Tổn thương vô hình của tuổi học trò - Bài 1: Nỗi ám ảnh tâm lý nặng nề

16 giờ trướcBài gốc

Trường học là nơi phải hạnh phúc để các em mong đến mỗi ngày. Ảnh minh họa

Bài 1: Nỗi ám ảnh tâm lý nặng nề

Không chỉ là những cú đánh hay hành vi bắt nạt thể chất, bạo lực tinh thần trong lớp học đang để lại vết thương khó lành. Nhiều học sinh rơi vào khủng hoảng tâm lý, sợ hãi, thậm chí trầm cảm khi bị cô lập ngay trong chính môi trường lẽ ra phải nuôi dưỡng sự an toàn và yêu thương.

Bị cô lập ngay trong lớp học

Em N.M.A, học sinh lớp 11 tại TP Hồ Chí Minh, từng là một cô bé năng động, yêu trường lớp, say mê các hoạt động ngoại khóa, tuy nhiên mọi thứ thay đổi sau một lần em nghỉ học có phép vào ngày 29/10/2024.

Mẹ của em, chị M.T.V.A, đã xin phép nhà trường qua ứng dụng Vietschool, kênh thông tin chính thức nhưng quên báo trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm (GVCN). Trong tiết Văn hôm đó, em M.A bị phạt đứng 45 phút giữa lớp, dù đang bệnh. “Tôi đến xin lỗi cô giáo, giải thích rõ vì sao chưa kịp báo, nhưng cô vẫn một mực nói phụ huynh không được can thiệp vào cách xử lý học sinh của cô", chị V.A, phụ huynh của bé M.A kể lại.

Theo chị V.A, chị cứ nghĩ sự việc chỉ dừng lại ở đó nhưng sau đó, con gái chị liên tục bị cô lập tinh thần trong lớp. “Cô thường xuyên nhắc đến chuyện bị phản bội, lộ thông tin nội bộ, rồi nhìn con chằm chằm, dò xét xem ai là người "kiện cô". Con gọi điện xin tiền mẹ cũng bị các bạn xì xầm rồi báo với cô”, chị V.A kể lại lời con gái.

Trẻ em bị khủng hoảng tâm lý khi đến lớp có nhiều hệ lụy. Ảnh minh họa

"Áp lực dồn dập khiến con gái tôi hoảng loạn, đó là việc những người bạn từng rất thân với bé cũng dần thay đổi thái độ, hùa theo giáo viên. Trong lớp, con tôi dần trở thành “cái gai” bị giáo viên, bạn bè cô lập. Không chỉ tinh thần, sức khỏe của con cũng bị ảnh hưởng. Một lần con bị đau bụng xin xuống phòng y tế, cô giáo liền xuống kiểm tra, rồi quay lại mắng lớp trưởng “bao che cho bạn”. Chưa kể, trong khi em xung phong trả bài Văn nhưng bị từ chối nhiều lần. Khi được gọi, vì một bạn phía trên thì thầm điều gì đó, còn khiến con tôi bị cô giáo cho cho 0 điểm với lý do “thái độ không nghiêm túc”", chị V.A kể lại.

Theo chị V.A, đỉnh điểm nhất là trong ngày 12/12/2024, trong giờ học, cô giáo còn nói trước lớp: “Hay là trục xuất nó ra khỏi sư môn?” rồi lớn tiếng: “Kiện đi, tôi hầu tới cùng. Tôi mà có quyền tôi đuổi nó ra khỏi lớp”. Một số học sinh trong lớp còn cô lập con tôi và còn hưởng ứng lời cô, khiến bé như bị đẩy vào chân tường. Trong khi, trước đó con bé từng rất thích đi học, yêu quý bạn bè, yêu trường lớp, bé còn từng tham gia "Chiến dịch Hoa phượng đỏ", đi trại hè, khám phá khắp Sài Gòn cùng các bạn trong lớp. Tuy nhiên, sau vụ việc bị cô lập trên lớp giờ con tôi sợ đi học, sống khép kín, mất ngủ, lúc nào bé cũng cảm thấy bất an và bị đe dọa”.

Theo chị V.A, vừa qua, nếu gia đình không phát hiện sớm và không đồng hành sát sao với con, rất có thể bé đã xảy ra điều không hay. “Tôi tha thiết mong nhà trường, các đơn vị ngành giáo dục TP Hồ Chí Minh cùng vào cuộc, lắng nghe học sinh và phụ huynh để con tôi và những học sinh khác được sống trong một môi trường đúng nghĩa là trường học hạnh phúc”, chị V.A bức xúc kiến nghị.

Không chỉ em M.A đang bị khủng hoảng tâm lý trong học đường, nhiều bạn trẻ khác cũng đang âm thầm chịu tổn thương trong lớp học bởi những lời nói tưởng chừng “vui đùa”. Em L.D.Th., học sinh lớp 12 tại phường Tăng Nhơn Phú, từng bị bạn bè liên tục chọc ghẹo vì thân hình mũm mĩm. Những lời như “thằng béo”, “con heo”, “mập như cái lu”… được lặp đi lặp lại nhiều lần mỗi ngày khiến em Th. rơi vào trạng thái tự ti, sợ tiếp xúc với bạn bè, thầy cô.

Chị N.H.Đ, phụ huynh của em Th., cho biết: “Cháu học khá tốt, ngoan hiền nhưng bị bạn bè miệt thị, lâu dần cháu không muốn đến lớp, không tham gia hoạt động nào trong lớp nữa dù mẹ và cô chủ nhiệm thường xuyên động viên cháu tham gia. Có những ngày cháu về nhà chỉ biết khóc, hỏi tôi rằng "con có xấu xí đến mức không ai thèm chơi không mẹ?" Khi nghe những câu nói vậy, tôi rất đau lòng và cũng không hiểu sao, con tôi có làm gì ai đâu mà bé phải bị miệt thị bằng những lời nói như vậy?".

