Tomahawk và 'lằn ranh đỏ' mới trong quan hệ Nga-Mỹ

8 giờ trướcBài gốc

Vũ khí biểu tượng của sức mạnh Mỹ

Tomahawk là tên lửa hành trình tầm xa, có thể mang đầu đạn thường hoặc hạt nhân, được phóng từ tàu chiến hoặc tàu ngầm. Với tầm bắn khoảng 2.500 km và độ chính xác cao, Tomahawk từng được Mỹ sử dụng trong nhiều chiến dịch quân sự từ Vùng Vịnh đến Syria, trở thành “biểu tượng” của sức mạnh tấn công tầm xa.

Tàu khu trục HMAS Brisbane phóng tên lửa Tomahawk từ bờ biển San Diego, Mỹ. Ảnh: Defense Post

Nếu được triển khai cho Ukraine, Tomahawk sẽ giúp Kiev có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, điều chưa từng xảy ra kể từ đầu xung đột. Chính yếu tố này khiến Moscow coi việc Mỹ cung cấp Tomahawk không chỉ là hỗ trợ quân sự thông thường, mà là hành động mang tính khiêu khích chiến lược.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova khẳng định hôm 1-11 rằng, “việc quân sự hóa Ukraine không thể giúp đạt được hòa bình”, đồng thời cảnh báo động thái này đi ngược lại những cam kết mà Washington từng đưa ra. Tổng thống Vladimir Putin sau đó cũng nhấn mạnh, việc Ukraine sử dụng Tomahawk mà không có sự tham gia trực tiếp của quân nhân Mỹ là “bất khả thi”, coi đây là “bước leo thang hoàn toàn mới”.

Thế lưỡng nan của Washington

Theo các nguồn tin quốc phòng, Lầu Năm Góc đã trình lên Nhà Trắng báo cáo đánh giá khả năng cung cấp Tomahawk từ tháng 10. Báo cáo cho rằng kho dự trữ của Mỹ vẫn đủ lớn, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào Tổng thống Donald Trump.

Ông Trump, trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky giữa tháng 10, được cho là tỏ ra thận trọng. Ông không muốn “cho đi những thứ mà Mỹ cần để bảo vệ đất nước”, song cũng không loại trừ hoàn toàn khả năng phê duyệt trong tương lai. Nhiều nhà quan sát cho rằng Washington đang cân nhắc kỹ giữa áp lực hỗ trợ Ukraine và nguy cơ vượt “lằn ranh đỏ” của Nga.

Từ góc độ kỹ thuật, việc Ukraine tiếp nhận Tomahawk cũng không đơn giản. Loại tên lửa này được thiết kế cho các hệ thống phóng của hải quân Mỹ, không tương thích với hạ tầng quân sự Ukraine. Dù vậy, các chuyên gia châu Âu cho rằng Kiev có thể tìm cách thích nghi, tương tự như việc từng tích hợp thành công tên lửa Storm Shadow của Anh cho máy bay chiến đấu thời Liên Xô.

Chiến sự Ukraine đang bước vào giai đoạn quyết định (Ảnh minh họa BBC)

Nỗi lo của Moscow

Đối với Nga, nguy cơ Tomahawk xuất hiện ở Ukraine đồng nghĩa với việc tuyến phòng thủ sâu trong lãnh thổ có thể bị đe dọa trực tiếp. Với tầm bắn 2.500 km, tên lửa này có thể vươn tới nhiều mục tiêu chiến lược, bao gồm các căn cứ hậu cần và cơ sở năng lượng nằm xa tuyến đầu.

Trong bối cảnh Nga đang đẩy mạnh chiến dịch quân sự tại miền Đông Ukraine, một đòn tấn công tầm xa bằng Tomahawk nếu xảy ra có thể làm đảo lộn tính toán của Moscow. Giới phân tích nhận định, đây chính là lý do khiến Nga phản ứng mạnh mẽ ngay cả khi kế hoạch mới chỉ dừng ở mức “đánh giá khả thi”.

Trên thực tế, Nga đã nhiều lần cảnh báo rằng việc phương Tây cung cấp vũ khí tầm xa là “vượt qua giới hạn đỏ”. Tuy nhiên, mỗi lần cảnh báo trước đây từ tên lửa Storm Shadow đến ATACMS cuối cùng vẫn không dẫn đến phản ứng quân sự trực tiếp nào từ Moscow. Dù vậy, lần này khác biệt nằm ở chỗ Tomahawk vốn là vũ khí chiến lược của Mỹ, gắn liền với học thuyết răn đe hạt nhân.

Cán cân mong manh

Việc Mỹ xem xét chuyển giao Tomahawk cho Ukraine có thể được hiểu như thông điệp chính trị nhiều hơn là động thái quân sự thuần túy. Trong bối cảnh cuộc chiến đang bước vào giai đoạn bế tắc, Washington muốn thể hiện rằng họ vẫn duy trì các lựa chọn để gây sức ép lên Moscow, dù chưa chắc sẽ kích hoạt.

Bản đồ chiến sự Nga-Ukraine tại Zaporizhia và Dnipropetrovsk ngày 1-11. Moscow tiếp tục tấn công, chiếm lĩnh một số vị trí quan trọng. Lực lượng Kiev đang ra sức chống đỡ. Ảnh: Military Summary

Ngược lại, Nga tận dụng cơ hội này để củng cố luận điểm rằng phương Tây đang trực tiếp can dự vào xung đột, qua đó biện minh cho việc tăng cường sản xuất vũ khí và mở rộng phạm vi tác chiến. Cuộc đấu thông điệp giữa hai bên, một bên nói “đang giúp Ukraine tự vệ”, bên kia nói “bị đe dọa trực tiếp” khiến chiến trường thông tin trở nên căng thẳng không kém gì chiến trường thực địa.

Giới chuyên gia cho rằng, nếu Washington thực sự phê duyệt gói Tomahawk, xung đột Ukraine có thể chuyển sang giai đoạn mới với nguy cơ mở rộng không gian chiến tranh ra ngoài lãnh thổ Ukraine. Nhưng cũng có khả năng đây chỉ là “tín hiệu răn đe” nhằm buộc Moscow phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán hậu trường.

Dù kịch bản nào xảy ra, thông điệp từ Moscow đã rõ ràng: Tomahawk không chỉ là một quả tên lửa, mà là bài kiểm tra giới hạn cuối cùng trong quan hệ Nga-Mỹ hiện nay.

PHẠM NGỌC

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/tomahawk-va-lan-ranh-do-moi-trong-quan-he-nga-my-post571054.html