Tôn vinh Giáo sư Trần Quốc Vượng - người khai mở Hà Nội học hiện đại

6 giờ trướcBài gốc

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội khai mạc hội thảo. Ảnh: Lê Nguyễn

Ngày 24-12, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học “Trần Quốc Vượng - Giáo sư khai sáng Hà Nội học hiện đại”.

Sự kiện được tổ chức nhân kỷ niệm 20 năm ngày mất của Giáo sư Trần Quốc Vượng, một học giả lớn, trí thức tiêu biểu của khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam đương đại.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội nhấn mạnh, Giáo sư Trần Quốc Vượng là một trong số ít nhà khoa học hội tụ chiều sâu tri thức, bản lĩnh học thuật và tinh thần dấn thân, để lại dấu ấn đậm nét trong nhiều lĩnh vực như sử học, khảo cổ học, dân tộc học và văn hóa học. Với ông, khoa học không chỉ là nghề nghiệp mà còn là một cách sống, một trách nhiệm công dân và một sứ mệnh văn hóa.

Đặc biệt, với Thăng Long - Hà Nội, Giáo sư Trần Quốc Vượng không chỉ là một nhà nghiên cứu mà còn là người khai mở một hệ hình tư duy khoa học mới, đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của Hà Nội học hiện đại. Ông tiếp cận Hà Nội như một chỉnh thể sống, nơi lịch sử, không gian, văn hóa và con người đan cài trong các lớp trầm tích của đất - nước - ký ức - thời gian. Từ cách tiếp cận liên ngành giàu chiều sâu ấy, Hà Nội hiện lên không chỉ như một đô thị lịch sử mà là một thực thể văn hóa năng động, luôn vận động, tiếp biến và sáng tạo. Tư tưởng khoa học của Giáo sư đã vượt ra khỏi phạm vi hàn lâm, trở thành nguồn cảm hứng và cơ sở lý luận quan trọng cho nhiều cách tiếp cận mới về bảo tồn di sản, phát triển đô thị và xây dựng bản sắc Thăng Long - Hà Nội trong bối cảnh đương đại.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường, trong bối cảnh Hà Nội hướng tới mô hình phát triển dựa trên nguồn lực di sản và sức sáng tạo của con người, tư tưởng của Giáo sư Trần Quốc Vượng càng cho thấy sức sống lâu dài, tính dự báo và giá trị định hướng chiến lược.

Đối với Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, việc tổ chức hội thảo thể hiện cam kết học thuật và trách nhiệm xã hội trong kế thừa, phát huy di sản khoa học của các thế hệ trí thức đi trước, đặc biệt là những đóng góp nền tảng cho Hà Nội học truyền thống và hiện đại. Nhà trường xác định nghiên cứu, đào tạo và bồi dưỡng Hà Nội học không chỉ là một hướng chuyên môn mà còn là sứ mệnh gìn giữ, lan tỏa và làm giàu bản sắc văn hóa Thủ đô trong thời kỳ hội nhập. Đây cũng là đóng góp thiết thực trong việc thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025.

Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam. Ảnh: Lê Nguyễn

Tại hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội chia sẻ, cách đây 56 năm, ông may mắn được Giáo sư Trần Quốc Vượng nhận làm học trò ngay từ những ngày đầu vào học Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

“Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi được đi tu nghiệp ở nhiều nơi, theo học nhiều thầy giỏi, danh tiếng lừng lẫy, nhưng dường như chưa từng có bài giảng nào cuốn hút đến kỳ lạ như những bài thầy Trần Quốc Vượng dạy cho chúng tôi thuở mới chập chững bước vào nghề”, Nhà giáo Nguyễn Quang Ngọc chia sẻ.

Nhà giáo Nguyễn Quang Ngọc cho biết, theo thống kê chưa đầy đủ, từ năm 1959 đến năm 2005, Giáo sư Trần Quốc Vượng có 71 công trình nghiên cứu về Hà Nội, trong đó có 28 công trình quan trọng, ghi dấu ấn đặc trưng về không gian lịch sử - văn hóa Cổ Loa - Vạn Xuân - Đại La - Thăng Long - Hà Nội. Qua các công trình học thuật, các bài giảng, thuyết trình và hệ thống ý tưởng khoa học của ông, giới nghiên cứu dần nhận diện rõ hình hài của một ngành học mới - Hà Nội học theo hướng liên ngành, liên kết và hội nhập quốc tế.

Giáo sư Trần Quốc Vượng từng kiến nghị thành phố Hà Nội thành lập một Trung tâm Hà Nội học nhằm tập hợp các nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh vực tự nhiên và khoa học xã hội - nhân văn để khắc họa toàn diện chân dung Thăng Long - Hà Nội. Đề xuất này đã được đánh giá cao tại hội thảo khoa học quốc tế Phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội văn hiến, anh hùng, vì hòa bình, tổ chức nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, đồng thời thông qua nghị quyết xây dựng ngành Hà Nội học hiện đại. Năm 2024, Viện Hà Nội học và đào tạo quốc tế thuộc Trường Đại học Thủ đô Hà Nội ra đời, từng bước hiện thực hóa tâm nguyện của Giáo sư.

Ban Tổ chức cho biết, hội thảo nhận được 33 bài viết của 39 tác giả, được in thành sách với nhan đề “Trần Quốc Vượng - Giáo sư khai sáng Hà Nội học hiện đại”, đề cập toàn diện các lĩnh vực Hà Nội học mà Giáo sư đã dày công nghiên cứu và kiến tạo. Cuốn sách gồm ba phần: Những vấn đề chung; Địa lý - Không gian Hà Nội; Lịch sử - Văn hóa Hà Nội và các vùng liên quan.

Nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: Lê Nguyễn

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo đã chia sẻ nhiều kỷ niệm cá nhân về Giáo sư Trần Quốc Vượng, đồng thời tiếp tục làm rõ những đóng góp bền bỉ, lâu dài của ông đối với Hà Nội và sự hình thành, phát triển của ngành Hà Nội học.

Thống Nhất

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/ton-vinh-giao-su-tran-quoc-vuong-nguoi-khai-mo-ha-noi-hoc-hien-dai-727964.html