Theo thống kê của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), trong số trẻ bị bạo lực, có 11% bị đòn roi, đánh đập; 16% bị ném đồ vật vào người; gần 57% bị bạo hành tinh thần dưới dạng đe dọa, mắng chửi, chì chiết…

"Vết sẹo" âm thầm trong tâm hồn

Chia sẻ về thực trạng các bạn trẻ bị chê bai khi đi học, cô Nguyễn Thị Hồng, giáo viên Trường THPT Phước Long (TP Hồ Chí Minh) cho biết, tình trạng chê bai hình thể giữa học sinh với nhau, giữa người lớn với học sinh đã và đang diễn ra trong xã hội, nhà trường khá nhiều. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, việc chê bai ngoại hình tưởng là chuyện nhỏ nhưng lại là một vết thương rất lớn trong tâm hồn trẻ. Nhiều em vì bị trêu chọc mà đeo khẩu trang suốt cả ngày, sợ lên phát biểu, sợ xuất hiện trước lớp. Điều đó làm các em thu mình, ảnh hưởng nghiêm trọng đến học tập và tâm lý.

Các em học sinh đến trường cần sự chia sẻ, quan tâm của bạn bè để cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ khi đến lớp. Ảnh minh họa.

Theo cô Nguyễn Thị Hồng, những biệt danh như “cây sào”, “nấm lùn”, “thằng béo”… đang dần trở thành “văn hóa” bạo lực vô hình trong học đường. Vì vậy, để hạn chế tình trạng trên, giáo viên cần đóng vai trò chủ động trong việc tuyên truyền, giáo dục học sinh về sự tôn trọng khác biệt. “Cần lồng ghép nội dung này vào tiết Ngữ văn, Giáo dục công dân, Đạo đức hoặc các buổi sinh hoạt chuyên đề. Quan trọng nhất là nhà trường phải tạo môi trường để học sinh cảm thấy an toàn, được bảo vệ khi lên tiếng”, cô Hồng cho biết thêm.

Hiện tượng học sinh bị cô lập trong lớp, ngoài xã hội hay trong cộng đồng đang ngày càng trở nên đáng báo động. Theo chuyên viên tâm lý TS. Phạm Thị Thúy, giảng viên Học viện Chính trị khu vực 2, số lượng trường hợp tìm đến tham vấn vì khủng hoảng tâm lý ngày một gia tăng, thậm chí có em rơi vào trầm cảm nặng.

Theo TS. Thúy, nguyên nhân xuất phát từ ba phía: Bản thân học sinh, nhà trường và gia đình. Thiếu kỹ năng giao tiếp, khác biệt về ngoại hình, học lực hoặc tính cách dễ khiến học sinh bị xa lánh. Giáo viên không kịp thời nhận diện hoặc vô tình so sánh, kỳ thị cũng làm tình trạng này thêm trầm trọng. Trong khi đó, cách nuôi dạy khắt khe, thiếu thấu hiểu và đồng hành từ gia đình lại khiến trẻ thu mình, khó hòa nhập. Đáng lo ngại hơn, nạn bắt nạt trực tuyến trên mạng xã hội đã góp phần đẩy căng thẳng lên cao, làm gia tăng nguy cơ bạo lực học đường.

Để ngăn chặn tình trạng này, các chuyên gia cho rằng gia đình cần trang bị cho con kỹ năng giao tiếp, ứng xử và tự bảo vệ. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu bị cô lập, phụ huynh cần bình tĩnh, không trách móc mà cùng con tháo gỡ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với giáo viên và nhà trường để xây dựng lại mối quan hệ bạn bè. Mỗi trường học cũng cần có chuyên viên tâm lý học đường hỗ trợ học sinh, lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, đạo đức và cảm xúc vào chương trình giảng dạy. Trong đó, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò then chốt trong việc kiến tạo môi trường đoàn kết, giảm thiểu nguy cơ học sinh bị cô lập.

Tương tự, bác sĩ, chuyên gia tâm lý Trần Thành Huế cho biết, những lời chỉ trích, miệt thị, hoặc cách xử lý thiếu nhân văn từ bạn bè, thầy cô trong trường học có thể để lại "vết sẹo" tinh thần lâu dài cho các bạn trẻ sau này. Hệ quả là người trẻ dễ rơi vào trầm cảm, hoang mang, khủng hoảng lòng tin. Vì vậy, đã đến lúc môi trường giáo dục cần được nhìn nhận lại, không chỉ qua thành tích và điểm số mà bằng thái độ, bằng nhân cách và lòng nhân ái. Giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn cần trở thành điểm tựa tinh thần, người đồng hành, người lắng nghe.

"“Trường học hạnh phúc” không chỉ là khẩu hiệu, đó là một cam kết về sự an toàn tinh thần cho học sinh. Trong cam kết ấy cần bắt đầu từ chính những điều nhỏ nhất: Một lời lắng nghe, một thái độ thấu cảm, một hành vi ứng xử tử tế. Bởi đôi khi, một câu nói vô tình cũng có thể trở thành nguyên nhân khiến một đứa trẻ sợ hãi cả tuổi thanh xuân”, bác sĩ Trần Thành Huế cảnh báo.

Bài cuối: Cần người đồng hành

Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/van-de-quan-tam/ton-thuong-vo-hinh-cua-tuoi-hoc-tro-bai-1-noi-am-anh-tam-ly-nang-ne-20250716153108921.htm