm tại ao nuôi, kéo theo bất ổn cho toàn bộ chuỗi cung ứng nước này.

Mức thuế cao khiến tôm Ấn Độ mất đi đáng kể lợi thế cạnh tranh về giá, tạo ra sự thiếu hụt nguồn cung tức thời cho các nhà nhập khẩu Mỹ, đặc biệt trong phân khúc sản phẩm tôm lột vỏ (P&D) cỡ 40-70 con/kg mà Ấn Độ gần như độc quyền. Với khả năng thích ứng và trình độ chế biến sâu, Việt Nam có cơ hội vàng để trở thành nguồn cung thay thế tin cậy, đặc biệt ở các sản phẩm giá trị gia tăng cao.

Trước áp lực, Ấn Độ đang đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Âu, tăng gấp đôi lượng hàng sang EU trong năm nay. Điều này dự báo một cuộc cạnh tranh trực diện khốc liệt hơn tại các thị trường thay thế, nhưng cũng đồng thời giảm bớt áp lực cạnh tranh trực tiếp tại thị trường Mỹ, nơi tôm Việt Nam có thể củng cố vị thế.

Cùng thời điểm, Indonesia, một nhà cung cấp lớn khác đang vướng vào sự cố nghiêm trọng khi tôm bị phát hiện nhiễm chất phóng xạ Cesium-137 (Cs-137), dẫn đến lệnh tạm ngừng xuất khẩu từ một số khu vực theo Cảnh báo 99-52 của FDA Mỹ.

Sự cố này nhấn mạnh yêu cầu tuyệt đối về an toàn thực phẩm. Việt Nam, với uy tín về chất lượng và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế cao, có thể tận dụng lợi thế này để củng cố niềm tin và giành lấy các hợp đồng lớn từ những nhà nhập khẩu đang tìm kiếm nguồn cung ổn định và an toàn, nhất là khi họ đang phải chịu mức thuế cao từ Ấn Độ và rủi ro từ Indonesia.

Việc Indonesia hủy hoặc tạm ngưng giao hàng đã tạo ra một sự thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng, sẽ là cơ hội hiếm có để tôm Việt Nam nhanh chóng gia tăng thị phần, đặc biệt trong giai đoạn cuối năm 2025.

Tuy nhiên, nhìn nhận thực tế, câu chuyện khó khăn của các đối thủ là lời cảnh tỉnh và là bài học chiến lược quý giá mà ngành tôm Việt Nam cần ghi nhớ để củng cố khả năng chống chịu và phát triển bền vững.

Thứ nhất, sự lao dốc của tôm Ấn Độ khi bị phụ thuộc quá lớn vào thị trường Mỹ là một "gót chân Achilles" rõ ràng. Đối với Việt Nam, đa dạng hóa thị trường không chỉ là một lựa chọn mà đã trở thành cấp thiết. Trong bối cảnh thị trường Mỹ trở nên rủi ro cho cả Việt Nam và các đối thủ lớn, việc tìm kiếm và củng cố các thị trường thay thế như EU (tận dụng triệt để EVFTA), Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Trung Đông cần được thực hiện quyết liệt và có chiều sâu hơn. Chiến lược này giúp phân tán rủi ro và đảm bảo đầu ra ổn định.

Thứ hai, phân tích từ Ấn Độ cho thấy phân khúc ngách (tôm 40–70 con/kg) ít bị ảnh hưởng bởi biến động giá. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng vị thế vững chắc trong một phân khúc thị trường ngách. Thế mạnh cốt lõi của tôm Việt Nam nằm ở sản phẩm chế biến sâu, giá trị gia tăng cao. Đây chính là "vũ khí" chiến lược giúp duy trì biên lợi nhuận, tạo ra sự khác biệt và chống chịu tốt hơn trên thị trường toàn cầu. Doanh nghiệp Việt cần tập trung đầu tư để nâng cao trình độ chế biến và duy trì tiêu chuẩn chất lượng vượt trội.

Nhìn chung, cả hai sự cố thuế quan (Ấn Độ) và rào cản chất lượng (Indonesia) đều cho thấy tầm quan trọng của việc quản trị rủi ro toàn diện. Doanh nghiệp Việt cần tối ưu hóa chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả hoạt động và đầu tư vào công nghệ truy xuất nguồn gốc để đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm từ ao nuôi đến bàn ăn.

Việc chuẩn bị sẵn sàng cho các tình huống áp thuế chống bán phá giá tiềm ẩn tại Mỹ, cùng với việc duy trì tiêu chuẩn nghiêm ngặt để tránh rào cản phi thuế quan (như vấn đề phóng xạ), là yếu tố then chốt để tồn tại, đứng vững và bứt phá trong môi trường thương mại quốc tế đầy thách thức.

Chuyên gia của Hiệp hiệp Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp cần biết chủ động đa dạng hóa thị trường, tập trung vào lợi thế cạnh tranh cốt lõi về chất lượng và chế biến sâu, sẽ là những người có khả năng chống chịu tốt nhất và vươn lên mạnh mẽ để chiếm lĩnh thị phần toàn cầu, củng cố vị thế dẫn đầu trong chuỗi cung ứng tôm quốc tế.

Hà Linh

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/tom-viet-but-toc-22-bien-rao-can-cua-doi-thu-thanh-co-hoi-tiem-nang-post564186.html